Τράπεζα θεμάτων ή τράπεζα συναλλαγμάτων; (Γράφει ο Τσολακόπουλος Ανδρέας συνταξιούχος, ηλεκτρολόγος, μηχανολόγος, μαθηματικός π. σχ. σύμβουλος)

Επιμένουν μερικοί σε μία αναδρομή από τα παλιά με ξαναζεσταμένο φαγητό:

Την τράπεζα θεμάτων στην εκπαίδευση.

Πρώτα-πρώτα ο όρος τράπεζα στην εκπαίδευση, είναι αδόκιμος έως απαράδεκτος, γιατί παραπέμπει στην εμπορευματοποίησή της, όπου οι μαθητές γίνονται και πάλι θύματα.

Οι περισσότεροι υπουργοί παιδείας επικεντρώνονται στο εξεταστικό σύστημα επειδή «είναι τζάμπα», παρόλο που εμπεριέχει σπατάλες, για να ικανοποιήσουν κάποιες προσωπικές τους «προτιμήσεις», και προτείνουν σπασμωδικά διάφορες αλλαγές χωρίς μελέτη και πιλοτική εφαρμογή και χωρίς να ζητήσουν την άποψη των ειδικών και κυρίως των εκπαιδευτικών που καλούνται να τις λειτουργήσουν!

Αυτό είναι και το μυστικό της επιτυχίας ή της αποτυχίας μιας εκπαιδευτικής ρύθμισης, που ανάλογα με τις προθέσεις γίνεται αναρρύθμιση, διαρρύθμιση, απορρύθμιση ….κλπ.

Ξαναβγήκαν και πάλι οι φωστήρες και χωρίς να προσφέρουν κάτι ουσιαστικό, «παίζουν» με τις εξετάσεις, κάνουν δαιδαλώδεις υπολογισμούς στον αέρα, με συντελεστές και άλλες αλχημείες και βγάζουν συμπεράσματα με σαθρές υποθέσεις και δεδομένα, σκοπεύοντας στη μείωση του αριθμού των εισακτέων στα ΑΕΙ, ή εμποδίζουν όσους θέλουν να συνεχίσουν σπουδές, σε όλες τις βαθμίδες..

Οι πραγματικές μεταρρυθμίσεις (δηλ. οι επαναστατικές ανατροπές) που έγιναν στη χώρα μας, είναι οι γνωστές του αείμνηστου Γεωργίου Ράλλη και του Απόστολου Κακλαμάνη, αλλά και του Κώστα Γαβρόγλου, που όμως δεν ολοκλήρωσε την κατάργηση των εισαγωγικών (τη μεγάλη μάστιγα, που είναι μοναδικό Ελληνικό φαινόμενο), ώστε να απλωθεί η κοινωνική γαλήνη και να τοποθετηθεί το θέμα σε στέρεες ράγες, χωρίς να παραβλέπουμε φυσικά, τη δυναμική της εκπαίδευσης, όπου συμβαίνουν συνεχώς οι αναγκαίες αλλαγές, αλλά στην εσωτερική της ζωντανή λειτουργία (προσαρμογή αναλυτικών προγραμμάτων, αναβάθμιση εκπαιδευτικών κλπ).

Στην Ελλάδα, μεταφέρουμε αυτούσια σχεδόν την ύλη από το πανεπιστήμιο στο λύκειο και νομίζουμε ότι το αναβαθμίζουμε, λες και θα γίνουν όλοι δικηγόροι, ή όλοι γιατροί, ή όλοι χημικοί, ή όλοι οικονομολόγοι κλπ, αλλά στο τέλος δεν μένει τίποτε, παρά μόνον η επίδραση της περιρρέουσας ατμόσφαιρας του σχολικού περιβάλλοντος, όπως θα έλεγε και ο αείμνηστος Κακριδής και άλλοι:

«Μόρφωση και κουλτούρα είναι εκείνο που σου μένει αν ξεχάσεις όσα έμαθες στην τάξη!»

Δεν είναι λοιπόν θέμα γνώσης. Το λύκειο θα είναι υποχρεωτικό για όλους (με ισοτιμία Γενικού – ΕΠΑΛ) και με κοινό κύριο κορμό βασικές γενικές, αλλά και τεχνολογικές γνώσεις.

Η «υποδομή» του λυκείου μπορεί να καταστεί αναγκαία, αλλά και αρκούντως ικανή για τη μόρφωση των Ελλήνων, φτάνει να ελευθερωθεί από το καθεστώς των πανελλαδικών. Τόσο απλά!

Όλοι οι ξένοι αφήνουν τις πύλες ορθάνοικτες για ν’ ανθίσουν όλα τα λουλούδια και να μην «χαθεί» κανένας που θα μπορούσε να «σώσει» την ανθρωπότητα, κι εμείς θέτουμε εμπόδια, προωθώντας την πτυχιομανία και όπου νάναι από κατάντια, ώστε ο κάθε γονιός να νιώθει υποχρέωση να εγκλιματιστεί σ’ αυτή τη νοοτροπία!

