Προσπάθεια αναβίωσης στο Βελβεντό του εθίμου ‘’Λαζαρίνες’’ – Μουσική-φωνητική καταγραφή και διδασκαλία τραγουδιών της παράδοσης (του παπαδάσκαλου Κωνσταντίνου Ι. Κώστα)

Προσπάθεια αναβίωσης στο Βελβεντό του εθίμου ‘’Λαζαρίνες’’ και μουσική – φωνητική καταγραφή, διδασκαλία και ηχογράφηση τραγουδιών από την πλούσια ελληνική παράδοση γίνεται στην Ενορία του Αγίου Διονυσίου Βελβεντού, της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης.

Η ηχογράφηση γίνεται στο αρχονταρίκι του Αγίου Διονυσίου. Στην ηχοληψία είναι ο – πάντα φιλότιμος συνεργάτης και καλός μουσικός – Μίλτος Τσιτσιμίκλης μέλος της ‘’Ορχήστρας Βελβεντού’’.

Την επιμέλεια των τραγουδιών, την καταγραφή των στίχων, την επιλογή των φωνών για την – σύμφωνα με την ορθοφωνία των παραδοσιακών τραγουδιών – εκτέλεσή τους, έχει ο π. Κωνσταντίνος Κώστας.

Δίνουμε προτεραιότητα στο ηχόχρωμα και το ιδίωμα της φωνής – αυτής που είναι φορέας της ατόφιας ανεπηρέαστης παράδοσης – για να εξασφαλίσουμε αυτήν την μοναδική γνησιότητα. Οι φωνές αυτές υπάρχουν ακόμα. Είναι όμως λίγες. Και τις διατηρούν γυναίκες και άνδρες κάποιας ηλικίας. Αυτές θέλουμε να καταγράψουμε. Για να τις έχουμε ως μπούσουλα και δείγμα ποιοτικής ερμηνείας της χαράς, του καημού, του πόνου, της πίκρας, της αντοχής και της ελπίδας, όπως τα βίωσε όλα αυτά και τα εξέφρασε μουσικά-οργανικά και φωνητικά ο Έλληνας και η Ελληνίδα.

Σε μια πρώτη προσπάθεια αναβίωσης του εθίμου ‘’Λαζαρίνες 2017’’ καταγράψαμε τα (και γίνεται διδασκαλία στα) παρακάτω τραγούδια: ‘’Παραθιρίσια μου αργυρά’’ (Αγίας Κυριακής), ‘’Λάζαρος’’ (Αγίας Κυριακής), ‘’Μάνα μ’ ήρθε η Πασχαλιά’’ (Αγίας Κυριακής), ‘’Μπεΐνα’’ (Παλαιογρατσάνου), ‘’Μοσχοκοπελιώτισσα’’ (Τρανοβάλτου), ‘’Σύρε Λάζαρε’’ (Αγίας Κυριακής), ‘’Χορός του Αη-Γιωργιού’’ (Παλαιογρατσάνου), ‘’Η Πασχαλιά στο Βελβεντό’’ (Βελβεντού).

Η καταγραφή τραγουδιών έγινε στο αρχονταρίκι του Αγίου Διονυσίου στις 6-3-2017. Τραγούδησαν: Χρυσάνθη Σγούρου, Παναγιώτα Νατσιούλα, Σοφία Δ. Αντωνίου, Βασιλική Αγοράτσιου, Θεοδώρα Κακούλη, Ελένη Γκέκα, Μαρία Ζιούζιου, Ελένη Μ. Στεργιοπούλου, Σταματία Σεραφείμ, Δήμητρα Γκέκα, Ευθυμία Στεφανοπούλου, Θεοδώρα Δελνιώτη, Ελενη Γιγή. Ηχολήπτης και παραγωγή CD: Μίλτος Τσιτσιμίκλης. Επιμέλεια: π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας.

Το έθιμο ‘’Λαζαρίνες’’ σχετίζεται με το πρόσωπο του αγίου Λαζάρου, φίλου του Χριστού του τετραημέρου και με το γεγονός της έγερσής του, η μνήμη του οποίου τελείται το, προ της Κυριακής των Βαΐων, ‘’Σάββατο του Λαζάρου’’.

Οι τελευταίες ‘’Λαζαρίνες’’ έγιναν το 1957 στην Αγία Κυριακή. Θα επαναληφθούν φέτος (το 2017) στο Βελβεντό, μέσα από τον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου, μετά από 60 χρόνια. ‘’Λαζαρίνες’’ (στα όρια της Α.Π.Β.) γίνονται και στο Πλατανόρεμα.

Οι ‘’Λαζαρίνες 2017’’ θα παρουσιαστούν την Κυριακή των Βαΐων, 9 Απριλίου 2017, στον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου Βελβεντού μετά τη Θεία Λειτουργία ως εξής:

Συμμετοχή στη Θ. Λειτουργία. Μέσα στο Ναό το τραγούδι ‘’Παραθιρίσκια μου αργυρά’’. Στο προαύλιο του Ναού άλλα επτά (7) τραγούδια και χορός. Οι Λαζαρίνες (μικρές και μεγάλες) θα είναι ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές. Στο χορό μπορούν να συμμετάσχουν και όσες γυναίκες επιθυμούν.

Μικρές Λαζαρίνες με τα καλαθάκια τους θα μαζέψουν αυγά (άβραστα) από τους πιστούς. Τα αυγά θα βαφούν, κατά το ορθόδοξο έθιμο, κόκκινα και την Κυριακή του Πάσχα, στον Εσπερινό της αγάπης, (ή ‘’δεύτερη Ανάσταση’’, ή ‘’καλός λόγος’’) ο παπάς θα τα μοιράσει στους πιστούς.

Η εκδήλωση και η πρόσκληση είναι ανοιχτή για όλους.

π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας,

παπαδάσκαλος,

3–4-2017