Καταστροφικές οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και μεγάλη αύξηση στην τιμή του ρεύματος από τα αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα – Η πράσινη ανάπτυξη θα έρθει με την εφαρμογή μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη στις λιγνιτικες μονάδες που θα διατηρήσει σταθερή την τιμή του ρεύματος (Γράφει η Ευγενία Μπαλάση, Διευθύντρια Κλάδου Η-Μ. Μελετών & Έργων ΔΕΗ Α.Ε.)

 

 

Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του Πρωθυπουργού προβλέπεται ως το 2028 να κλείσουν όλες οι λιγνιτικές μονάδες συνολικής εγκατεστημένης ισχύος 4.946MW.

Σε αντικατάσταση αυτής της εγκατεστημένης ισχύος θα κατασκευαστούν η μονάδα φυσικού αερίου της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ισχύος 600MW στην Κομοτηνή, η μονάδα φυσικού αερίου της εταιρείας Μυτιληναίος ισχύος 826MW καθώς και πολλά αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα με εκτιμώμενη συνολικά εγκατεστημένη ισχύ των 3.520MW, που θα παράγουν “πράσινη ενέργεια”.

Αλλά η εν λόγω “πράσινη ενέργεια” έχει σοβαρές δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον και προκαλεί μεγάλη αύξηση στην τιμή του ρεύματος για τους εξής λόγους :

Α. ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΠΟ ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ

Η ανέγερση αιολικών πάρκων προκαλεί τα ακόλουθα προβλήματα στο περιβάλλον:

• Όπου εγκαθίσταται αιολικά πάρκα υπάρχει μεγάλη αλλοίωση του φυσικού τοπίου για τους ακόλουθους λόγους :

• Οι σύγχρονες χερσαίες ανεμογεννήτριες που εγκαθίστανται στην Ελλάδα για παραγωγή βιομηχανικής αιολικής ενέργειας, είναι ονομαστικής ισχύος από 850KW ως 3MW η κάθε μία. Για την θεμελίωση τους στο έδαφος μια ανεμογεννήτρια των 850KW απαιτεί θεμέλια περίπου 350m³ ενώ η ανεμογεννήτρια των 3MW απαιτεί περίπου 475m³ οπλισμένου σκυροδέματος.

Οπότε για την θεμελίωση των 67 ανεμογεννητριών με ισχύ 2,3MW η κάθε μία που εγκαταστάθηκαν στα επτά αιολικά πάρκα που ανεγέρθηκαν στον Καφηρέα Εύβοιας κατασκευάστηκαν βάσεις οπλισμένου σκυροδέματος συνολικού όγκου:

67 ανεμογ. × 435 m³/ανεμογ. = 29.145m³ οπλισμένου σκυροδέματος

• Για κάθε ανεμογεννήτρια θα πρέπει να κατασκευαστεί ένας δρόμος πρόσβασης για βαριά οχήματα για να μπορεί να μεταβεί στον χώρο της ανεμογεννήτριας γερανός και νταλίκα.

• Για την σύνδεση μιας ανεμογεννήτριας με τον υποσταθμό απαιτούνται κατά μέσο όρο περίπου 14 χιλιόμετρα καλώδια, που αυτά είναι είτε εναέρια, οπότε θα απαιτηθούν εκατοντάδες στύλοι για την στήριξή τους, είτε υπόγεια, οπότε θα πρέπει να κατασκευαστούν υπόγεια κανάλια οπλισμένου σκυροδέματος μήκους πολλών χιλιομέτρων.

Με βάση τα παραπάνω για την κατασκευή ενός αιολικού πάρκου θα πρέπει να “πέσουν” χιλιάδες κυβικά μέτρα οπλισμένου σκυροδέματος, να κατασκευαστούν δεκάδες ασφαλτοστρωμένοι δρόμοι και να ανεγερθούν πολλά χιλιόμετρα καλωδίων που θα αλλοιώσουν τα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος, την μορφολογία του τοπίου και την πολιτισμική μας κληρονομιά.

• Το 1998 η Νορβηγία διεξήγαγε μια μελέτη σχετικά με την παραγωγή αιολικής ενέργειας στην Δανία και τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε ήταν ότι υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, ανεπαρκής παραγωγή και πολύ μεγάλα κόστη παραγωγής ρεύματος.

Πράγματι οι επιπτώσεις στο περιβάλλον είναι μεγάλες επειδή:

• κάθε χρόνο σκοτώνονται χιλιάδες πουλιά και νυχτερίδες από τα πτερύγια των ανεμογεννητριών.

Με βάση μια μελέτη που έγινε το 2002 στην Ισπανία διαπιστώθηκε ότι 11.000 αρπακτικά πουλιά, 350.000 νυχτερίδες και 3.000.000 μικρά πουλιά σκοτώνονται κάθε χρόνο από τις ανεμογεννήτριες.