Πόσα μαθηματικά φαινόμενα π.χ. εμποδίζονται να προσφέρουν αλλά τους σταματάμε γιατί δεν έγραψαν καλά π.χ. στα Ελληνικά ή στη χημεία; Ας φανταστούμε τον Αϊνστάιν π.χ. πού θα κατέληγε αν ζούσε στη χώρα μας. Υπάρχουν κι άλλοι που είχαν τα χρήματα να σπουδάσουν έξω, χωρίς βάση και καλά έκαναν, αλλά να μη μας κουνούν και το δάκτυλο!

Η τριτοβάθμια είναι μία συνέχεια με ειδικό προσόν, μόνο σε έναν τομέα (από τις άπειρες εξειδικεύσεις).

Τα ΙΕΚ θα ακολουθούν αναβαθμισμένα κι αυτά, με αυξημένα επαγγελματικά δικαιώματα….

Ο κάθε μαθητής έχει ιδιαίτερες ικανότητες και μην ξεχνάμε ότι η νοημοσύνη είναι πολλαπλή και δεν είναι μόνο γλώσσα και αριθμητική για να «διακρίνουμε» τους ανθρώπους..

Κι όμως, απορούμε γιατί οι απόφοιτοι δε γνωρίζουν τα βασικά, που τελικά αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι δεν φροντίζουμε να τα εμπεδώνουν όλοι οι μαθητές και όχι στο γεγονός ότι επειδή έγραψαν (σε ένα τυχαίο τρίωρο) στις πανελλαδικές κάτω από τη βάση, σε εξεζητημένα και εφήμερα θέματα…

Κι έχουμε το θράσος να χαρακτηρίζουμε τη νεολαία μας αγράμματη, που δεν «έπιασε» τη βάση στα μη βασικά, χωρίς να κάνουμε αυτοκριτική για τα συστήματα που προτείνουμε.

Η παραπάνω, λοιπόν, «τράπεζα θεμάτων», είναι βέβαια μία απλή συλλογή γνωστικών ζητημάτων, χρήσιμη για όλους, μαθητές και εκπαιδευτικούς για να πιστοποιήσουν, ή έστω να ελέγξουν τη σημερινή τους γνώση, στους διάφορους τομείς, ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους, αλλά μέχρις εκεί, ώστε να μη χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση της παπαγαλίας και τη ρομποτοποίηση ή την περιχαράκωσή της.

Η πρόταση του υπουργείου να απευθυνθεί στους εκπαιδευτικούς, εντός και εκτός των τειχών, να προτείνουν θέματα, είχε μεγάλη απήχηση, με αποτέλεσμα να συγκεντρωθεί υπερπληθώρα ζητημάτων, δωρεάν και χωρίς υστεροβουλίες, προς το παρόν.

Η αξιολόγηση των μαθητών είναι σύμφυτη με τη βασική εκπαιδευτική διαδικασία και πρέπει να είναι διαρκής (όπως και των εκπαιδευτικών, που θα μιλήσουμε σε άλλο σημείωμα), αλλά να έχει χαρακτήρα διαπιστωτικό, διαμορφωτικό, διορθωτικό, βελτιωτικό και έστω ευγενούς άμιλλας και ουδέποτε να παίζει τιμωρητικό ή επιλεκτικό ρόλο.

Η αριστεία δεν είναι στιγμιαία, αλλά διαρκής (να βελτιωνόμαστε συνεχώς) και μπορεί να αναδειχθεί μία ιδιοφυία, εκ του αποτελέσματος μέσα από ειδικούς εξωσχολικούς φορείς, με την ευθύνη της πολιτείας (Μαθηματική εταιρεία, Ένωση Ελλήνων φυσικών, λογοτεχνών, καλλιτεχνών κλπ).

Δεν μπορεί, όμως να χρίζεται εξ υποθέσεως ισόβιος μεγαλοφυής (επί παντός επιστητού και πρώιμα) ο απόφοιτος του δημοτικού και να ξεχωρίζει στα πρότυπα σχολεία, γιατί έγραψε καλύτερα σε ειδικά ΤΕΣΤ συγκρινόμενος με άλλους, που μέχρι τότε περπατούσαν «ξυπόλυτοι στ’ αγκάθια», επειδή κάθονται από μικροί στα ίδια θρανία (και όχι πάντα) και φαινομενικά έχουν ίσες ευκαιρίες, αλλά δεν έχουν, όμως, τις ίδιες αφετηρίες!

Οι εξετάσεις στο σχολείο δεν επιτρέπεται να είναι διαγωνισμοί (ο θάνατός σου η ζωή μου) για να διαχωρίζουμε τους αμνούς από τα ερίφια, όπως γίνεται στις εισαγωγικές για τα ΑΕΙ, όπου θέτουμε διάφορους φραγμούς, π.χ. με τη βάση (με το εξωφρενικό που αν δεν την πιάσεις δεν εισάγεσαι, αλλά και αν την υπερβείς δεν είναι βέβαιο ότι εισάγεσαι, ή τουλάχιστον δεν εισάγεσαι πάντα, εκεί που θέλεις!).

Η γνώση, γενικά δεν καταργείται, αλλά απαξιώνεται συνεχώς στην πράξη.

