Στα παιδιά της Κύπρου που άρχισαν τον Αγώνα της ΕΟΚΑ την 1η Απριλίου 1955 (του Γιώργου Μυλωνά)

Η Ελληνική Μεραρχία ΕΛΔΥΚ/Μ που στάλθηκε στην Κύπρο το 1964 από την Κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, του Γέρου της Δημοκρατίας, για να υπερασπιστεί το νησί από τους προαιώνιους εχθρούς μας ήταν κατανεμημένη σ’ όλο το νησί. Η μονάδα μου το 606 Τάγμα Πεζικού είχε εγκατασταθεί πάνω στο Τρόοδος σ’ ένα παλιό μοναστήρι του Αγίου Νικολάου της Στέγης. Η Αρχιεπισκοπή Λευκωσίας είχε διαμορφώσει το χώρο του σε κατασκηνωτικό κέντρο για τη μαθητιώσα νεολαία του νησιού και ήταν αρκετά ευρύχωρο για να χωρέσει ένα ολόκληρο Τάγμα τετρακοσίων οπλιτών. Οι αξιωματικοί μέναμε σε σπίτια και ξενώνες στα διπλανά ωραία τουριστικά χωριά της Κακοπετριάς και της Γαλάτας. Οι έφεδροι δόκιμοι και ανθυπολοχαγοί του 2ου Λόχου μέναμε σ’ έναν ξενώνα στη Γαλάτα. Ιδιοκτήτης ήταν κάποιος Στέλιος, που γνώριζε καλά την ιστορία της Ελλάδας και πολύ καλά την ιστορία της ιδιαίτερης πατρίδας του.

Τα απογεύματα πολλές φορές παραμέναμε στο χώρο του σαλονιού του ξενώνα και συζητούσαμε διάφορα θέματα. Ο Στέλιος μας διηγούνταν πολλά και διάφορα από τη ζωή των συμπατριωτών του. Για τα ήθη και έθιμα του νησιού, για τα επώνυμα των Κυπρίων, που μας φαίνονταν πολύ παράξενο να βλέπουμε ότι άλλο επώνυμο είχε ο γιος και άλλο ο πατέρας και για πολλά περιστατικά από τον Αγώνα των παιδιών της ΕΟΚΑ εναντίον των Άγγλων.

Ένα απόγευμα, λοιπόν, ο Στέλιος άρχισε να μας διηγείται μια ιστορία πολύ αληθινή, που κράτησε ίσαμε το βράδυ. Το 1958, μάς λέει, όταν ο Αγώνας των Κυπρίων εναντίον των Άγγλων ήταν στην κορύφωσή του πολλά από τα παιδιά της Κύπρου δεν πήγαιναν σχολείο. Πολλά σχολεία τα είχαν κλείσει οι Άγγλοι ή τα είχαν επιτάξει δήθεν για «εθνικούς» σκοπούς. Τα παιδιά της Κύπρου τότε μάθαιναν τα γράμματα όπως-όπως σε εκκλησίες ή σε κάποια σπίτια, όπως στα χρόνια της σκλαβιάς των πολυχρονεμένων σουλτάνων. Όσα σχολεία λειτουργούσαν, τα μαθήματα γίνονταν περιοδικά. Στο Παγκύπριο Γυμνάσιο τον Ιούνιο του 1958 ήρθε ο καιρός να δώσουν εξετάσεις τα παιδιά για να πάρουν το ενδεικτικό για την άλλη τάξη ή να πάρουν το απολυτήριο, όσα φοιτούσαν στην τελευταία τάξη. Τότε ένας έφηβος στη Λευκωσία δεν πρόλαβε να τελειώσει τις απολυτήριες εξετάσεις του. Του έλειπαν ακόμη δυο μαθήματα, τα Νέα Ελληνικά και η Ιστορία. Ένα απόγευμα τότε έγινε μια μεγάλη διαδήλωση εναντίον των Άγγλων μέσα στη Λευκωσία κοντά στην εκκλησία της Παναγίας Φανερωμένης. Ο νεαρός Κύπριος με την ενθουσιώδη καρδιά πήρε μέρος στη μαχητική διαδήλωση κάνοντας το χρέος προς τον εαυτό του και τους προγόνους του. Τότε τον συνέλαβαν οι Άγγλοι μαζί με πολλούς άλλους και τον έριξαν στα ανήλιαγα μπουντρούμια των φυλακών με σκοπό να τον δικάσουν.