• οι ανεμογεννήτριες, όταν λειτουργούν παράγουν θόρυβο, λόγω κίνησης των μηχανικών μερών τους και λόγω της κίνησης των πτερυγίων τους εντός του αέρα.

Μια γερμανική μελέτη που έγινε το 2003 βρήκε ότι υπήρχαν σημαντικά επίπεδα θορύβου σε απόσταση 1.600m από ένα αιολικό πάρκο που αποτελούταν από 17 ανεμογεννήτριες των 1,8MW.

Επιπλέον πολλοί άνθρωποι παραπονούνται ότι αυτός ο θόρυβος τους προκαλεί άγχος και διαταραχές ύπνου.

• μια νέα μελέτη που διεξήχθηκε από ερευνητές του Harvard βρήκε ότι μια μεγάλη παραγωγή αιολικής ενέργειας θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη κλιματική θέρμανση, τουλάχιστον τοπικά, όπου είναι εγκατεστημένα τα αιολικά πάρκα. Η μελέτη αυτή που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Joule, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι αν όλη η Αμερική εφοδιαζόταν με ηλεκτρική ενέργεια μόνο από αιολικά πάρκα, τότε θα προκαλούσε αύξηση της θερμοκρασίας του εδάφους της κατά 0,24^οC. Αυτή η αύξηση της θερμοκρασίας υπερβαίνει σημαντικά την μείωση της θερμοκρασίας της Αμερικής που επιτυγχάνεται με την απανθρακοποίηση της στον τομέα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σ’ αυτόν τον αιώνα που θα κυμαίνεται περίπου στο 0,1^οC, λόγω μείωσης της εκπομπής αερίων του θερμοκηπίου από μονάδες ορυκτών καυσίμων, που θα αποσυρθούν.

Πέρα από την αύξηση της θερμοκρασίας του εδάφους τα αιολικά πάρκα επηρεάζουν και τις βροχοπτώσεις, μ’ αποτέλεσμα να επιδρούν αρνητικά στην βλάστηση της περιοχής.

Σύμφωνα με μελέτη που έγινε στο διάστημα από 2003 ως 2014 στην περιοχή Bashang της Βόρειας Κίνας σχετικά με την επίδραση των αιολικών πάρκων στην ανάπτυξη των φυτών και στην παραγωγή που αποφέρουν το καλοκαίρι προέκυψαν τα εξής αποτελέσματα:

α) Τα αιολικά πάρκα έχουν σημαντική επίδραση στην ανάπτυξη των φυτών, γιατί προκαλούν μείωση του δείκτη περιοχής κάλυψης με φύλλα (leaf area index–LAI), του δείκτη ύψους της βλάστησης (enhanced vegetation index–EVI) και του δείκτη ομαλοποιημένης διαφοράς βλάστησης (normalized difference vegetation index–NDVI). Στην προαναφερόμενη περιοχή της Βόρειας Κίνας διαπιστώθηκε ότι στο διάστημα από 2003 ως 2014 οι εν λόγω δείκτες μειώθηκαν ο LAI κατά 14,5%, ο EVI κατά 14,8% και ο NDVI κατά 8,9% κατά τις περιόδους του θέρους. Υπήρξε επίσης μείωση κατά 8,9% στην θερινή πρωταρχική παραγωγή (GPP) και κατά 4% στην ετήσια καθαρή παραγωγή (NPP).

β) Οι βασικοί παράγοντες που επέφεραν τις παραπάνω μειώσεις είναι οι μεταβολές στην θερμοκρασία και στην υγρασία του εδάφους.

Τα αιολικά παρκα μειώνουν την υγρασία του εδάφους και αυξάνουν την τάση του νερού στην περιοχή όπου είναι εγκατεστημένα.

Το τελικό συμπέρασμα της έρευνας αυτής ήταν ότι υπάρχουν σημαντικές αποδείξεις ότι τα αιολικά πάρκα ανακόπτουν την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα των φυτών.

• προκαλείται μεγάλη ρύπανση στο εσωτερικό της Μογγολίας από την εξόρυξη σπάνιων μετάλλων που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή των μαγνητών των τουρμπινών των ανεμογεννητριών. Αυτή η εξόρυξη παράγει τοξικά και ραδιενεργά απόβλητα σε επική κλίμακα, οπότε η χρήση της φράσης για τα αιολικά πάρκα ότι παράγουν ʺκαθαρή ενέργειαʺ να μοιάζει με αστείο.

• Το μεγάλο πρόβλημα είναι το κόστος απεγκατάστασης των ανεμογεννητριών που μπορεί να κοστίσει εκατομμύρια ευρώ, που κανένας δεν έχει και να παραμείνουν προς αποθήκευση χιλιάδες υλικά που δεν ανακυκλώνονται.

Για παράδειγμα για την απεγκατάσταση των 18 ανεμογεννητριών του Palmer’s Creek Wind πάρκου στην Μιννεσότα των ΗΠΑ δαπανήθηκαν 7.385,822 δολάρια, δηλαδή 410.000 δολάρια ανά ανεμογεννήτρια.

