Η Περιστέρα Κράκα (ή Κριάκα) (1860-1938) υπήρξε αρχηγός ανταρτικού σώματος (“καπετάνισσα”) Μακεδονομάχων κατά την Μακεδονική επανάσταση του 1878 που είχε αίτημα την κατάργηση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου με την οποία μεγάλο μέρος της Οθωμανικής Μακεδονίας προσαρτάτο στη Βουλγαρία.
Γεννήθηκε στη Σιάτιστα Κοζάνης. Ο αδελφός της Γούλιας Κράκας ήταν επίσης αντάρτης. Αποφάσισε να βγει στο αντάρτικο όταν οι Τούρκοι την κάλεσαν για ανάκριση. Διέφυγε ντυμένη άντρας και πήγε να συναντήσει τον αδελφό της. Αυτός συνελήφθη από τους Τούρκους οι οποίοι τον έγδαραν ζωντανό. Η Περιστέρα έγινε αρχηγός ανταρτικής ομάδας άνω των 40 ατόμων και ήταν γνωστή με το πολεμικό όνομα “Καπετάν Σπανοβαγγέλης”. Εντόπισε τους δολοφόνους του αδελφού της τους οποίους εκδικήθηκε. Η δράση της έγινε γνωστή και εκτός Ελλάδος και η γαλλική φεμινιστική εφημερίδα “Λε Παπιγιόν” την αποκάλεσε Ζαν ντ’ Αρκ του 20ού αιώνα. Σταμάτησε την ανταρτική της δράση και επέστρεψε στη Σιάτιστα όταν οι Τούρκοι της έδωσαν αμνηστία, για την οποία μεσολάβησε ο μητροπολίτης Σιάτιστας Αγαθάγγελος. Αυτός την υποδέχθηκε θερμά στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου. Η αμνηστία αυτή παραβιάστηκε από τους Τούρκους οπότε η Περιστέρα αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Μακεδονία (που ήταν ακόμα υπό Οθωμανική διοίκηση) και να καταφύγει στη Θεσσαλία. Εκεί παντρεύτηκε έναν από τους συντρόφους της, τον αντάρτη Καπετάν Περδίκη. Αυτός κάποτε συνελήφθη και φυλακίστηκε στην Αίγινα για ληστεία. Η Περιστέρα πήγε στην Αθήνα και ζήτησε να συναντηθεί με τον βασιλέα Γεώργιο Α’ από τον οποίο ζήτησε αμνηστία για τον σύζυγό της. Κατά την παράδοση ο βασιλιάς χορήγησε αμνηστία όταν θαύμασε τις ικανότητές της στη σκοποβολή. Η Περιστέρα έζησε στη Σιάτιστα μέχρι το τέλος της ζωής της. Εκεί υπάρχει άγαλμα προς τιμή της, με επιγραφή που την χαρακτηρίζει “ανυπότακτη τουρκοφάγο Αμαζόνα, λεοντόκαρδη καπετάνισσα”.
Πηγή https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1_%CE%9A%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%B1
