Η γέννηση ενός παιδιού, στις περισσότερες περιπτώσεις, θεωρείται ένα από τα πιο χαρμόσυνα γεγονότα στη ζωή του ατόμου. Οι γονείς και οι συγγενείς περιμένουν πως και πως τον ερχομό του νέου μέλους. Ωστόσο, παρόλο που αποτελεί ένα χαρμόσυνο γεγονός, παράλληλα θεωρείται και ένα από τα πιο στρεσσογόνα γεγονότα της ζωής. Συχνά, υπάρχει λανθασμένα η αντίληψη πως μόνο οι δύσκολες, αρνητικές και δυσάρεστες καταστάσεις στη ζωή μας εγείρουν στρες. Κι όμως, ένα γεγονός όπως αυτός της γέννησης μπορεί να πυροδοτήσει έντονα συναισθήματα, στρες και πολύ άγχος.
Τι είναι η επιλόχειος κατάθλιψη;
Ο όρος επιλόχειος κατάθλιψη σχετίζεται με τις διάφορες αλλαγές, ψυχικές και σωματικές, που βιώνει η μητέρα την περίοδο μετά τη γέννηση του παιδιού της. Φαίνεται ότι το 80% των μητέρων θα βιώσουν συναισθήματα θλίψης μετά τη γέννηση του παιδιού τους, που μπορεί να διαρκέσουν για λίγες εβδομάδες και αυτό θεωρείται απολύτως φυσιολογικό. Ωστόσο, όταν η ένταση και η διάρκεια αυτών των συναισθημάτων ενισχυθεί, τότε η μητέρα περνάει στη φάση της επιλοχείου κατάθλιψης. Το ποσοστό των μητέρων που εμφανίζουν επιλόχειο κατάθλιψη κυμαίνεται περιπου στο 15% και μπορεί να εμφανιστεί είτε σε γυναίκες που γίνονται πρώτη φορά μητέρες είτε σε γυναίκες που είναι ήδη μητέρες.
Ποια είναι τα συμπτώματα της επιλοχείου κατάθλιψης;
Θα πρέπει να επισυμανθεί ότι θεωρείται απόλυτα φυσιολογικό, η μητέρα να νιώθει πεσμένη, κουρασμένη ή εξουθενωμένη ψυχικά και σωματικά μετά από ένα τοκετό. Η επιλόχειος κατάθλιψη, ωστόσο, διαφέρει από αυτή την χαμηλή διάθεση και την υποτονικότητα. Στην πραγματικότητα, πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα και παρεμβαίνει στην λειτουργικότητα της μητέρας, λόγω της έντονης δυσφορίας που βιώνει η γυναίκα.
Τα συμπτώματα ποικίλουν από μητέρα σε μητέρα. Δεν εμφανίζονται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο σε κάθε μητέρα και μπορεί να διαφέρουν στην ένταση και στη διάρκεια.
Τα κύρια συμπτώματα είναι:
Ø Δυσκολίες στον ύπνο
Ø Αλλαγές στη διατροφή
Ø Υπερβολική κόπωση
Ø Μειωμένη λίμπιντο
Ø Συχνές εναλλαγές διάθεσης
Ø Καταθλιπτική διάθεση
Ø Απώλεια ενδιαφέροντος
Ø Αίσθημα αναξιότητας
Ø Απελπισία και αβοηθησία
Ø Ευερεθιστότητα
Ø Αίσθηση μη επιθυμίας του μωρού
Ø Ενοχές και τύψεις
Ø Αυτοκτονικός ιδεασμός
Η μητέρα, γενικότερα, φαίνεται να αποστασιοποιείται από το μωρό αλλά παράλληλα αυτό να επιφέρει δυσφορία και ενοχές στην ίδια. Μπορεί να ξεσπά σε κλάματα, και να ασκεί έντονη κριτική στον εαυτό της ότι δεν είναι άξια να είναι μητέρα ή ότι δεν κάνει τίποτα καλά. Φαινομενικά, μπορεί να φαίνεται προς τα έξω ότι η μητέρα αδιαφορεί και δεν ενδιαφέρεται για το μωρό της, ωστόσο η ίδια εσωτερικά παλεύει με τα συναισθήματα της και την ψυχική ανισορροπία που βιώνει.
Τα παραπάνω συμπτώματα μπορεί να έχουν διάρκεια από 24 ώρες έως και 6 μήνες μετά τη γέννηση του παιδιού.
Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την εμφάνιση της επιλόχειου κατάθλιψης;
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που μπορεί να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση ή μη, της επιλόχειου κατάθλιψης. Κάποιοι παράγοντες που φαίνεται να αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης είναι:
Ø Ιστορικό κατάθλιψη πριν την εγκυμοσύνη
Ø Ηλικία της γυναίκες – όσο πιο νέα τόσο πιο επιρρεπής
Ø Αμφιβολία σχετικά με την εγκυμοσύνη
Ø Μη υποστηρικτικό περιβάλλον
Ø Διαταραγμένη σχέση με σύντροφο
Ø Έντονο στρες
Ø Δύσκολος τοκετός
Ø Δυσκολία προσαρμογής στη νέα κατάσταση
Ø Ορμονική ανισορροπία
Ø Οικονομικά ζητήματα και δυσκολίες
Ø Αλλαγή ζωής – πλέον έχει νέες υποχρεώσεις και την ταυτότητα της μητέρας
Ø Προσωπικότητα και ψυχικά αποθέματα
Κάθε γυναίκα που έρχεται αντιμέτωπη με τη γέννηση ενός παιδιού έχει να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα πολλές εσωτερικές και εξωτερικές καταστάσεις, οι οποίες οπωσδήποτε πυροδοτούν σκέψεις, συναισθήματα και καταλήσουν σε συμπεριφορές που πολλές φορές δεν είναι βοηθητικές για την ίδια τη γυναίκα.
Πότε πρέπει να αναζητήσω βοήθεια;
Η αίσθηση θλίψης και χαμηλής διάθεσης μετά την γέννα θεωρείται μια απόλυτα φυσιολογική αντίδραση. Ωστόσο, όταν παρατηρείται να υπάρχουν τα παραπάνω συμπτώματα για παραπάνω από δυο εβδομάδες και εμποδίζουν σημαντικά τη λειτουργικότητα της μητέρας, τότε συστήνεται η αναζήτηση βοήθειας. Πιο συγκεκριμένα, όταν:
– Υπάρχει δυσκολία στην καθημερινή λειτουργία
– Αδυναμία εκτέλεσης καθημερινών δραστηριότητων
– Υπάρχουν αρνητικές σκέψεις για τον εαυτό αλλά και για το μωρό
– Υπάρχει έντονο άγχος, φόβος και πανικός το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας
Τότε, θα πρέπει να αναζητηθεί βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ώστε να μπορέσει να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή παρέμβαση και διαχείριση των δύσκολων συναισθημάτων.
Με ποιον τρόπο μπορεί να θεραπευτεί η επιλόχειος κατάθλιψη;
Η θεραπεία για την επιλόχειο κατάθλιψη δεν είναι ίδια για όλες τις γυναίκες, καθώς εξαρτάται από τον τύπο, την ένταση και τη διάρκεια των συμπτωμάτων. Υπάρχουν δυο είδη θεραπείας: η φαρμακευτική αγωγή και η ψυχοθεραπεία.
Η φαρμακευτική αγωγή, πραγματοποιείται με τη χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων στη μητέρα.
Η ψυχοθεραπεία συνίσταται ως η καταλληλότερη θεραπεία για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης. Αρχικά, ο/η ειδικός ψυχικής υγείας θα κρίνει μέσα από αξιολόγηση εάν είναι απαραίτητη ή όχι η φαρμακευτική αγωγή, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί ταυτόχρονα με την ψυχοθεραπεία για τα μέγιστα αποτελέσματα. Στην ψυχοθεραπεία, η γυναίκα μαζί με τον/ην ειδικό συνεργάζονται και δουλεύουν επάνω στις σκέψεις και στα συναισθήματα της μητέρας προκειμένου, η τελευταία να εκπαιδευτεί σε κάποιες τεχνικές, να μιλήσει και να εκφράσει τα όσα νιώθει και να μην τα καταπιέζει.
«Είναι απόλυτα φυσιολογικό να βιώνεις μετά τη γέννα συναισθήματα όπως θλίψη, θυμό, ενοχές, ντροπή! Δεν είσαι μόνη σε αυτό. Αντιλαμβάνομαι ότι είναι πολύ δύσκολο αυτό που περνάς, γι’ αυτό εάν δεις ότι αυτά τα συναισθήματα έχουν μεγάλη διάρκεια και παρεμποδίζουν τη λειτουργικότητα σου, μη διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια. Άλλωστε, γι αυτό είμαστε εμείς οι ειδικοί, για συνεργαστούμε, ώστε να μάθεις κάποιες νέες δεξιότητες που θα μπορείς να χρησιμοποιήσεις όχι μόνο σην επιλόχειο κατάθλιψη αλλά και σε πολλές άλλες προκλήσεις στη ζωή. Δεν αξίζεις να το περνάς όλο αυτό μόνη σου.»
Σε ευχαριστώ πολύ που διάβασες το άρθρο μου… δεν το θεωρώ καθόλου αυτονόητο!
Για οποιαδήποτε απορία, ερώτηση ή αίτημα για ραντεβού μη διστάσεις να επικοινωνήσεις μαζί μου!
Πηνελόπη Μελίδου
MSc Ψυχολόγος Υγείας
Βας. Σοφίας 30, Πτολεμαίδα
2463400494, 6906928843