Από τα υλικά από τα οποία είναι κατασκευασμένη μια ανεγεννήτρια δεν ανακυκλώνονται τα πτερύγια της και το κέλυφος του κινητήρα της, γιατί είναι κατασκευασμένα από fiberglass.

Για αυτό στην Αμερική διαμόρφωσαν μια μεγάλη περιοχή, το Gasper landfill, στο οποίο θα αποθηκευτούν σύντομα 1.000 πτερύγια ανεμογεννητριών και κελυφών κινητήρων των ανεμογεννητριών, που πρόκειται να απεγκατασταθούν.

Επισημαίνεται ότι από τις 28.000 ανεμογεννήτριες που είναι εγκατεστημένες στην Γερμανία, επίκειται να απεγκατασταθούν το 2020 περίπου 4.500 ανεμογεννήτριες γιατί δεν είναι πλέον συμφέρουσα η λειτουργία τους. Σημειώνεται ότι η διάρκεια της λειτουργίας μιας ανεμογεννήτριας κυμαίνεται από 20 ως 25 χρόνια.

Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει η Γερμανία να επιβαρυνθεί το κόστος αυτής της απεγκατάστασης των ανεμογεννητριών και να διαμορφώσει κατάλληλο πιστοποιημένο χώρο για να αποθηκευτούν 13.500 πτερύγια ανεμογεννητριών και 4.500 κελύφη κινητήρα ανεμογεννητριών.

Το πρόβλημα θα μεγεθυνθεί κατά πολύ στην επόμενη δεκαετία όταν θα πρέπει να απεγκατασταθούν και οι υπόλοιπες 23.500 λειτουργούσες ανεμογεννήτριες που θα εξαντλήσουν το όριο ζωής τους.

Ανάλογο πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν όλες οι χώρες που έχουν εγκαταστήσει πολλά αιολικά πάρκα, όπως η Δανία και η Ισπανία καθώς και η Ελλάδα, που έχει ήδη ανεγείρει κάποια αιολικά πάρκα και προγραμματίζει να ανεγείρει μεγάλο αριθμό αιολικών πάρκων.

Το θέμα είναι αν στις συμβάσεις που έχουν υπογραφεί για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων από εταιρείες και ιδιώτες προβλέπεται ότι η απεγκατάσταση των πάρκων αυτών θα πραγματοποιηθεί από τις εταιρείες και τους ιδιώτες που λειτουργούν τα εν λόγω πάρκα ή θα βαρύνει τους καταναλωτές. Βέβαια πάντα υπάρχει ο κίνδυνος οι εταιρείες ή ιδιώτες που λειτουργούν τα αιολικά πάρκα να πτωχεύσουν πριν το πέρας της διάρκειας ζωής των πάρκων αυτών, οπότε το κόστος απεγκατάστασής τους θα επιβαρύνει τον λογαριασμό των καταναλωτών.

Β. ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΑΠΟ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑÏΚΑ ΠΑΡΚΑ

Δεν προτιμάται η εγκατάσταση φωτοβολταïκών πάρκων λόγω του μεγάλου κόστους. Συγκεκριμένα είναι πέντε ως έντεκα φορές πιο ακριβή η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τον ήλιο απ’ ότι από τις λιγνιτικές μονάδες, τα υδροηλεκτρικά και τα πυρηνικά εργοστάσια για τους εξής λόγους:

• Είναι μεγάλο το κόστος της τεχνολογίας κατασκευής των φωτοβολταïκών πάνελ επειδή:

• τα φωτοβολταïκά πάνελ χρησιμοποιούν ακριβά υλικά ημιαγωγών για να παράγουν ρεύμα απευθείας από τον ήλιο.

• η απόδοση των ηλιακών κυψελών κυμαίνεται από 20% ως 40%. Η υπόλοιπη ηλιακή ακτινοβολία που προσπίπτει στο πάνελ χάνεται σαν θερμότητα.

• τα μεγάλα φωτοβολταïκά πάρκα κατασκευάζονται σε ερημικές περιοχές που βρίσκονται μακριά από τις πόλεις. Οπότε πρέπει να κατασκευαστούν ακριβές γραμμές μεταφοράς για να μεταφέρουν το παραγόμενο ρεύμα στην περιοχή κατανάλωσής του.

• το κόστος και ο χρόνος συντήρησης των πάνελ είναι μεγάλος καθώς πρέπει κάθε εκατοστό των ηλιακών πάνελ να παραμένει καθαρό από σκόνη και σκουπίδια για να λειτουργούν αποδοτικά. Η απόδοσή τους μειώνεται δραστικά αν τα φωτοβολταïκά πάνελ καλυφθούν από σκόνη ή σκουπίδια.