Ο νεαρός όμως ούτε τη φυλακή λογάριαζε, ούτε τη δίκη υπολόγιζε! Θυμόταν μόνο ότι του έλειπαν δυο μαθήματα για να συμπληρώσει τις εξετάσεις του και να πάρει το απολυτήριο. Τότε έκανε μια αναφορά στο Διοικητή των φυλακών και τον παρακάλεσε να του δώσει άδεια μιας ημέρας για να πάει στο σχολείο του και να συμπληρώσει τις εξετάσεις. Μάλιστα με το δεσμοφύλακά του! Ο Διοικητής, όμως δεν του έκανε την επιθυμία. Τότε το κυπριωτόπουλο σοφίστηκε να ζητήσει από το Διοικητή να έρθει ο καθηγητής του στις φυλακές. Αυτό το δέχτηκε ο Διοικητής και ήρθε στις φυλακές ο φιλόλογος καθηγητής του μαθητή. Έφεραν και τον νεαρό στο εντευκτήριο των φυλακών σιδεροδέσμιο με δυο δεσμοφύλακες, έναν Άγγλο και έναν Τούρκο. Του έλυσαν τα χέρια και ο καθηγητής του ετοίμασε τα θέματα για να γράψει. Του έδωσε και ένα στυλό και μια κόλλα αναφοράς και περίμενε να ξεμουδιάσουν τα χέρια του. Κάποτε ο νεαρός έγραψε ό,τι του ζήτησε ο καθηγητής του. Μετά το τέλος του γραψίματος ο καθηγητής προχώρησε στην προφορική εξέταση.

Πρώτα του λέει θα σε εξετάσω στα Νέα Ελληνικά. Μπορείς να μου πεις έναν σπουδαίο νεοέλληνα ποιητή; Ο μαθητής χωρίς να σκεφτεί πολύ απαντάει: τον Διονύσιο Σολωμό. Ξέρεις μήπως τι έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός: Ναι, τον «Ύμνον εις την Ελευθερίαν». Ο καθηγητής τον ξαναρωτά. Μήπως ξέρεις κάποια στροφή από τον Ύμνο; Και ο μαθητής αρχίζει να απαγγέλλει με δυνατή και καθάρια φωνή μπροστά στους δυο δεσμοφύλακες, που εκπροσωπούσαν τους παλιούς και τους νέους τυράννους του: «Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά και σαν πρώτα ανδρειωμένη χαίρε, ω χαίρε Ελευθεριά». Ο μαθητής δεν πρόφτασε να τελειώσει το τετράστιχο. Ο Τούρκος δεσμοφύλακας, που γνώριζε αρκετά ελληνικά κατάλαβε το νόημα των στίχων, που τόσο θαρραλέα απήγγειλε ο μαθητής, αμέσως του πέρασε τα σίδερα στα χέρια και τον έριξε στο ανήλιαγο μπουντρούμι. Ο καθηγητής αναλύθηκε σε λυγμούς. Ύστερα από λίγο καιρό οι δυνάστες τον απέλασαν από το νησί, γιατί θεωρήθηκε επικίνδυνος!

Ο μαθητής δεν πρόφτασε να δώσει προφορικές εξετάσεις στην Ιστορία. Γιατί όμως να δώσει; Την Ιστορία τη γράφει ο ίδιος μαζί με όλα τα αδέρφια του. Έγινε ο ίδιος ιστορία! Είναι η Ελληνική Ιστορία είκοσι πέντε αιώνων από την εποχή που τα αρχαία Σπαρτιατόπουλα μαζί με το Λεωνίδα στις Θερμοπύλες απάντησαν στους Πέρσες το «Μολών Λαβέ»!

Δεν πρόφτασε να τελειώσει ο Στέλιος την αφήγησή του και ένα δάκρυ κύλισε από το κατακόκκινο μάγουλό του. Εμείς αμίλητοι και συνεπαρμένοι απ’ όσα ακούγαμε αρχίσαμε να χειροκροτούμε! Ποτέ μου δεν είχα ακούσει τέτοια ιστορία, ούτε είχα διαβάσει κάτι σχετικό. Ούτε πάνω στα φυλάκια στα Σπήλια είχα ακούσει κάτι τέτοιο από τον Ανδρίκο, το παλληκάρι του Διγενή στον Αγώνα, που μας κερνούσε στο καφενείο του χωριού του.

Είναι μεγάλη η απόφαση του θανάτου, σκέφτηκα. Η απόφαση του θανάτου που οδηγεί κατευθείαν στην απόφαση της νίκης. Έτσι φαίνεται ότι κάθε ώρα και κάθε στιγμή η Ελληνική Ιστορία ανανεώνεται από τις πράξεις των παιδιών της. Εδώ κάτω στην Κύπρο τα ανυπότακτα παιδιά ξεσηκώθηκαν για λευτεριά και πατρίδα. Εδώ κάτω τα παιδιά χτυπήθηκαν, βασανίστηκαν, κλείστηκαν στα ανήλιαγα κάτεργα, σκοτώθηκαν, ανέβηκαν στο ικρίωμα της θυσίας. Εδώ κάτω αναστήθηκε και ανασταίνεται ακόμη και σήμερα η πανάρχαια ιστορία μας και η αιώνια δόξα της φυλής μας!

————-

Σημείωση:

Το κείμενο είναι ελαφρώς διασκευασμένο από το ηλεκτρονικό μου βιβλίο στο ιστολόγιο: https://gdmylonas.wordpress.com/συγγραφικό-έργο/ες-κύπρον-1967/(σελ. 245 και εξής).