Ο « Ευαγόρας Παλληκαρίδης» της Πτολεμαΐδας (γράφει ο Γρηγόρης Αθ. Κοντός*)

«Η γης δεν έχει κρικέλια

για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν

μήτε μπορούν, όσο κι αν είναι διψασμένοι

να γλυκάνουν το πέλαγο με νερό μισό δράμι.

Και τούτα τα κορμιά

πλασμένα από ένα χώμα που δεν ξέρουν,

έχουν ψυχές.

Μαζεύουν σύνεργα για να τις αλλάξουν,

δε θα μπορέσουν· μόνο θα τις ξεκάμουν

αν ξεγίνουνται οι ψυχές.

Δεν αργεί να καρπίσει τ’ αστάχυ

δε χρειάζεται μακρύ καιρό

για να φουσκώσει της πίκρας το προζύμι,

δε χρειάζεται μακρύ καιρό

το κακό για να σηκώσει το κεφάλι,

κι ο άρρωστος νους που αδειάζει

δε χρειάζεται μακρύ καιρό

για να γεμίσει με την τρέλα,

νῆσός τις ἔστι…».

Αυτοί οι σοφοί στίχοι (Γ. Σεφέρη, Η Σαλαμίνα της Κύπρος, 1953) γύριζαν στον νου μου το Σάββατο βράδυ στο πνευματικό κέντρο Πτολεμαΐδας, όπου είχαμε την τύχη να παρευρεθούμε σε μια εξαίρετη εκδήλωση. Εκεί έλαβε χώρα η ονοματοθεσία του 5^ου Γυμνασίου Πτολεμαΐδας με την παρουσία του προξένου της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα, του περιφερειάρχη Δυτ. Μακεδονίας και άλλων αρχόντων της αυτοδιοίκησης. Το 5^ο Γυμνάσιο Πτολεμαΐδας επονομάστηκε επισήμως «Ευαγόρας Παλληκαρίδης», όνομα που είναι ευθέως συνδεδεμένο με τον αγώνα των Κυπρίων αγωνιστών της ΕΟΚΑ για την ανεξαρτησία της πεφιλημένης Κύπρου από την αλαζονική αγγλική αποικιοκρατία.

Η βραδιά ολοκληρώθηκε με θεατρική παράσταση των μαθητών της Γ΄ του 5^ου Γυμνασίου Πτολεμαΐδας. Πρόκειται για μια θεατρική βιογραφία του νεαρού αγωνιστή Ευαγόρα Παλληκαρίδη (εκτελέστηκε το 1957 με απαγχονισμό από τους Άγγλους στη Λευκωσία, μόλις 19 ετών, και ετάφη στα φυλακισμένα μνήματα της Λευκωσίας). Η σκηνοθεσία της παράστασης, βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα και δράσεις του αγωνιστή Ευαγόρα Παλληκαρίδη, καθώς και στην ποίηση (μελοποιημένη και μη) του ίδιου του Ευαγόρα, θύμιζε αρχαία τραγωδία˙ με τραγικό ήρωα τον Ευαγόρα Παλληκαρίδη, και τραγικό χορό τους συγγενείς του- μάνα, πατέρα, αδερφές- και τους συμμαθητές του.

Οι μαθητές του 5^ου Γυμνασίου με φανερό ενθουσιασμό και υποδειγματική πειθαρχία προσοικειώθηκαν στον μέγιστο βαθμό τη ζωή του Κύπριου αγωνιστή, κατάφεραν να μας μυήσουν στη ζωή και τη δράση του Παλληκαρίδη και να δημιουργήσουν συγκίνηση στο κοινό, που καταχειροκρότησε την προσπάθειά τους.

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης (και εκ του ονόματός του) κατέστη σύμβολο του διαχρονικού έπους της Μεγαλονήσου˙ από τον αρχαίο βασιλιά της Κύπρου Ευαγόρα μέχρι τα παλληκάρια της ΕΟΚΑ που με το αίμα τους και τον θάνατό τους γέννησαν την ιδέα της ελευθερίας της Κύπρου από τα αγγλικά στρατεύματα κατοχής.

Τα εύγε ανήκουν: στους μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου που δούλεψαν, όπως φαίνεται, εντατικά, για να μας παρουσιάσουν την παράσταση αυτή˙ στους καθηγητές και στις καθηγήτριες του 5^ου Γυμνασίου Πτολεμαΐδας, που κατάφεραν, μέσα στο βλοσυρό συγκείμενο του κορωνοϊού, να στήσουν μια λαμπρή και έξυπνα σκηνοθετημένη παράσταση˙ ανήκουν πρωτίστως στην επίμονα δραστήρια Διευθύντρια κ. Βασιλείου, που έδωσε σάρκα και οστά σε μια όμορφη ιδέα.

Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης με τον αγώνα και τη θυσία του μας στέλνει μηνύματα: αγώνα και αγάπης για την πατρίδα˙ ανυποχώρητης θέλησης για ελευθερία και δημοκρατία. Με την αφορμή αυτή εγκαταστάθηκε στην πόλη της Πτολεμαΐδας: ως όνομα σε σχολείο, ως οδός στην πόλη (ο Πρόεδρος της Δημοτικής κοινότητας της πόλης το υποσχέθηκε), ως ιδέα, που θα φωτίζει και θα συγκινεί τους νέους και νέες του σχολείου, αλλά και της πόλης. Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης μάς μιλά με τη θυσία του: Η Κύπρος είναι Ελλάδα. Και είναι τόσο κοντά μας…

Κοζάνη, 6 Ιουλίου 2020

Γρηγόρης Αθ. Κοντός

Διευθυντής Καλλιτεχνικού Γυμνασίου Κοζάνης