• τα βιομηχανικά φωτοβολταïκά πάρκα καταλαμβάνουν πολύ μεγάλες εκτάσεις εδάφους, οι οποίες πρέπει να διαμορφωθούν (να ισοπεδωθούν) και να κατασκευαστούν δρόμοι πρόσβασης σ’ αυτές τις εκτάσεις.

Τα προβλήματα που δημιουργούνται στο περιβάλλον από την κατασκευή φωτοβολταïκών πάρκων είναι τα ακόλουθα:

• τα μεγάλα φωτοβολταïκά πάρκα προκαλούν πολλούς θανάτους πουλιών γιατί καίγονται τα φτερά τους από την θερμότητα που εκλύεται από τα φωτοβολταïκά πάνελ.

• για την κατασκευή των φωτοβολταïκών πάνελ χρησιμοποιούνται τοξικές χημικές ουσίες (όπως hydrochloric acid, sulfuric acid, hydrogen fluoride, 1,1,1-trichloro ethane και ακετόνη).

Αν οι κατασκευαστές δεν ακολουθήσουν κατά γράμμα τους κανονισμούς και την νομοθεσία, αυτές οι χημικές ουσίες μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο την δημόσια υγεία. Αναφέρεται ότι η κατασκευάστρια εταιρεία Jinko Solar αντιμετώπισε διαδηλώσεις και νομικές διαδικασίες, επειδή ένα από τα εργοστάσιά της στην ανατολική επαρχία της Zhejiang, κατηγορήθηκε ότι πετούσε τοξικά απόβλητα στον κοντινό ποταμό.

Επιπλέον η βιομηχανία κατασκευής φωτοβολταïκών πάνελ έχει τον μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης των εκπομπών αέριων ρύπων, όπως το εξαφθοριούχο αιθάνιο (C₂F₆), το τριφθοριούχο άζωτο (NF3) και το εξαφθοριούχο θείο (SF6), που είναι τρία αέρια που έχουν δυνατότητα παγκόσμιας θέρμανσης του πλανήτη 10.000 ως 24.000 φορές μεγαλύτερη από εκείνη του διοξειδίου του άνθρακα (CO₂).

• υπάρχει ανησυχία για την γρήγορα αυξανόμενη εγκατάσταση φωτοβολταïκών πάρκων και για την επίδρασή τους στο ευρύτερο περιβάλλον. Μια έκθεση που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα: Environmental Research Letters με τίτλο: ʺSolar Park Microclimate and Vegetation Management Effects on Grassland Carbon Cyclingʺ αναφέρει ότι μπορεί να υπάρξουν σημαντικές μειώσεις της θερμοκρασίας κάτω από φωτοβολταïκά πάρκα ως και 5^οC. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη των φυτών σε γειτονικές περιοχές των φωτοβολταïκών πάρκων.

• όταν μετά από 20 χρόνια περίπου παρέλθει η διάρκεια ζωής των φωτοβολταïκών πάνελ που έχουν ήδη εγκατασταθεί ή ανεγείρονται αυτή την περίοδο τότε θα πρέπει να απεγκατασταθούν αυτά τα πάνελ και ο όγκος των υλικών που θα πρέπει να αποθηκευτούν θα είναι τεράστιος γιατί κάποια υλικά τους δεν είναι εύκολο να ανακυκλωθούν.

Επιπλέον τα φωτοβολταïκά πάνελ παράγουν 300 φορές πιο τοξικά απόβλητα ανά μονάδα ενέργειας από ότι τα πυρηνικά εργοστάσια γιατί περιέχουν βαρέα μέταλλα, όπως είναι ο μόλυβδος ή το καρκινογόνο κάδμιο, τα οποία μπορούν να διεισδύσουν στον υδροφόρο ορίζοντα.

Συγκεκριμένα τα απεγκατεστημένα πάνελ αποθηκεύονται σε διαμορφωμένες υπαίθριες εγκαταστάσεις, οπότε σε περιπτώσεις σεισμών ή χαλαζοπτώσεων ή τυφώνων μπορεί να σπάσει το προστατευτικό τζάμι και οι τοξικές ουσίες που υπάρχουν μέσα στα πάνελ (βαρέα μέταλλα) να παρασυρθούν με τα νερά της βροχής και να μολύνουν τον υδροφόρο ορίζοντα.

Για παράδειγμα το 2015 ένας τυφώνας έσπασε 200.000 φωτοβολταïκά πάνελ στην νότια Καλιφόρνια.

Τον Νοέμβριο του 2016, το Υπουργείο Περιβάλλοντος της Ιαπωνίας προειδοποίησε ότι η ποσότητα των αποβλήτων υλικών των φωτοβολταïκών πάνελ που παράγει η Ιαπωνία κάθε χρόνο πρόκειται πιθανώς να αυξηθεί από 10.000 σε 800.000 τόνους το 2040 και η χώρα δεν έχει κάποιο σχέδιο για την ασφαλή αποθήκευσή τους.

