Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε (9-4-2017, Κυριακή των Βαΐων) για πρώτη φορά στο Βελβεντό το έθιμο ‘’Λαζαρίνες 2017’’, με τη συμμετοχή πολλού λαού.
Οι ‘’Λαζαρίνες 2017’’ έγιναν με πρωτοβουλία του Ιερού Ναού Αγίου Διονυσίου Βελβεντού, έχουν την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλου. O χώρος της παρουσίασής τους ήταν ο Ιερός Ναός του Αγίου Διονυσίου και ο τρόπος της εμφάνισής τους ο εκκλησιασμός – η λειτουργική σχέση με το γεγονός.
Στο Αναλόγιο έψαλαν οι ψάλτες: Γιάννης Τζινίκος, Γιώργος Καραγιάννης, Γιάννης Παπαγόρας, Δήμητρα Κϊτση, Γιώργος Στεργιόπουλος, Τάκης Στεφανόπουλος.
Το άνοιγμα της εκδήλωσης έγινε μέσα στον ιερό Ναό με τη ζωντανή φωνητική εκτέλεση του πρώτου τραγουδιού ‘’Παραθυρίσια μου αργυρά’’ (από τη χορωδία των γυναικών) και την επίδοση στον π. Κωνσταντίνο πίτας. Η ‘’παράσταση’’ συνεχίστηκε στο ηλιόλουστο προαύλιο του Ναού με τραγούδια (ζωντανά από τις τραγουδίστριες γυναίκες) και με χορό από τις ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές Λαζαρίνες. Στο χορό συμμετείχαν και άλλες γυναίκες.
Την εκδήλωση ‘’Λαζαρίνες 2017 στο Βελβεντό’’ παρουσίασε η Μαρία Κουτσιούκη φοιτήτρια της παιδαγωγικής σχολής του πανεπιστημίου Φλώρινας. Το κείμενο της παρουσίασης ολόκληρο είναι το παρακάτω:
‘’Σήμερα, Κυριακή των Βαΐων 2017, θα εμφανιστούν για πρώτη φορά στο Βελβεντό οι Λαζαρίνες.
Οι Λαζαρίνες, όπως το δηλώνει η λέξη, έχουν σχέση με τον άγιο Λάζαρο. Ο Λάζαρος ζούσε στη Βηθανία με τις αδερφές του Μάρθα και Μαρία. Ο Λάζαρος πέθανε και θάφτηκε. Μετά 4 ημέρες επισκέφτηκε τη Βηθανία ο Χριστός και με τον προστακτικό του λόγο μπροστά από τον τάφο του: ‘’Λάζαρε, δεύρο έξω’’ τον ανάστησε.
Η ανάσταση του Λαζάρου επηρέασε πολύ τους Ιουδαίους, που είδαν το θαύμα. Επηρέασε στη συνέχεια και το λαό της Εκκλησίας, όπως μαρτυρούν οι Λαζαρίνες, που έχουν τις ρίζες τους σ’ αυτό το γεγονός: στην ανάσταση του Λαζάρου από το Χριστό.
Οι Λαζαρίνες στην ιστορική διαδρομή των 2.000 και πλέον ετών προσέλαβαν από τον κοινωνικό περίγυρο των τοπικών εκκλησιών όλα σχεδόν τα βιώματα του λαού, τα ενσωμάτωσαν και τα έδωσαν το άρωμα της χαράς, που απορρέει από το γεγονός της Ανάστασης του Λαζάρου, ως προμήνυμα της Ανάστασης του Χριστού, που προσφέρεται ως χάρη και δωρεά στον καθένα και σ’ όλους τους ανθρώπους. Η πρόσληψη αυτή αποβάλλει και αποκλείει κάθε παγανιστική αντίληψη και ειδωλοποίηση της κτίσης και των φαινομένων της. Και είναι μια απάντηση της Ορθοδοξίας στους μονοφυσίτες κάθε προέλευσης και κατηγορίας.
Οι τελευταίες Λαζαρίνες έγιναν το 1957 στην Αγία Κυριακή. Μετά από 60 χρόνια εμφανίζονται στο Βελβεντό (σήμερα Κυριακή των Βαΐων 2017) με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλου, μέσα από τον Ιερό Ναό του Αγίου Διονυσίου, και τη συμμετοχή των κοριτσιών και των γυναικών.
Λαζαρίνες μικρές και μεγάλες ντυμένες με τις παραδοσιακές φορεσιές και γυναίκες τραγουδίστριες των τραγουδιών της παράδοσης – μετά από αρκετές πρόβες στο αρχονταρίκι – επαναβιώνουν (με αφετηρία το Ναό και τη συμμετοχή στη Θεία Λειτουργία και τη συνέχεια στο προαύλιο) τις ‘’Λαζαρίνες 2017 στο Βελβεντό’’.