Θα υπάρχει μία κρίσιμη μάζα της «αναλλοίωτης» ύλης για κάθε ωριαία διδασκαλία, που ως «κεντρική ιδέα» θα πρέπει να εμπεδώνεται από όλους τους μαθητές υποχρεωτικά, ως προαπαιτούμενο για την επόμενη τάξη, με υπεύθυνο τον εκπαιδευτικό (την άλλη μέρα για τους απόντες, ή με ενισχυτική κλπ).

Η συντηρητική άποψη επιμένει να σπουδάζουν οι λίγοι και «εκλεκτοί», οπότε αυξάνει την άχρηστη ύλη και ορθώνει, για τους πολλούς, διάφορους φραγμούς, διακόπτοντας ακόμα και την υποχρεωτική εκπαίδευση με την πρόωρη «φυγάδευση» των ανηλίκων στην αγορά εργασίας (άλλος αδόκιμος όρος, αντί παραγωγή).

Επιτρέπει, ωστόσο την ελεύθερη πρόσβαση, χωρίς βάση, μόνο στα κολλέγια και στην ιδιωτική εκπαίδευση, γενικά.

Δεν είμαστε κατά της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, γιατί στη δημοκρατία η απαγόρευση είναι σκληρή, αλλά καθήκον της πολιτείας είναι να ενδυναμώσει πρωτίστως τη δωρεάν δημόσια εκπαίδευση.

Κανένας ιδιώτης εξάλλου, δε θα ιδρύσει σχολές, δαπανηρές με εργαστήρια (πολυτεχνείο, ιατρική), αλλά θα λειτουργήσει με σχολές αμφιθεάτρου, που κακώς αποκλείονται από το δημόσιο, αφού δεν απαιτούνται δαπάνες!

Η προοδευτική άποψη περιορίζει την ύλη στα πιο βασικά, για να διατίθεται χρόνος και για την ανάπτυξη της κριτικής και δημιουργικής σκέψης, με αυτενέργεια, ώστε να παράγουμε υποψιασμένους πολίτες, γι αυτό φροντίζει να σπουδάζουν όσο γίνεται περισσότεροι και όπου θέλουν.

Ήδη, διατίθεται 1 εκ. € (εκτός από όσα δαπανήθηκαν το 2014), να συσταθούν επιτροπές (;) για να κατατάξουν τα θέματα. Άχρηστος στόχος, χωρίς ουσία, δαπανηρός και πονηρός.

ΠΡΟΤΑΣΗ:

Να τυπωθούν τα παραπάνω θέματα και να μοιραστούν σε μαθητές κι εκπαιδευτικούς, για εξάσκηση κλπ.

Να συσταθούν ομάδες «μάχιμων εκπαιδευτικών» (δημοσίων και ιδιωτικών), που διδάσκουν το αντίστοιχο μάθημα και με την αρωγή πανεπιστημιακών, να εκπονήσουν για κάθε ωριαία διδασκαλία (σε κάθε μάθημα) μία 8/λεπτη κοινή προβολή με τη βασική ύλη από το αναλυτικό πρόγραμμα, με σχήματα, διαγράμματα κλπ (ενιαία για όλα τα σχολεία) και στη συνέχεια να αναλαμβάνει ο εκπαιδευτικός της τάξης.

Ένα cd τρίωρο για κάθε ωριαίο μάθημα διδασκαλίας είναι αρκετό (και ανάλογα για τα άλλα μαθήματα).

Για να πιάσουν τόπο τα χρήματα κι αυτή θα είναι η προσφορά και η αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας και όχι να γυρίσουμε 7 χρόνια πίσω!..

Οι ομάδες θα είναι ανοικτές σε σχόλια κλπ και θα κάνουν τις αναγκαίες τροποποιήσεις και ανακοινώσεις.

Ακόμα και πρόσφατα, με την πανδημία, μερικοί πανηγύριζαν αρχικά ότι ανακάλυψαν τον τροχό και ότι θα αντικαταστήσουν τον εκπαιδευτικό της τάξης με την τηλεκπαίδευση (άλλος αδόκιμος όρος στη θέση της τηλεμάθησης), αλλά στην εκπαίδευση, εκτός του γνωστικού μέρους περιλαμβάνεται και το διδακτικό, το παιδαγωγικό, το διοικητικό, το ψυχολογικό, το επικοινωνιακό..

Δε χρειάζεται μόνο να ανακαλύψεις τον τροχό (που άλλοι τον εφεύραν), αλλά να μπορείς και να τον κινείς και μάλιστα παραγωγικά και όχι ανάποδα!

Περιμένουμε διαφορετικές απόψεις που αλίμονο αν δεν υπάρχουν!

Όλες οι απόψεις είναι σεβαστές, που για να εξελιχθούν σε γνώμη (γνώση) πρέπει να ερευνηθούν σφαιρικά όλες οι όψεις, αλλά και πάλι θα υπάρχουν αθέατα και σκοτεινά σημεία. Ευχαριστώ.

Τσολακόπουλος Ανδρέας συνταξιούχος, ηλεκτρολόγος, μηχανολόγος, μαθηματικός π. σχ. σύμβουλος.