Μια πρόσφατη έκθεση αναφέρει ότι η εταιρεία «Toshiba Environmental Solutions» θα χρειαστεί 19 χρόνια για να πραγματοποιήσει την ανακύκλωση όλων των αποβλήτων υλικών των πάνελ που παράχθηκαν το 2020. Επιπλέον το 2034 η ετήσια παραγωγή αποβλήτων υλικών των πάνελ θα είναι 70 με 80 φορές μεγαλύτερη από αυτή του 2020.

Το θέμα είναι ποιος θα επιβαρυνθεί το κόστος απεγκατάστασης και ανακύκλωσης των αποβλήτων υλικών των πάνελ. Θα υποχρεώνεται βάση νομοθεσίας να την εκτελεί αυτός που εγκατέστησε και λειτουργεί το φωτοβολταïκό πάρκο ή θα την επιβαρύνεται ο τελικός καταναλωτής;

Γ. Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΑΙΟΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑÏΚΩΝ ΠΑΡΚΩΝ ΑΥΞΑΝΕΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΤΗΝ ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ

Λόγω της κλιματικής αλλαγής η Γερμανία θέλησε να αποδείξει ότι μπορεί να καλύψει την ζήτηση της σε ηλεκτρική ενέργεια κυρίως από ΑΠΕ. Παρόλες τις τεράστιες επενδύσεις που έκανε σε αιολικά πάρκα, σε φωτοβολταïκά πάρκα και παραγωγή ενέργειας από βιοκαύσιμα, η Γερμανία δεν κατάφερε να μειώσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) τα τελευταία δέκα χρόνια (από 2008 ως 2018). Παράλληλα στην διάρκεια της ίδιας περιόδου οι τιμές του ρεύματος αυξήθηκαν δραματικά πλήττοντας σοβαρά τις βιομηχανίες, τους εργαζόμενους και τις φτωχές οικογένειες.

Σημειώνεται ότι η τιμή του ρεύματος στην Γερμανία ήταν το 2^ο εξάμηνο του 2010 στα 24 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα ενώ το 2^ο εξάμηνο του 2018 αυξήθηκε στα 30 λεπτά του ευρώ ανά κιλοβατώρα.

Η Γερμανία έχει εγκαταστήσει τόσο μεγάλη αιολική και φωτοβολταïκή ισχύ, που θα μπορούσε θεωρητικά να καλύψει όλη την ζήτηση της σε ηλεκτρική ενέργεια οποιαδήποτε μέρα που είχε αρκετή ηλιοφάνεια και άνεμο. Αλλά καθώς υπάρχουν περίοδοι που δεν υπάρχει ηλιοφάνεια ούτε άνεμος η Γερμανία κατάφερε να καλύψει μόνο το 27% περίπου των ετήσιων αναγκών της σε ενέργεια από τα αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα.

Όταν αντίθετα υπάρχει ηλιοφάνεια και άνεμος τότε μεγιστοποιείται η παραγωγή ρεύματος από αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα και αυτή η παραγωγή μπορεί να είναι μεγαλύτερη της ζήτησης.

Οπότε υπάρχει πρόβλημα για την ευστάθεια του διασυνδεδεμένου δικτύου και για την διατήρηση της συχνότητας του γύρω στα 50Hz.

Οπότε η Γερμανία αναγκάζεται να εξάγει την περίσσια της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σε γειτονικές χώρες με αρνητικές τιμές πώλησης ρεύματος που είναι χαμηλότερες από το κόστος παραγωγής.

Το 2017 περίπου η μισή ενέργεια που παρήχθηκε από αιολικά πάρκα στην Γερμανία έγινε εξαγωγή της σε άλλες χώρες. Οι γειτονικές χώρες δεν επιθυμούν αυτή την μη αναμενόμενη ηλεκτρική ενέργεια και οι γερμανικές εταιρείες παραγωγής της πρέπει να πληρώσουν τις χώρες αυτές για να την αποδεχθούν. Τον λογαριασμό όμως τον πληρώνουν οι καταναλωτές.

Αν τα αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα αποσυνδεθούν από το δίκτυο, λόγω αυξημένης παραγωγής τους σε ηλεκτρική ενέργεια, τότε οι ιδιοκτήτες των πάρκων αυτών πληρώνονται σαν να είχαν παράγει το 90% του ηλεκτρικού ρεύματος που θα παρείχαν στο δίκτυο.

Ο λογαριασμός πάλι πληρώνεται από τους καταναλωτές.

Σε κάποιες χειμερινές περιόδους που μπορεί να διαρκέσουν και δέκα μέρες η παραγωγή ρεύματος από αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα είναι πολύ χαμηλή ή μηδενική. Τότε μπαίνουν σε λειτουργία οι συμβατικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (λιθανθρακικές, φυσικού αερίου και πυρηνικές) για να καλύψουν την ζήτηση του ρεύματος.

