Συνεχιστές της εκκλησιαστικότητας των προγόνων μας στο Βελβεντό τιμήσαμε λειτουργικά (13-10-2020) την αγία Νεομάρτυρα Χρυσή εκ Μογλενών, στο Βελβεντό της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης.
Λαμβάνοντες υπόψη τα μέτρα για την αποτροπή του αόρατου, επιτιθέμενου και φονικού ιού, όπως άλλωστε και η ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδος με Απόφασή Της (Οκτώβριος 2020) προτρέπει: ‘’Nα αναπέμπουμε καθημερινά προσευχές προς τον πανοικτίρμονα Θεό, να αποστρέψει και να διασκεδάσει την καθ’ ημών κινουμένη νόσο του κορωνοϊού, καθώς και να ακολουθούμε απαρεγκλίτως τις οδηγίες των ειδικών για την αντιμετώπιση της διασποράς του, εκφράζοντας και δι’ αυτού του τρόπου την αγάπη μας και προς τον συνάνθρωπο και προς τον εαυτό μας’’.
Η αγία Νεομάρτυς Χρυσή γεννήθηκε στο χωριό Σλάταινα της Επαρχίας Μογλενών, επαρχία της Έδεσσας, γη της Μακεδονίας και στα 18 της χρόνια μαρτύρησε για τον Ιησού Χριστό ‘’μεληδόν κατακοπείσα’’. Ήταν 13 Οκτωβρίου του 1795.
Αφ’ εσπέρας (12-10-2020) στον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω τελέσαμε Μέγα Εσπερινό με Αρτοκλασία και το πρωί (13-10-2020) τον Όρθρο και τη Θεία Λειτουργία. Έψαλαν οι ψάλτες μας: Γιάννης Τζινίκος, Γιάννης Παπαγόρας, Γιώργος Σεραφείμ.
Σε παλαιότερη ανάρτησή μου στο διαδίκτυο (το άρθρο δημοσιεύτηκε και στον επαρχιακό τύπο) για τη σχέση Βελβεντού και αγίας Νεομάρτυρος Χρυσής εκ των Μογλενών, έγραφα:
‘’ Η ΑΓΙΑ ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΧΡΥΣΗ ΣΤΟ ΒΕΛΒΕΝΤΟ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ: Η αναζήτηση, η συνάντηση, η αποδοχή.
Οι προπαππούδες μας και οι προγιαγιάδες μας στο Βελβεντό, 1800 μ.Χ. και εξής, περίοδος της Τουρκοκρατίας στη Μακεδονία, αναζητούσαν πρότυπα: Ένα από αυτά ήταν και η Νεομάρτυς Αγία Χρυσή, καταγόμενη από τα Μογλενά (Αλμωπία), που μαρτύρησε για τον Ιησού Χριστό στα Μογλενά (επαρχία της Έδεσσας) στις 13 Οκτωβρίου του 1795 μ.Χ., μεληδόν κατακοπείσα. Η τοιχογραφία της στον ιστορικό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βελβεντού, 12 μόλις χρόνια μετά το θάνατό της, μαρτυρεί αυτήν την αναζήτηση. ……………..
Η Νεομάρτυς Χρυσή μαρτύρησε στις 13 Οκτωβρίου του 1795. Δώδεκα (12) μόλις χρόνια μετά (δηλ. το 1807) συναντάμε την εικόνα της Αγίας Χρυσής να κοσμεί τον νεόχτιστο στα χρόνια εκείνα της Τουρκοκρατίας, Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βελβεντού (1804 – 1807). Η εικόνα ως τοιχογραφία διασώζεται στο Γυναικωνίτη του Ναού.
Η Αγία Νεομάρτυς Χρυσή στο Βελβεντό (ως εικόνα-τοιχογραφία στην Κοίμηση της Θεοτόκου) μαρτυρεί αφ’ ενός την ταχεία και ευρεία διάδοση των Νεομαρτύρων (στην περίπτωση της Χρυσής στο χώρο της Μακεδονίας), που οφείλεται όμως και στην αναζήτηση οράματος και προτύπων και στηριγμάτων πίστης, θάρρους και ελπίδας από τους υπόδουλους πληθυσμούς (σε χρόνια όπου ‘’όλα τάσκιαζε η φοβέρα και τα πλάκωνε η σκλαβιά’’), πρώτα για να αντέξουν στο σκοτάδι, για να διασώσουν την ταυτότητά τους, προετοιμαζόμενοι παράλληλα και για το ‘’ποθούμενο’’, λέξη που περιείχε απελευθερωτικό περιεχόμενο, λέξη με την οποία ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ενίσχυε με επίγνωση το φρόνημα των υποδούλων.
Η αναζήτηση λοιπόν προτύπων και οράματος (ως πρωτογενής αιτία) μέσα στην Τουρκοκρατία, και στηριγμάτων από τον υπόδουλο λαό, έκανε εφικτή τη διάδοση των Νεομαρτύρων, που (τα πρόσωπά τους και η εθελούσια αγνή θυσία τους για το Χριστό) προκαλούσαν το θαυμασμό στους πληθυσμούς, έφερναν την αποδοχή τους από το λαό, που τον στήριζαν, τον ενθάρρυναν, του δημιουργούσαν κοινωνία σχέσεων των προσώπων πέρα από τα γεωγραφικά όρια των κοινοτήτων και τον προετοίμαζαν για τη μεγάλη Επανάσταση των Ελλήνων το 1821 ‘’για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία’’.
Οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας στο Βελβεντό είχαν όραμα αυτής της τάξεως και αναζητούσαν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας πρότυπα και στηρίγματα.
Τα στηρίγματα και τα πρότυπα τα συνάντησαν στους Νεομάρτυρες (στα ειρηνικά πρόσωπά τους και στην για τον Ιησού Χριστό άθλησή τους) μεταξύ των οποίων και η 18χρονη από την επαρχία Μογλενών Αγία Χρυσή, που από τους πρώτους σχεδόν πληθυσμούς, οι παππούδες μας την φιλοξένησαν στο Ναό μας (στην Κοίμηση της Θεοτόκου) στο Βελβεντό.
Μακάρι τέτοιες αναζητήσεις, διαρκείς, ειλικρινείς και απροκατάληπτες πάντα, να διαπιστώνονται και σε μας τους σημερινούς και στις γενιές που έρχονται.
Με την ελπίδα ότι, διά των προσώπων των αγίων Νεομαρτύρων, θα επιτύχουμε εν τέλει, και την προσωπική και διαπροσωπική συνάντησή μας (διαμορφώνοντας θεανθρώπινη κοινωνία) στον (και υπό τον) ‘’Ήλιον της δικαιοσύνης’’ και μέσα στη δροσιά του Παναγίου Πνεύματος το Οποίο ‘’εις ενότητα πάντας εκάλεσε’’.
Οι Νεομάρτυρες, μας καλούν όλους τους ανθρώπους όπου γης να ξεπεράσουμε την έχθρα και τη διαίρεσή μας και να ξανασυναντηθούμε στην ανθρωπότητα του Χριστού. Να ενωθούμε μαζί Του, σε μια οικογένεια, αφού Εκείνος μας δέχτηκε πρώτα όλους με τη σάρκωσή Του’’.
Να έχουμε την ευχή της στην άσκηση της αρετής και της τόλμης για ελεύθερο ήθος οι σημερινοί στα τωρινά μας (και τα εξ ανατολών) δύσκολα. Το είπε και ο Ανδρέας Κάλβος: ‘’Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία’’.
π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας
παπαδάσκαλος
14-10-2020
