Στην εφημερίδα Μακεδονία στις 28-10-1918 διαβάζουμε το παρακάτω για το χωριό Τσούρχλι (Άγιος Γεώργιος) της Επαρχίας Γρεβενών, το οποίο κατοικούνταν από 1172 κατοίκους τότε συμπεριλαμβανομένου και του οικισμού Κοντσικιώτη (Ελεύθερο γηγενών): Το χωριό ανήκει στο νομό Κοζάνης κι έτσι προστρέχει για να βοηθήσει την τότε κατάσταση ο ιατρός από την Κοζάνη κ. Καραδημητρίου. Από προφορικές αφηγήσεις των παππούδων ξέρουμε ότι η γρίπη εκείνη την εποχή θέριζε ζωές στα χωριά της Δυτικής Μακεδονίας. Όπως φαίνεται σε πίνακα από την εφημερίδα Ηχώ της Μακεδονίας που εκδιδόταν στην Κοζάνη από το 1914 έως και το 1933 ,βλέπουμε ότι συνολικά έως και το Μάρτιο του 1919 οι νεκροί από την επιδημία της γρίπης ανέρχονταν σε 10.26.
Στην επαρχία Γρεβενών συγκεκριμένα, που συμπεριελάμβανε 111 χωριά, παρατηρούμε στον πίνακα αυτό ότι οι νεκροί ανέρχονται σε 1.667 ,αριθμός υπερβολικά μεγάλος σε σχέση με την τότε επαρχία Γρεβενών, η οποία είχε πληθυσμό 41.046 κατοίκων . Αν
αλογικά χάθηκαν ζωές σε ποσοστό 4,06 % του πληθυσμού της επαρχίας.
Σίγουρα τότε ούτε η πληροφόρηση και η ενημέρωση γινόταν όπως γίνεται σήμερα, ούτε η ιατρική επιστήμη και οι λειτουργοί της ήταν στο σημερινό επίπεδο.
Το ίδιο διάστημα στην Ευρώπη γνωρίζουμε ότι στην Ιταλία από 1-9-1918 έως και 24-1-1919 πέθαναν 160.000 άνθρωποι . Στην νότια Αμερική και συγκεκριμένα στην Αργεντινή πέθαναν 120.000 άνθρωποι από την επιδημία από 1-11-1918 έως και 6-2-1919 .
Ο εξαίρετος Βαγγέλης Νικόπουλος στο άλμπουμ του Γρεβενά 1875-1975 μας δίνει μια φωτογραφία η οποία αποτυπώνει τη βαθιά θλίψη από την κηδεία νεαρού θύματος της γρίπης εκείνης στον Ιερό ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου .
Τους συγγενείς και φίλους του νεκρού δεν τους έχει πληροφορήσει τότε κάποιος ειδικός λοιμοξιολόγος ,ότι είναι επικίνδυνη η όποια προσέγγιση σε κάθε περίσταση του προσφιλούς προσώπου κατά τη διάρκεια της τελετής.
Σύμφωνα με όσα άκουσε η Βασιλική Χασιώτη, κάτοικος Αγίου Γεωργίου Γρεβενών, γεννημένη το 1932, από διηγήσεις του πατέρα της Γεώργιου Παπακώστα για την επιδημία γρίπης το 1918-1919 στο Τσούρχλι αναφέρει :
«Φέραν στο Τσούρχλι την εικόνα της Παναγίας από το Τσιαρούσινο (Μικρόκαστρο Βοίου Κοζάνης).Η γιαγιά της Βασιλική Γάγαλη έστειλε το Γιάννη Μπατάρα και το Φίλιο στους οποίους έδωσε από μια λίρα στον καθένα, να μεταφέρουν την εικόνα από το μοναστήρι του Τσιαρούσινου στο χωριό, γιατί πίστευαν βαθιά ότι η Παναγία θα έδινε τη λύση και θα σταματούσε το κακό. Την εικόνα την έφερναν στο χωριό και σε περιπτώσεις λειψυδρίας.
Από τη στιγμή που η εικόνα έφτασε, την πρώτη μέρα έγιναν εννέα (9) κηδείες, τη δεύτερη μέρα έγιναν έξι (6),την τρίτη μέρα οι θάνατοι μειώθηκαν στους τρεις (3) και την τέταρτη μέρα δεν υπήρξε κανένας θάνατος από τη γρίπη στο χωριό.
Ξεκληρίστηκαν πολλές οικογένειες τότε στο Τσούρχλι. Περνούσε η αστυνομία και σφράγιζε τα σπίτια στα οποία είχαν σημειωθεί πολλαπλοί θάνατοι.