Για αυτό το λόγο η Γερμανία δεν μπορεί ποτέ να κλείσει τις συμβατικές μονάδες, όπως είχε προγραμματίσει. Αυτές οι συμβατικές μονάδες πρέπει να είναι πάντα σε ετοιμότητα να τεθούν σε λειτουργία για να καλύψουν το σύνολο της ζήτησης σε ηλεκτρική ενέργεια και να διατηρήσουν σταθερή την συχνότητα του διασυνδεμένου δικτύου στα 50Hz. Το ίδιο ισχύει για τις συμβατικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην Γαλλία, την Αυστρία και την Πολωνία.

Για να είναι σε ετοιμότητα οι συμβατικές μονάδες να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια αποζημιώνονται λόγω συμμετοχής τους στο μηχανισμό ισχύος (ΑΔΙ). Ο λογαριασμός πληρώνεται πάλι από τους καταναλωτές.

Επιπρόσθετα, αν η AC συχνότητα του διασυνδεμένου δικτύου πέσει πολύ χαμηλά ή ανέβει πολύ ψηλά υπάρχει κίνδυνος να γίνουν εκτεταμένα μπλακ ουτ (black out). Αυτό αποδείχθηκε φανερά στην Νότια Αυστραλία, η οποία βασίζεται κυρίως στην παραγωγή ρεύματος από αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα και υποφέρει από εκτεταμένα black out που οδηγούν σε κλείσιμο εργοστασίων και σε κόστος δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Το όνειρο της Γερμανίας να καλύψει την ζήτησή της σε ηλεκτρική ενέργεια από αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα αποδείχθηκε ότι ήταν μια απατηλή ψευδαίσθηση. Γιατί η παραγωγή ρεύματος από αυτά τα πάρκα είναι στοχαστική μεταβλητή και άρα αναξιόπιστη και οδήγησε σε τιμές ρεύματος που είναι από τις μεγαλύτερες στην Ευρώπη.

Ότι συμβαίνει στην Γερμανία ισχύει και για τις άλλες χώρες που τώρα παράγουν την ηλεκτρική τους ενέργεια από συμβατικές μονάδες λιγνίτη, λιθάνθρακα, φυσικό αέριο ή πυρηνικά εργοστάσια. Αν αυτές οι χώρες εγκαταστήσουν πολλά αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα, πρέπει να διατηρήσουν σε λειτουργία τις συμβατικές μονάδες τους για να διασφαλίσουν σταθερή την συχνότητα των 50Hz στο διασυνδεδεμένο δίκτυο τους, για να διατηρήσουν την ευστάθεια του δικτύου και για να υπάρχει εφεδρεία σε ηλεκτρική ενέργεια.

Αυτές οι συμβατικές μονάδες παραγωγής ρεύματος (λιγνιτικές, λιθανθρακικές, φυσικού αερίου και πυρηνικά εργοστάσια) που θα παραμένουν σε εφεδρεία θα υπολειτουργούν σε περιόδους που είναι μέγιστη η παραγωγή ρεύματος από αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα ενώ θα καταναλώνουν καύσιμα σαν να ήταν σε κανονική λειτουργία. Επιπλέον θα πρέπει να είναι σε θέση να δώσουν πλήρη παραγωγή ρεύματος, αν στις επόμενες ώρες ή ημέρες δεν υπάρχει ηλιοφάνεια ή αιολική ενέργεια. Έτσι οι συμβατικές μονάδες πρέπει να αυξάνουν και να χαμηλώνουν φορτία πολλές φορές την ημέρα και την εβδομάδα.

Για αυτό οι προσδοκίες για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα είναι σχεδόν ανύπαρκτες.

Πράγματι αυτές οι λιγνιτικές, λιθανθρακικές μονάδες και οι μονάδες φυσικού αερίου που είναι σε εφεδρεία λειτουργούν με χαμηλή απόδοση λόγω της συνεχής αυξομείωσης της παραγωγής τους σε ρεύμα, οπότε συχνά καταναλώνουν περισσότερο καύσιμο και εκπέμπουν περισσότερο CO₂ από ότι αν εργάζονταν σε πλήρη κανονική λειτουργία και δεν υπήρχαν αιολικά και φωτοβολταïκά πάρκα.

Το σημαντικό είναι ότι δεν υπάρχει ένδειξη ότι η παγκόσμια κατανάλωση του άνθρακα και του λιγνίτη θα μειωθεί στις επόμενες δεκαετίες. Μεγάλες χώρες στην Ασία και στην Αφρική συνεχίζουν να κατασκευάζουν λιθανθρακικές μονάδες παραγωγής ρεύματος και περισσότερες από 1.500 λιθανθρακικές μονάδες προγραμματίζεται να κατασκευαστούν ή είναι σε φάση κατασκευής.

Με βάση τα προαναφερόμενα προκύπτει ότι έχει αποδειχθεί εμπράκτως ότι η εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταïκών πάρκων δεν οδηγεί σε αισθητή μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, παρά μόνο οδηγεί σε μεγάλες αυξήσεις της τιμής του ρεύματος και σε καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον.