Λαζαρίνες γίνονται στο Πλατανόρεμα, στην Καστανιά, στο Τρανόβαλτο και σε άλλα χωριά των Καμβουνίων. Στην Αιανή.
Πριν ξεκινήσει η εκδήλωση διευκρινίζουμε:
Τα αυγά θα τα βάλετε, έξω στο προαύλιο, στα καλαθάκια που κρατούν οι μικρές Λαζαρίνες ή στο κανίστρι που έχει τοποθετηθεί στο προαύλιο. Τα αυγά θα τα βάψουμε κόκκινα, σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, και θα μας τα μοιράσει ο παπα-Κώστας την Κυριακή του Πάσχα στον Εσπερινό της αγάπης (ή όπως αλλιώς λέγεται: στον καλό λόγο).
Από τον Ι. Ναό ευχαριστίες στον μουσικό Μίλτο Τσιτσιμίκλη και στον ηλεκτρολόγο Γιάννη Μπαλάνη για την όλη βοήθεια.
Ο πολιτιστικός Σύλλογος της Αγίας Κυριακής ‘’Η ΤΣΙΟΥΚΑ’’ προσφέρει το εορταστικό κέρασμα.
Η εκδήλωση αρχίζει με το τραγούδι ‘’Παραθυρίσια μου αργυρά’’, που λέγεται μέσα στο Ναό και είναι αφιερωμένο στην Παναγία.
Μετά το αντίδωρο η εκδήλωση θα συνεχιστεί στο προαύλιο με τραγούδια χορευτικά, που τα τραγουδούν ζωντανά οι γυναίκες-τραγουδίστριες. Θα χορέψουν μπροστά οι ντυμένες Λαζαρίνες και στη συνέχεια όσες γυναίκες επιθυμείτε.
Πρώτο τραγούδι: Παραθυρίσια μου αργυρά. Ρυθμός αργόσυρτος, εξωτερικεύει το ρυθμό του κτηνοτροφικού βίου με αναφορά στην Παναγία και τα Μοναστήρια. Τραγούδι της Αγίας Κυριακής.
———————————————————————-
ΣΤΟ ΠΡΟΑΥΛΙΟ:
Συνεχίζουμε την εκδήλωση ‘’Λαζαρίνες 2017 στο Βελβεντό’’ στο προαύλιο του Ιερού Ναού Αγίου Διονυσίου Βελβεντού με το τραγούδι ‘’Λάζαρος’’. Τραγούδι της Αγίας Κυριακής. Αναφέρεται στον επικείμενο γάμο ενός νέου με το όνομα Λάζαρος. Ακούγονται οι λέξεις ‘’Βαΐός’’ και ‘’Πασχαλιά’’. Χορεύουν πρώτες οι Λαζαρίνες και συνοδεύετε όσες γυναίκες επιθυμείτε.
———————————————————-
Ακολουθεί το τραγούδι ‘’Μάνα ‘μ ήρθε η Πασχαλιά’’. Κάνει αναφορά με τη λέξη ‘’Πασχαλόγιουρτα’’ σε όλες τις γιορτές της πασχαλινής περιόδου, τις ‘’επίσημες μέρες’’, στα ‘’αγγίτσια’’, στις νύφες που βγαίνουν στο χορό.
—————————————————————-
Ακολουθεί το τραγούδι ‘’Μπεΐνα’’. Τραγούδι του Παλαιογρατσάνου. Μας μεταφέρει στην περίοδο της Τουρκοκρατίας με όλα τα δεινά που υφίσταντο σε όλα τα θέματα της ζωής τους οι Έλληνες από τους Τούρκους κατακτητές.
——————————————————–
Ακολουθεί το τραγούδι ‘’Μοσχοκοπελιώτισσα’’. Τραγούδι του Τρανοβάλτου. Το τραγουδούν και το χορεύουν το Σάββατο του Λαζάρου οι Λαζαρίνες του Τρανοβάλτου.
————————————————————
Ακολουθεί το τραγούδι ‘’Χορός του Αη Γιωργιού’’. Τραγούδι του Παλαιογρατσάνου. Διεκτραγωδεί στα χρόνια της Τουρκοκρατίας τον αρπαγμό της γυναίκας του Γιώργη από τους Τούρκους κατακτητές. Ο Γιώργης υπερασπίζεται την αξιοπρέπεια της οικογένειάς του και ζητά να φορέσει τα ‘’φλουροκαπνισμένα άρματα’’.