Ο Ηλίας Μαρκόπουλος είχε έναν αδερφό το Γρηγόρη , είχαν θανατικό στο σπίτι τους, το οποίο σφραγίστηκε, όπως και το σπίτι του Κωνσταντίνου Γάγαλη (Ντάγκα). Στο σπίτι αυτό πέθανε η μάνα της Μυγδάλως Γάγαλη που την έλεγαν Βασιλική το γένος Παπαλεξίου από τα Γρεβενά. Η πρώτη γυναίκα του Γεώργιου Δρόσου έχασε κι αυτή τη ζωή της από τη γρίπη. Η μάνα του Γιάννη Παπαγιάννη είχε χάσει τότε δυο παιδιά, αγόρι και κορίτσι. Ο Ντόνας Καραλιώλιος έχασε τότε δυο αδέρφια απ’ τη γρίπη .Ο πατέρας του Κοσμά Μπουκουβάλα έχασε την αδερφή του».
Βαρύ επομένως το πλήγμα που δέχθηκε η περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας ,αλλά και η επαρχία Γρεβενών στην επιδημία γρίπης του 1918-1919.
Σήμερα που υπάρχει πολύ καλύτερη ενημέρωση και τα νοσοκομεία είναι εξοπλισμένα και διαθέτουν το κατάλληλο ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, ας αποφύγουμε τα λάθη του παρελθόντος κι ας ακολουθήσουμε τις οδηγίες της πολιτείας, για να έχουμε ως χώρα κι ως Δυτική Μακεδονία τις λιγότερες κατά το δυνατόν απώλειες, σ΄ αυτή τη λαίλαπα που έχει ξεσπάσει κι έχει αλλάξει τις ζωές μας.
Να είμαστε όλοι καλά.
Κοζάνη,31-3-2020
Ηλίας Κ. Γάγαλης
δάσκαλος
[1] Εφημερίδα Μακεδονία Φ.2441 (28/10/18) 1.
[1] Ηχώ της Μακεδονίας φ. σ. 1919,Κοζάνη
[1] Απογραφή Γρεβενών 1913.
[1] Μακεδονία(22-2-2019) σ.2.
[1] Μακεδονία(6-2-2019) σ.2.
[1] Γρεβενά (Νικόπουλος)σ.122.Αθήνα 2012
[1] Προφορική μαρτυρία Βασιλικής Χασιώτη το γένος Παπακώστα ετών 88 κατοίκου Αγίου Γεωργίου Γρεβενών.
greveniotis.gr
Κ.Δ/ΝΤΗ,Ο ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΣΟΥ ΤΑ ΛΕΕΙ ΟΛΑ.ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ, ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΤΑΤΟΠΙΣΤΙΚΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΣΟΥ.
Χρόνια πολλά και καλή χρονια.όπως ανέφερες φίλε μου πολύ ορθα…γιατί και εγώ τα γνωριζω…..στον επίλογο σου έπρεπε να γράψεις οτι:Όπως και τότε κάνανε λιτάνευση εικόνων έτσι και τώρα έπρεπε να κάνουμε καμία λιτανεία να μας βοηθήσει ο Θεός να σταματήσει η πανδημία στην περιοχή μας.άλλα ο κόσμος τότε πίστευε πολυ και βοηθουσε.έμεις …ακούμε τον κάθε άθεο στην κυβερνηση και την λογική του…..
Ναι Να κάνουμε λιτανείες μήπως και διπλασιάσουμε τα κρούσματα και τα θύματα… ρε τι ακούμε και τι διαβάζουμε ..! Ξαναδιάβασε το κείμενο που λέει ότι και μετά την έλευση της εικόνας της Παναγίας το χωριό είχε τρεις μέρες μαζικούς θανάτους .!
Διάβασε λίγο ιστορία φίλε μου .Τότε έπεφταν σαν τα κοτόπουλα κάθε μέρα με το που έγινε η λιτανεία μετά από 2 μέρες δεν υπήρξε ούτε ένας θάνατος στην περιοχη μας.μην γράφεις σχόλιο αν δεν ξερεις.όταν θα έρθουν τα γεγονότα να σε δω να σε καμαρώνω έστω και τοτε. Αποθήκευσε το σχόλιο αυτό να το Αναρτήσεις τοτε.νομιζεις ότι ένα εμβόλιο θα σε σώσει?θα σε δω σε λίγο καιρό φίλε μου
Αιωνες πριν οχι μονο το 1918 ο κοσμος εκανε λιτανειες στις διαφορες πανδημιες και γινοντουσαν θαυματα τα εβλεπαν μπροστα τους.σταματουσαν οι πανδημιες σε λιγες μερες.εσυ δεν βλεπεις τιποτα.και ενα βουνο να σε βαλω μπροστα σου δεν θα το δεις.διαβασες το αρθρο και σταθηκες στο οτι 3 μερες μετα πέθαιναν ατομα και οχι μειωνονταν οι θανατοι για 3 μερες και την τεταρτη σταματησαν τελειως.τι να πω.
Αν δεν έρχονταν το θαυματουργό εμβόλιο από την Αυστρία , αν κατάγεστε από τον ΑΓ ΓΕΩΡΓΙΟ η από περιοχές που νοσησαν μπορεί και σεις δήθεν γνωστες της ιστορίας να μην υπηρχατε σήμερα για να γράφετε τις θρησκοληπτικες σας προκαταλήψεις για να μην σας αρακτηρισω προσβλητικά ..!
Θα σε δω οταν ερθει η ωρα …….