Για αυτό άλλωστε στις αρχές του Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους  οι εκπρόσωποι των 28 χωρών μελών της ΕΕ ψήφισαν πρόσφατα υπέρ της αποκατάστασης της πυρηνικής ενέργειας ως καθαρής πηγής ενέργειας   (επειδή δεν εκπέμπει διοξείδιο του άνθρακα)!!!

Δ. ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΛΙΓΝΙΤΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ ΣΕ ΜΟΝΑΔΕΣ ΜΙΚΤΗΣ ΚΑΥΣΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ-ΛΙΓΝΙΤΗ

Αντί να δαπανηθούν τεράστια ποσά από την ΔΕΗ για την εγκατάσταση φωτοβολταïκών και αιολικών πάρκων, που έχουν αναξιόπιστη παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και οδηγούν σε αύξηση της τιμής του ρεύματος, θα πρέπει τα ποσά αυτά να διατεθούν για τον εκσυγχρονισμό και για την μετατροπή των λιγνιτικών μονάδων της σε μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη, στις οποίες θα καίγεται βιομάζα (που ανήκει στις ΑΠΕ) σε ποσοστό 50% ως 70%, από την οποία θα παράγεται ʺπράσινη ενέργειαʺ με σταθερή παραγωγή ρεύματος που θα είναι πλήρως αξιόπιστη και χωρίς να αυξηθεί η τιμή του ρεύματος.

Με την μετατροπή των λιγνιτικών μονάδων σε μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη αυτές θα γίνουν κερδοφόρες για τους εξής λόγους:

• από την συνολική ποσότητα CO₂ που παράγεται, θα πληρώνεται φόρος CO₂ μόνο για το ποσοστό 30-50% του CO₂ που θα παράγεται από το λιγνίτη ενώ για το CO₂ που παράγεται από την βιομάζα σε ποσοστό 50%÷70% δεν θα πληρώνεται κανένας φόρος.

• με αυτή την μικτή καύση η εκπεμπόμενη ποσότητα CO₂ από λιγνίτη (ορυκτό καύσιμο) θα είναι κάτω από το όριο των 550 gr/KWh που καθορίζεται στον νέο κανονισμό της Ε.Ε. για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και επομένως αυτές οι μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη θα μπορούν να εντάσσονται στον μηχανισμό ισχύος (ΑΔΙ) και να λαμβάνουν χρηματικό ποσό αποζημίωσης για αυτή την συμμετοχή τους στα ΑΔΙ, βελτιώνοντας έτσι την κερδοφορία τους.

Επισημαίνεται ότι και η υπό κατασκευή Μονάδα V Πτολεμαΐδας για να είναι κερδοφόρα θα πρέπει να μπορεί να εντάσσεται στα ΑΔΙ και αυτό μπορεί να συμβεί μόνο αν μετατραπεί σε μονάδα μικτής καύσης βιομάζας (50%) – λιγνίτη (50%).

Επομένως θα διασφαλιστεί η μόνιμη κερδοφορία της ΔΕΗ με μετατροπή όλων των λιγνιτικών μονάδων της σε μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη κι όχι με την απόσυρσή τους.

Άλλωστε αυτή η πρακτική της μετατροπής λιθανθρακικών σταθμών σε μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιθάνθρακα εφαρμόστηκε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες με πολύ θετικά αποτελέσματα.

Για παράδειγμα αναφέρεται ότι στη λιθανθρακική μονάδα Vaskiluoto power plant που βρίσκεται στην πόλη Vaasa της Φιλανδίας κατασκευάστηκε το 2012 ένας εξαεριωτής βιομάζας (biomass gasification) που έδωσε την δυνατότητα στην εταιρεία να αντικαταστήσει περίπου το ένα τρίτο του λιθάνθρακα, που έκαιγε η μονάδα, με αέριο παραγόμενο από βιομάζα.

Επιπλέον αναφέρεται από την εν λόγω εταιρεία, ότι με την χρήση του εξαεριωτήρα βιομάζας μειώθηκαν και οι εκπομπές CO₂ περίπου κατά 230.000 τόνους ανά έτος.

Σημειώνεται ότι ο εξαεριωτήρας βιομάζας έχει ισχύ 140MW και η υπάρχουσα λιθανθρακική μονάδα στην οποία κατασκευάστηκε ο εξαεριωτήρας αυτός είχε ισχύ 560MW.

Όπως διαπιστώνεται από τα παραπάνω και από όσα αναφέρονται στην σχετική βιβλιογραφία, είναι δυνατό να γίνουν οι απαιτούμενες μετατροπές στα συστήματα τροφοδοσίας με καύσιμο των καυστήρων των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων των ΑΗΣ του λεκανοπεδίου Κοζάνης-Πτολεμαΐδας-Φλώρινας και αν κριθεί σκόπιμο, να εγκατασταθούν σε αυτές και εξαεριωτήρες, προκειμένου οι μονάδες αυτές να καίνε ένα ποσοστό βιομάζας 50÷70% και το υπόλοιπο ποσοστό να είναι λιγνίτης.

