Δίκαιη μετάβαση ή άδικη απόβαση; (του Παναγιώτη Δημόπουλου)

 

Γράφοντας τα παρακάτω κερδίζονται νέες αντιπάθειες με ραγδαίο ρυθμό. Αυτό, δυστυχώς, επιβάλλεται με όλον τον σεβασμό στην αντίθετη σκέψη. Σε κάθε περίπτωση, ο χρόνος ανάγνωσης του κειμένου είναι περίπου 4’.

Πρώτα από όλα μια διευκρίνιση: πριν 10 περίπου χρόνια ακούστηκε εν είδει πολιτικού συνθήματος πως «μαζί τα φάγαμε». Ακολούθως ήταν φυσικό να πληρώσουμε όλοι μαζί τα «κοινά γεύματα». Σήμερα, το τελευταίο εξάμηνο επί της ουσίας, διαμορφώνεται μια νέα φήμη πως «μαζί γράφουμε το σχέδιο» για την Δυτική Μακεδονία. Θα ακολουθήσει ασφαλώς και εκ των πραγμάτων η σχετική κατανομή της συνολικής χρέωσης.

Όχι και όχι.

Δεν «φάγαμε μαζί» και δεν «γράφουμε το σχέδιο μαζί», σίγουρα όχι μέχρι στιγμής. Πρόκειται ίσως για τον Α’ πληθυντικό της μεγαλοπρεπείας, έναν γραμματικό τύπο άλλου πολιτεύματος.

Έπειτα, ας είναι σαφείς οι ορισμοί:

α) Ο όρος «δίκαιη μετάβαση» είναι μια μετάφραση ορολογίας με ηλικία 30 ετών που ο καθένας μπορεί με μια ολιγόλεπτη αναζήτηση να διερευνήσει στην Αγγλική. Η αναφορά αυτή έχει να κάνει αποκλειστικά με την αποκατάσταση των θιγόμενων εργασιακών δικαιωμάτων, όταν μια περιοχή αποβιομηχανίζεται για περιβαλλοντικούς λόγους.

β) Ο όρος «δίκαιη και αναπτυξιακή μετάβαση» είναι ένας νέος, υβριδικός όρος, άγνωστης προέλευσης ο οποίος υπαινίσσεται μια φιλοδοξία για ταυτόχρονες και μάλλον ασύμβατες πολιτικές. Αποτελεί όρο χωρίς καμία δοκιμασμένη ιστορική αναφορά. Ας δεχθούμε πως επί της παρούσης γράφεται μια νέα Ιστορία – και πάλι διευκρινίζοντας όμως πως οι όποιοι συγγραφείς της δεν εξελέγησαν και δεν λογοδοτούν για αυτήν.

γ) Ο όρος που διαφαίνεται πως θα επιβληθεί τελικά είναι «η πράσινη ή και σκέτη αναπτυξιακή μετάβαση». Και εκεί πλέον θα διαπιστώσουμε, μικρή η

αμφιβολία, πως οι συνθήκες και οι προϋποθέσεις ωριμάζουν για μια άδικη απόβαση. Με την επιφύλαξη πως η παρούσα στιγμή αποτελεί ίσως πράγματι «ευκαιρία». Για ποιον όμως; Εδώ, αίφνης, λείπουν τα «μαζί».

Ακολουθούν τα δύο κρίσιμα ερωτήματα που πρέπει να απαντηθούν με κατάφαση ή άρνηση:

α) μόνη ρήτρα δίκαιης μετάβασης είναι η πλήρης αποκατάσταση του αριθμού, είδους και σχέσης θέσεων εργασίας για την τοπική κοινωνία. Η έννοια του κοινωνικού κόστους είναι κυνική παραδοχή πως τίποτα δεν θα είναι δίκαιο. Η ρήτρα αυτή είναι σε ισχύ;

β) τα εδάφη και τα νερά της περιοχής θα αποκατασταθούν και επαναποδοθούν στον αρχικό ιδιοκτήτη τους, τον λαό της Δυτικής Μακεδονίας, χωρίς κόστος για τον ίδιο;

Δεν θα προκαλέσει έκπληξη η αρνητική, για πληθώρα λόγων, απάντηση και στις δύο ερωτήσεις. Όμως κάπου εκεί ο όρος «δίκαιη μετάβαση» θα καταστεί απολύτως καταχρηστικός.

