Γ. Αμανατίδης: «Αναθεώρηση Συντάγματος 2019: αναγκαία, αλλά άτολμη»

Με την ευκαιρία ολοκλήρωσης από τη Βουλή των Ελλήνων της διαδικασίας Αναθεώρησης του Συντάγματος στις 25/11/2019 έκρινα ότι είναι σκόπιμο και χρήσιμο να ενημερώσω τους πολίτες του Ν. Κοζάνης για τις εννέα αλλαγές. 

Έχω την άποψη, όπως και η Κοινοβουλευτική μας Ομάδα, ότι η παρούσα Βουλή θα έπρεπε να τολμήσει και να συμφωνήσει σε μια πιο διευρυμένη Αναθεώρηση καθόσον αντίστοιχη θα γίνει μετά την πάροδο δεκαετίας, ενώ οι συνέπειες για όσα δεν άλλαξαν θα γίνουν άμεσα ορατές. Σε οποιαδήποτε περίπτωση όμως η εγκριθείσα Αναθεώρηση, όπως παρουσιάζεται παρακάτω, αποτελεί μεγάλο βήμα στο μέλλον. 

Ειδικότερα:

Α. Συνοπτικά οι εννέα συνταγματικές αλλαγές   

• Διαδικασία εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας και αποσύνδεσή της από πρόωρη διάλυση της Βουλής
• Δυνατότητα στους Έλληνες του εξωτερικού να ψηφίζουν στο τόπο διαμονής τους
• Κατάργηση της αποσβεστικής προθεσμίας για άσκηση δίωξης Υπουργών και Υφυπουργών 
• Περιορισμός της βουλευτικής ασυλίας και προστασία μόνο για κοινοβουλευτικά καθήκοντα 
• Κατοχύρωση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος
• Λαϊκή νομοθετική πρωτοβουλία με υπογραφή 500.000 πολιτών
• Επιλογή μελών Ανεξάρτητων Αρχών από τα 3/5 της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής και όχι από τα 4/5
• Δυνατότητα στη μειοψηφία να συγκροτεί δύο Εξεταστικές Επιτροπές ανά κοινοβουλευτική περίοδο
• Εξομοίωση στρατιωτικών με τακτικούς δικαστές

Β. Αξιολόγηση της Αναθεώρησης 

Με εννέα συνταγματικές αλλαγές ολοκληρώθηκε η διαδικασία αναθεώρησης του Συντάγματος, δηλαδή του Καταστατικού Χάρτη της χώρας. Παρά τις επιμέρους αναγκαίες αλλαγές, συνολικά πρόκειται για αναθεώρηση «μειωμένων προσδοκιών», που πόρρω απέχει από τις πομπώδεις και ανέξοδες διακηρύξεις της προηγούμενης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. για μια «ριζική» αναθεώρηση με «προοδευτικό» πρόσημο. 

            Η Προτείνουσα Βουλή περιόρισε απαγορευτικά τα πεδία της αναθεωρητικής διαδικασίας, υποκύπτοντας σε ιδεοληψίες και σε μία λογική της τότε πλειοψηφίας, που το βλέμμα της δεν το έστρεψε στις επόμενες γενιές, αλλά στις επόμενες εκλογές. 

Παρά την πρόταση της Νέας Δημοκρατίας να ανοίξουμε τη συζήτηση για όλα και να αφήσουμε την Αναθεωρητική Βουλή που θα προέκυπτε μετά τις εκλογές να αποφασίσει, δεν υπήρξε ανταπόκριση. 

Δεν μας δόθηκε η δυνατότητα να σπάσουμε το κρατικό μονοπώλιο στην Ανώτατη Εκπαίδευση (άρθρο 16Σ), μετεξελίσσοντας την Ελλάδα σε Διεθνές Εκπαιδευτικό Κέντρο, που θα οδηγούσε στον επαναπατρισμό χιλιάδων διακεκριμένων νέων επιστημόνων και φοιτητών και θα έβαζε τη χώρα μας στη νέα διεθνή εκπαιδευτική αγορά των 30 δις ευρώ που αυξάνεται ετησίως κατά 7%, δημιουργώντας έτσι μία νέα πηγή για το ΑΕΠ μεγαλύτερη και από τον τουρισμό. 

Δεν μας δόθηκε η δυνατότητα να αγγίξουμε το Οικονομικό Σύνταγμα επαναοριοθετώντας τη σχέση κράτους-αγοράς-πολίτη (προστασία της οικονομικής ελευθερίας και της ιδιοκτησίας κλπ). 

Δεν μας δόθηκε η δυνατότητα να βελτιώσουμε τη λειτουργία του κράτους επιβάλλοντας κανόνες Ποιοτικής Νομοθέτησης τη στιγμή που η πολυνομία και η κακονομία πλήττουν το ίδιο το κράτος δικαίου, «στραγγαλίζουν» την επιχειρηματικότητα, αποθαρρύνουν τις επενδύσεις και οδηγούν σε καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης. 

Τα πράγματα θα ήταν πολύ διαφορετικά, εάν είχε επιδειχθεί διάθεση αναζήτησης εποικοδομητικών και συναινετικών λύσεων με το βλέμμα στο μέλλον. Ήταν μια χρυσή ευκαιρία για το πολιτικό σύστημα να προωθηθούν κρίσιμες διατάξεις για σειρά θεμάτων, ώστε το Σύνταγμα να είναι όντως σύγχρονο και μεταρρυθμιστικό και συνάμα τολμηρό για τη εποχή του, μοχλός ανάπτυξης της χώρας. 