Τα οφέλη θα είναι πάρα πολλά, δεδομένου ότι έχει αποδειχθεί στην πράξη ότι καίγοντας βιομάζα μειώνονται οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) και οξειδίων του αζώτου (NO_X).

Επιπλέον το εκπεμπόμενο CO₂ από την καύση βιομάζας θα απορροφάται με την φωτοσύνθεση από τα ενεργειακά φυτά, που θα μεγαλώνουν για να αποτελέσουν την βιομάζα, που θα καεί στις λιγνιτικές μονάδες και επομένως δεν θα αυξάνεται η συγκέντρωση CO₂ στην ατμόσφαιρα, οπότε θα αντιμετωπιστεί το θέμα της κλιματικής αλλαγής.

Για αυτό άλλωστε για το εκπεμπόμενο CO₂ από βιομάζα δεν καταβάλλεται ο φόρος διοξειδίου του άνθρακα, δηλαδή οι τιμές δικαιωμάτων εκπομπής CO₂.

Επιπρόσθετα με την λειτουργία των μονάδων μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη θα παραμείνει σταθερή και η τιμή του ρεύματος.

Επιπρόσθετα, λόγω της μεγάλης ποσότητας βιομάζας που θα πρέπει να καίγεται ετησίως στις μονάδες μικτής καύσης των ΑΗΣ της περιοχής θα πρέπει να καλλιεργούνται στο λεκανοπέδιό μας, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα μεγάλες εκτάσεις με ενεργειακά φυτά, όπως είναι η αγριαγκινάρα, το καλαμπόκι, οι ηλίανθοι κπλ. Οπότε θα υπάρξει ανάπτυξη της γεωργίας και δημιουργία πολλών θέσεων εργασίας.

Σημειώνεται ότι ως βιομάζα, που μπορεί να καεί με τον λιγνίτη, μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα στερεά καύσιμα που δίνονται στον πίνακα που ακολουθεί, στον οποίο αναφέρεται και η αντίστοιχη θερμογόνος δύναμη του καυσίμου.

Στερεό Καύσιμο	Θερμογόνος δύναμη (Kcal/kg)
Πυρήνας ελιάς	3.200-4.000
Κουκούτσι ροδάκινου	3.500-4.000
Πέλλετ αγριαγκινάρας	3.800-4.000
Τσόφλι αμυγδάλου	4.000-4.500
Καλαμπόκι	3.000-3.500
Πέλλετ ξύλου	4.000-4.200
Τσόφλι ηλιόσπορου	3.200-3.800
Τσόφλι καρυδιού	4.000-4.200

Η πραγματοποίηση των απαιτούμενων μετατροπών των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, για να γίνουν μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη, μπορούν να μελετηθούν και να προδιαγραφούν από ειδικές μελετητικές εταιρείες, που αναλαμβάνουν τέτοιου είδους μελέτες, όπως είναι η γερμανική εταιρεία RWE.

Επιπλέον για την χρηματοδότηση των προαναφερόμενων μετατροπών των μονάδων της ΔΕΗ μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Coal Platform, το οποίο αφορά την χρηματοδότηση αναπτυξιακών δραστηριοτήτων σε περιφέρειες που βρίσκονται σε μεταλιγνιτική περίοδο. Σε αυτές τις περιφέρειες συμπεριλαμβάνεται και η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.

Επιπρόσθετα είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί για αυτή την μετατροπή των λιγνιτικών Μονάδων το νέο πρόγραμμα ʺJust Transition Fundʺ που ανακοινώθηκε από την νέα Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula Von der Leyen.

Μετά τα προαναφερόμενα αρνητικά αποτελέσματα που είχε η εγκατάσταση αιολικών και φωτοβολταïκών πάρκων στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στις οποίες δεν υπήρξε δραστική μείωση των εκπομπών CO₂ παρά μόνο μεγάλη αύξηση στην τιμή του ρεύματος και δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον, καλείται η Κυβέρνηση να αναθεωρήσει τον ενεργειακό σχεδιασμό της χώρας μας και να μην προχωρήσει στην οριστική απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ, αλλά να τις μετατρέψει σε μονάδες μικτής καύσης βιομάζας-λιγνίτη που δεν θα επιφέρει καμιά αύξηση στην τιμή του ρεύματος και θα οδηγήσει στην διάσωση της ΔΕΗ, στην αποφυγή της οικονομικής καταστροφής της Περιφέρειας της Δυτικής Μακεδονίας και στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

ΜΠΑΛΑΣΗ ΕΥΓΕΝΙΑ

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΚΛΑΔΟΥ

Η-Μ. ΜΕΛΕΤΩΝ & ΕΡΓΩΝ