Ο εφησυχασμός είναι ο πιο ύπουλος κίνδυνος, που απειλεί τις κοινωνίες που ευημερούν. Η εδραίωση της πεποίθησης ότι η σταθερότητα είναι εγγυημένη αποκοιμίζει αρχομένους και άρχοντες, οι οποίοι δεν λαμβάνουν μέτρα προς αντιμετώπιση του απρόβλεπτου. Βέβαια σε πολλές περιπτώσεις το απρόβλεπτο είναι και προβλεπτό και μάλιστα ορατό, αν όχι για το σύνολο των πολιτών, οπωσδήποτε για τους εκπροσώπους της τοπικής εξουσίας και τους ειδήμονες. Προβλεπτή πλήρως ήταν η ανάσχεση της ανάπτυξης στον άξονα Κοζάνης – Πτολεμαΐδας – Φλώρινας και σε άλλες περιοχές, οι οποίες μεταμορφώθηκαν άρδην χάρη στην αξιοποίηση από τη ΔΕΗ του λιγνίτη, που αποκλήθηκε εθνικό καύσιμο. Μάλιστα το τέλος της ανάπτυξης θα είχε επέλθει ενωρίτερα, αν δεν είχε μεσολαβήσει η ενεργειακή κρίση με την εκτίναξη της τιμής του πετρελαίου, στο πλαίσιο των ασχήμων παιχνιδιών, τα οποία παίζουν οι οικονομικά ισχυροί στις πλάτες των λαών. Ένα από αυτά ήταν και ο Α΄ μεγάλος πόλεμος του 20ου αιώνα, αποτέλεσμα του οποίου ήταν να διαλυθεί η οθωμανική αυτοκρατορία και να περιέλθουν στους Αγγλογάλλους τα τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου της Μέσης Ανατολής, πριν προλάβουν να τα καρπωθούν οι Γερμανοί.
Ο ξέφρενος ρυθμός ανάπτυξης της ΔΕΗ κατά τις δεκαετίες του 1970 και 1980 είχε ως συνέπεια την εντυπωσιακή άνοδο του βιοτικού επιπέδου στις περιοχές περί τα λιγνιτοφόρα κοιτάσματα. Δυστυχώς όμως, ικανοποιημένοι όλοι από τη σφίζουσα αγορά, στην οποία εισέρρεαν οι μισθοί των εργαζομένων στη ΔΕΗ, εφησύχασαν με τη σκέψη ότι η μεταλιγνιτική λεγόμενη περίοδος θα βραδύνει, ώστε να μην κληθεί να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά της η γενιά που ευημέρησε. Άλλα επήλθε αίφνης η ανατροπή! Αλήθεια μας αιφνιδίασαν τα συμβάντα; Όταν το 1992 η ΕΕ επέβαλε την οδηγία για την «απελευθέρωση» της αγοράς ενέργειας, δεν υποψιαστήκαμε τίποτε; Κατ’ αρχήν σε ποιόν ήταν σκλαβωμένη η ενέργεια, ώστε πόθος της ΕΕ των μονοπωλείων ήταν να την ελευθερώσει; Προφανώς ήθελε να άρει τον κρατικό προστατευτισμό του λαϊκού καπιταλισμού των πρώτων δεκαετιών, μετά τον Β΄ μεγάλο πόλεμο, ώστε να καταστούν ασύδοτοι στον τομέα της ενέργειας οι κερδοσκόποι του μεγάλου κεφαλαίου. Και οι δυνάμεις που αγωνίζονταν για την «ελευθερία» ήταν πολύ πειστικές. Επωφελήθηκαν από την κατάρρευση του κομμουνισμού, ώστε να επιτεθούν κατά του κράτους με την κατηγορία του κακού επιχειρηματία, αν και σε καπιταλιστικές χώρες αναπτύχθηκαν θαυμάσιες κρατικές επιχειρήσεις. Μεταξύ αυτών ήταν και η ΔΕΗ, παρά τις αδυναμίες της εκ του σφιχτού εναγκαλισμού με το εκάστοτε κυβερνών κόμμα. Δεύτερο ήταν η προβολή του κινδύνου, αν όχι η καταθορύβηση των λαών, για τις συνέπειες για την υγεία μας από την καύση στερεών πρωτίστως καυσίμων, υδρογονανθράκων εν γένει. Η προπαγάνδα έπεισε πολλούς που πανηγύρισαν την προώθηση της «πράσινης» ενέργειας χωρίς οι κρατούντες να υποβληθούν σε δαπάνες για τη διαφήμισή της.
Επικρίνουν οι οραματιστές του καθαρότερου περιβάλλοντος εκείνους που υπεραμύνονται ακόμη των υδρογονανθράκων. Γι’ αυτό καλό είναι να επισημάνουμε. Η τεχνολογία είχε από καιρό θέσει στη διάθεσή μας μεθόδους περιορισμού της ρύπανσης από αέρια και στερεά σωματίδια, υπολείμματα της καύσης. Οι ελληνικές κυβερνήσεις όμως, στην προσπάθειά τους να συμπιέσουν το κόστος, απέφευγαν να προμηθευτούν τις απαραίτητες, για την υγεία μας, εγκαταστάσεις. Επίσης ανέπτυξαν με πολύ γοργό ρυθμό την εξόρυξη λιγνίτη, σαν να μην έπρεπε να μείνει για άλλες γενιές ούτε τόνος αυτού. Οι ασκήσαντες κατά καιρούς την εξουσία τοπικοί άρχοντες δεν ενόχλησαν ιδιαίτερα την Πολιτεία, ώστε να αναγκαστεί να δαπανήσει για την υγεία μας, που οπωσδήποτε υπέστη βλάβη. Περιορίζονταν στην απαίτηση κοινωνικών παροχών από μέρους της ΔΕΗ, μέσω των οποίων ασκούσαν προσωπική ή κομματική πολιτική. Αυτή η ευθύνη πρέπει να καταγραφεί για την ιστορία.