Παρά την «μινιμαλιστικού τύπου» αναθεώρηση, υπάρχουν σημαντικές αλλαγές. 

Γ. Οι πέντε βασικές αλλαγές 

• Αυστηροποιείται η Ασυλία του Βουλευτή, ο οποίος θωρακίζεται μόνο κατά την άσκηση των καθηκόντων του. 

Με αυτή την αλλαγή επιδιώκεται πρωτίστως η αποκατάσταση της πολλαπλώς τρωθείσας εμπιστοσύνης των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα. Η προσθήκη κρίνεται απαραίτητη διότι, παρόλο που και με την ισχύουσα διάταξη ερμηνευτικά θα όφειλε η Βουλή να δίνει την δυνατότητα να αίρεται η ασυλία στις περιπτώσεις που τα αδικήματα δεν σχετίζονται με την βουλευτική ιδιότητα, παρατηρήθηκε ότι πολλές φορές τέτοιες άρσεις δεν λάμβαναν χώρα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην προηγούμενη θητεία του ΣΥΡΙΖΑ για κανέναν Υπουργό, για οποιοδήποτε αδίκημα δεν ήρθη η ασυλία, με το πρόσχημα ότι θα έπρεπε να εφαρμοσθεί ο νόμος περί ευθύνης Υπουργών.

• Διευκολύνεται η ψήφος των Ελλήνων του εξωτερικού. 

Είναι πολύ σημαντικό που κατοχυρώνεται στην πράξη αυτό το δικαίωμα καθόσον επιτρέπει στο Ελληνικό Κοινοβούλιο να εκπροσωπήσει όχι μόνο το σύνολο του Λαού αλλά και του Έθνους. 

• Καταργείται η σύντομη αποσβεστική προθεσμία για άσκηση δίωξης Υπουργών και Υφυπουργών που οδηγούσε σε παραγραφή.

Σύμφωνα με την παλιά διάταξη εάν ένας Υπουργός τελούσε κάποιο αδίκημα, αυτό παραγραφόταν ένα χρόνο μετά τις επόμενες εκλογές. Αν στις εκλογές σχημάτιζε κυβέρνηση το ίδιο κόμμα, ήλεγχε δηλαδή την απόλυτη πλειοψηφία, το πιθανότερο ήταν ότι δεν θα ασκούνταν ποινική δίωξη. Κατ’ αποτέλεσμα, αδικήματα που τελούνταν από Υπουργούς έμεναν τελικά ατιμώρητα. Είμαστε η πρώτη κοινοβουλευτική πλειοψηφία που καταργεί τα όποια προνόμια των Υπουργών ξεκινώντας από την τρέχουσα  κοινοβουλευτική θητεία. 

• Αποσυνδέεται η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας (ΠτΔ) από τη διάλυση της Βουλής.

Η δυνατότητα πρόωρης διάλυσης της Βουλής βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση προς τον σκοπό της συναινετικής εκλογής και της υπερκομματικής φυσιογνωμίας του Προέδρου. Δυστυχώς, κατά το παρελθόν «εργαλειοποιήθηκε» η επίμαχη διαδικασία με γνώμονα κομματικές σκοπιμότητες και εκλογικές στρατηγικές. Ο στόχος ήταν η τεχνητή πρόκληση αδιεξόδου, ώστε να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές. Εφεξής, μετά από τέσσερις τυχόν άκαρπες προσπάθειες (στις οποίες απαιτούνται για τις μεν δύο πρώτες ψηφοφορίες διακόσιες ψήφοι, εν συνεχεία εκατόν ογδόντα και τελικά εκατόν πενήντα μία ψήφοι) ακολουθεί επόμενη ψηφοφορία στην ίδια Βουλή και, μεταξύ των δύο προσώπων που πλειοψήφησαν, εκλέγεται ΠτΔ εκείνος που συγκέντρωσε την σχετική πλειοψηφία. 

• Κατοχυρώνεται και συνταγματικά το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα που αποτελεί ένα ουσιαστικό δίκτυ κοινωνικής προστασίας και μια έμπρακτη μορφή κοινωνικής αλληλεγγύης.

Σύμφωνα με τη νέα προσθήκη: «Η οικογένεια ως θεμέλιο της συντήρησης για προαγωγής του Έθνους, καθώς και ο γάμος, η μητρότητα και η παιδική ηλικία τελούν υπό την προστασία του κράτους. Το Κράτος μεριμνά για τη διασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης όλων των πολιτών μέσω ενός συστήματος ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, όπως νόμος ορίζει». 

Αγαπητοί πολίτες του Νομού Κοζάνης,

αναμφισβήτητα η Αναθεώρηση αυτή έπρεπε να αλλάξει περισσότερα. Το Σύνταγμα, όμως, δεν προσφέρεται για μικροπολιτική. Η ευθύνη απέναντι στις επόμενες γενιές από μια αποτυχημένη ή άτολμη  αναθεωρητική πρωτοβουλία είναι μεγάλη και όσοι δεν κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για την ευρύτατη δυνατή συναίνεση σε θεσμικές αλλαγές, ενώ θα έπρεπε να τολμήσουμε ως πολιτικό σύστημα, θα κριθούν στο μέλλον με αυστηρότητα.    

Άλλωστε  «Το μέλλον αρχίζει τώρα».