——————————————————————
Ακολουθεί το τραγούδι ‘’Η Πασχαλιά στο Βελβεντό’’. Τραγούδι του Βελβεντού σε στίχο και μουσική του Νίκου και Φίλιππου Φυλαχτού. Αναφέρεται στο πασχαλινό πανηγύρι της Δευτέρας του Πάσχα στο εξωκλήσι των Αγίων Αναργύρων. Μετά τη Θεία Λειτουργία στρώνανε το πασχαλινό τραπέζι κάτω στα χόρτα στο προαύλιο, έλεγαν το ‘’Χριστός Ανέστη’’ και τσούγκριζαν τα κόκκινα αυγά. Τραγουδούσαν και χόρευαν. Τραγουδά η Ελένη Γιγή.
———————————————————
Στο Πλατανόρεμα οι Λαζαρίνες στο προαύλιο της Αγίας Παρασκευής ανοίγουν το χορό με το τραγούδι ‘’Βαΐός’’. Δεν έχουμε τη μουσική του, έχουμε τους στίχους: ‘’ – Βαΐό μου, τι μας έφερες; – Σας έφερα το Λάζαρη, – και την λαμπρή την Πασχαλιά, – που βάφουν κόκκινα τ’ αυγά’’.
————————————————————-
Η εκδήλωση θα τελειώσει με το τραγούδι ‘’Σύρε Λάζαρε’’. Τραγούδι της Αγίας Κυριακής. Το τραγούδι είναι μια ευχή για επανεύρεση όλων την επόμενη χρονιά. Σε περίπτωση απώλειας ‘’αν χαθεί καμιά από μας’’, οι Λαζαρίνες (το έθιμο) πρέπει να γίνουν. Η πίστη δε χάνεται αφού τροφοδοτείται ακατάπαυστα από το γεγονός της ανάστασης. Καλή Μεγαλοβδομάδα και καλό Πάσχα!’’.
Στην εκδήλωση παρέστησαν ο αντιδήμαρχος Θεόδωρος Κυριακίδης, οι δημοτικοί σύμβουλοι του Δήμου Σερβίων-Βελβεντού Μιλτιάδης Ζορμπάς και Νικόλαος Τέτος (ο και πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Αγίας Κυριακής ‘’Η ΤΣΙΟΥΚΑ’’) και ο πρόεδρος της Τ.Κ. Αγίας Κυριακής Δημοσθένης Κακούλης.
‘’Λαζαρίνες 2017’’ μεγάλες, με τις παραδοσιακές στολές, ήταν οι: Αθανασία Κώστα πρεσβυτέρα, Παπαγόρα Ανθούλα, Κρομμύδα Ελένη, Δελνιώτη Θεοδώρα, Δουλδούρα Ολυμπία, Γκέκα Ελένη, Αντωνίου Σοφία, Σεραφείμ Σταματία, Τσιαπανίκα Ευαγγελία. Μικρές Λαζαρίνες ντυμένες: Μπιάλα Βασιλική, Καραγκιώζη Ηλέκτρα, Ζορμπά Αστερία, Ζορμπά Ειρήνη-Χρυσοβαλάντου, Ζαρούχα Μαρία, Τέτου Γεωργία, Τέτου Μαρία.
Τραγουδίστριες στα παραδοσιακά τραγούδια: Σγούρου Χρυσάνθη, Στεργιοπούλου Ελένη, Νατσιούλα Παναγιώτα, Αγοράτσιου Βασιλική, Αντωνίου Σοφία, Γιγή Ελένη, Τέτου Μαρία, Γκέκα Δήμητρα, Νικοπούλου Αικατερίνη.
Παρουσίαση: Μαρία Λ. Κουτσιούκη. Κάμερα: Βασίλης Κώστας. Ηχητικά: Μίλτος Τσιτσιμίκλης. Ηλεκτρολόγος: Γιάννης Μπαλάνης. Διοργάνωση: Ιερός Ναός Αγίου Διονυσίου Βελβεντού.
Μικρή αναφορά:
ΥΓ. Το άρθρο γράφεται μια μέρα μετά την επίθεση (9-4-2017) του ISIS σε ναούς των Κοπτών χριστιανών στην Αίγυπτο με τους δεκάδες νεκρούς πιστών που συμμετείχαν στη Θεία Λειτουργία της Κυριακής των Βαΐων. Όλα αυτά μας βυθίζουν στο πένθος. Ο Θεός να αναπαύσει τις ψυχές των Κοπτών χριστιανών, που δίνουν τη μαρτυρία και υπόκεινται στο μαρτύριο για το όνομα του Ιησού Χριστού.
π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας
παπαδάσκαλος
Μεγάλη Δευτέρα, 10-4-2017