Τελικά η μεταλιγνιτική περίοδος, για την οποία οργανώθηκαν κάποια συνέδρια κατέφθασε ενωρίτερα. Αναμφισβήτητα ευθύνη έχει η παρούσα κυβέρνηση, δεν πιστεύω όμως ότι κάποια άλλη θα χειριζόταν το θέμα διαφορετικά, αφού όλες έδειξαν ότι είναι εντολοδόχοι και εκτελεστές. Οι κατά καιρούς διαβεβαιώσεις ότι θα ληφθούν σοβαρά μέτρα και θα γίνουν επενδύσεις, ώστε να μην είναι επώδυνες οι συνέπειες από τη βίαιη όντως απολιγνιτοποίηση δεν πείθουν. Οι εσπευσμένες διαδικασίες όχι μόνο ζημιώνουν την ΔΕΗ, η οποία δέχεται πλήγματα αθέμιτου ανταγωνισμού από ιδιώτες επιχειρηματίες στον κλάδο της ενέργειας, αλλά και τους κατοίκους της περιοχής, που βλέπουν να χάνουν και ένα όντως σημαντικό προνόμιο, αντιστάθμισμα της υποβάθμισης της υγείας τους: Την τηλεθέρμανση.
Όπως σε κάθε άλλη περίπτωση, όπου φτώχια και γκρίνια. Ευθύνες επιρρίπτουν οι μεν στους δε για αποφάσεις τόσο κατά το παρελθόν, όσο και κατά το παρόν. Αλλά στις κρίσεις η καλύτερη αντιμετώπιση είναι ο σχηματισμός αρραγούς μετώπου για τον αγώνα υπέρ των δικαίων του τόπου. ΟΙ εκλεγμένοι με κομματικές σφραγίδες στα μέτωπά τους είναι καιρός να συνειδητοποιήσουν ότι εκπροσωπούν πρωτίστως τον λαό της περιοχής. Και ο λαός αντιμετωπίζει απειλητικό το φάσμα της ανεργίας ήδη από την τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα. Το κακό εντάθηκε με την επέλαση του κορωνοϊού, ο οποίος έπληξε ιδιαίτερα την περιοχή μας. Οι μικροεπιχειρηματίες εγγίζουν στην απόγνωση. Καλό το μέτρο να απορροφηθεί το εμπόρευμα φρούτων και λαχανικών των μικροποωλητών των λαϊκών αγορών από την Περιφέρεια, αλλά αυτό δεν συνιστά λύση. Η κρίση μάλλον θα ενταθεί, η ανεργία θα σκαρφαλώσει ψηλότερα. Τα μεγαλεπήβολα προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών «πάρκων» μεγάλης ισχύος δεν πρόκειται να επαναφέρουν τον λαό της περιοχής στο βιοτικό επίπεδο του σχετικά προσφάτου παρελθόντος. Η μη απόδοση των εδαφών των καταργουμένων ορυχείων στην τοπική κοινωνία και η απόσπαση χορτολιβαδικών εκτάσεων από τους κτηνοτρόφους, για εγκατάσταση ενεργειακών συσκευών δεν συνιστά λύση του προβλήματος, παρά πρόσκαιρη ανακούφιση. Κάποτε θα μάθουμε που αποσκοπούν οι επενδυτές, αλλά ίσως τότε να είναι αργά.
Στα τόσα ζοφερά που αντιμετωπίζει η τοπική κοινωνία ήλθε να προστεθεί η ανακοίνωση επαναφοράς της βάσης ως απαραίτητης προϋπόθεσης για την εισαγωγή στα ΑΕΙ. Επικροτώ το μέτρο χωρίς να διακατέχομαι από αφέλεια. Οι κυβερνώντες δεν νοιάζονται πρωτίστως να ανέλθει η στάθμη των γνωστικών ικανοτήτων των σπουδαστών. Να τροφοδοτήσουν θέλουν τα ιδιωτικά κολλέγια, υπέρ ων οποίων κόπτονται ουκ ολίγοι συμπατριώτες μας. Αφού με πολλά κατά καιρούς μέτρα υποβαθμίστηκε η τεχνολογική εκπαίδευση (κατάργηση σχολών εργοδηγών), αφού στη συνέχεια ιδρύθηκαν πληθώρα ΑΕΙ και ΤΕΙ, για να απορροφηθούν μηχανικοί και άλλων ειδικοτήτων, που απειλούνταν με ανεργία, λόγω κατάρρευσης της βιομηχανίας μας, τώρα η Πολιτεία επιχειρεί να προκαλέσει τον θάνατο από «ασφυξία» κάποιων από αυτά. Υπάρχει λύση, ώστε να επιβιώσουν όλα, για να μην ανατραπεί για μία ακόμη φορά η ασταθής ισορροπία μεταξύ κέντρου και περιφέρειας. Να καταργηθούν σχολές στα μεγάλα Πανεπιστήμια, ώστε να διατηρηθούν αντίστοιχες στην επαρχία. Είναι φαιδρό να υπάρχει γεωπονική σχολή στην Αθήνα ή ορυκτών πόρων στην Κρήτη. Όσο για την επέλαση των ιδιωτικών κολλεγίων, ας αναμένουμε τον θρίαμβό τους. Χάσαμε τη μάχη του λιγνίτη κατά των κολλεγίων θα νικήσουμε, όταν υπάρχουν πολλοί πρόθυμοι να ανοίξουν τις πύλες του οχυρού;
«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ»