—

Και τώρα τί; Πώς μπορεί να επανέλθει μια επίφαση θεσμικής τάξης στην διαδικασία;

Το master–plan καταρτίζεται από έναν ειδικό τεχνικό συνεργάτη και θα εκδοθεί εντός των επόμενων εβδομάδων. Η διαδικασία προβλέπει διαβούλευση εκ των υστέρων. Σε αυτή την ύστατη στιγμή, αφού πολλά έγιναν παράδοξα ή πρωθύστερα, το Πολίτευμα δίνει για μια ακόμη φορά την ευκαιρία για την πολιτική νομιμοποίηση της διαδικασίας. Το σχέδιο που θα παρουσιαστεί πρέπει, είναι ανάγκη για την ομαλή του εκτέλεση και το δίκαιο αποτέλεσμά του, να εγκριθεί από την τοπική κοινωνία. Ιστορικά, δεν έχουμε εφεύρει καλύτερη διαδικασία διαβούλευσης από την ψηφοφορία. Και αφού η διενέργεια τοπικού δημοψηφίσματος δεν είναι εφικτή μετά τις πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις, η διαδικασία αυτή πρέπει να λάβει χώρα στα κατά τόπους αντιπροσωπευτικά συμβούλια και όργανα.

Το διευρυμένο πολιτικό σώμα των 400 περίπου αιρετών των δεκατριών Δημοτικών Συμβουλίων και του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Μακεδονίας έχει κάθε δικαίωμα και υποχρέωση, βούληση και ευθύνη να δεχθεί ή να απορρίψει με ψήφο επί της αρχής τα περιεχόμενα του προτεινόμενου σχέδιου σε ειδικές γνωμοδοτικές συνεδριάσεις επί του θέματος. Αν η πλειοψηφία εγκρίνει τότε το σχέδιο δεν επιδέχεται εκτελεστικής αμφισβήτησης. Αν όχι, τότε το σχέδιο μπορεί να εκτελεστεί με απόλυτη πολιτική ευθύνη της Ελληνικής Κυβέρνησης, να τροποποιηθεί ουσιαστικά ή και να ανακληθεί. Όπως και να έχει, έστω σε ένα βασικό αντιπροσωπευτικό επίπεδο, το πολιτικό προσωπικό θα έχει αναλάβει τις ευθύνες του, όχι ακριβώς «μαζί» με τον λαό της Δυτικής Μακεδονίας αλλά έστω ενώπιόν του. Κι αυτό είναι κάτι που πρέπει υγιώς να ζητηθεί από την ίδια την επιτροπή του Σχεδίου Δίκαιης και Αναπτυξιακής Μετάβασης: ἢ πείθειν ἢ ποιεῖν ἃ κελεύῃ ἡ πατρίς.

Γράφοντας για την νομιμοποίηση μιας τεράστιας αλλαγής για τον τόπο μας μέσω της ψήφου και με την υποψία πως κάτι τέτοιο πλέον θεωρείται έως και αφελές,, διαπιστώνεται ακριβώς και το πραγματικό μέγεθος του προβλήματος: η ψήφος για μια κοινή απόφαση θεωρείται περιττή ακριβώς όταν το δίκαιο της απόφασης θεωρείται αδιάφορο.

Όμως όλα αυτά δεν τα προτείνω εγώ. Δεν τα πιστεύουμε ή θέλουμε καν οι όποιοι «μεγαλοπρεπείς εμείς».

Τα ορίζει το Πολίτευμα, το μόνο έγκυρο «μαζί» που απομένει.