Τα τελευταία χρόνια, η χώρα μας, έχει αυξήσει και εξελίξει το υποστηρικτικό πλαίσιο των Ατόμων με Αναπηρία καθώς ο αριθμός αυτών υπολογίζεται, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, κοντά στο 1 εκατομμύριο. Μέσα σε αυτόν τον αριθμό δεν υπολογίζονται αρκετοί πολίτες, οι οποίοι δεν έχουν πιστοποιήσει την αναπηρία τους σε ΚΕ.Π.Α. Στόχος της ελληνικής πολιτείας, για τα ΑμεΑ, είναι να βελτιώσει την υγειονομική περίθαλψη, την αποκατάσταση, την εκπαίδευση, την απασχόληση, καθώς και να δημιουργήσει υποστηρικτικές υπηρεσίες ενημέρωσης, ψυχολογικής στήριξης και συμβουλευτικής, ενισχύοντας την καταλληλόλητα υποδομών.
Ποιες είναι, όμως, οι παροχές και τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία στη χώρα μας το 2020; Πέρα από τη διαμόρφωση εξωτερικών χώρων κίνησης πεζών και δημιουργία κατάλληλων τεχνικών προδιαγραφών στην καθημερινότητα με οδηγό όδευσης τυφλών στα πεζοδρόμια, με προσβασιμότητα για αμαξίδια και με υποχρεωτική ύπαρξη χώρων υγιεινής ΑμεΑ σε όλους τους δημόσιους χώρους και σε καταστήματα εστίασης, οι παροχές των ΑμεΑ είναι:
- Επίδομα αναπηρίας, το οποίο χορηγείται από τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης και εκδίδεται από την Πρωτοβάθμια Υγειονομική Επιτροπή του Κέντρου Πιστοποίησης Αναπηρίας (ΚΕ.Π.Α.) με αξιολογική διαδικασία, κατόπιν αιτήματος. Παρακάτω, παρουσιάζονται αναλυτικά τα ποσά ανά είδος αναπηρίας, τα οποία αυξομειώνονται ανάλογα με το ποσοστό της αναπηρίας (από 67% και άνω):
- Εισαγωγή, χωρίς Πανελλαδικές εξετάσεις, στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση, με το ποσοστό 5% των υποψηφίων, σύμφωνα με το άρθρο 35 του Ν.3794/2009 (ΦΕΚ 156 Α΄), με παροχή Σπουδαστικού ή Φοιτητικού/Στεγαστικού Επιδόματος και δυνατότητα επιπλέον χρηματοδότησης, στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ ανταλλαγής φοιτητών στην Ε.Ε.
- Απόκτηση δωρεάν μετακίνησης στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, με την χορήγηση δελτίου μετακίνησης ΑμεΑ και ύπαρξη ειδικών θέσεων.
- Δυνατότητα παραχώρησης άδειας θέσεων περιπτέρων, έπειτα από σχετική προκήρυξη.
- Παροχήελεύθερης εισόδου σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, τόσο των ίδιων των ατόμων με αναπηρία όσο και των γονέων τους και χορήγηση της Ευρωπαϊκής Κάρτας Νέων με μικρή χρηματική συμμετοχή.
- Συμμετοχή στο Πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού από τον ΟΑΕΔ ή ΟΓΑ ή ΕΟΤ ή οποιαδήποτε άλλο παρόμοιο πρόγραμμα δημιουργηθεί, που παρέχει αξία τοποθέτησης (voucher) για τα ΑμεΑ και τους συνοδούς αυτών, χωρίς κανένα αποκλεισμό (δυνατότητα συμμετοχής κάθε χρόνο).
- Απαλλαγή από τέλη κυκλοφορίας, τέλη ταξινόμησης και από το αντίτιμο διοδίων (υπό την προϋπόθεση ότι βρίσκεται μέσα ο δικαιούχος/ΑμεΑ), χορήγηση Δελτίου στάθμευσης ΑμεΑ, επιδότηση αναπηρικού αυτοκίνητου (ανάλογα με τον ασφαλιστικό φορέα).
- Ειδική έκπτωση παροχής τηλεφωνίας ή ίντερνετ, από συγκεκριμένες ιδιωτικές εταιρίες τηλεπικοινωνιών.
- Παροχή κοινωνικού τιμολογίου σε ΔΕΗ και ΕΥΔΑΠ και έκπτωση σε λογαριασμούς κοινής ωφελείας (δημοτικά τέλη).
- Φοροαπαλλαγή και δυνατότητα χρήσης ειδικών φορολογικών καθεστώτων.
- Δυνατότητα χορήγησης αδειών υπαίθριου εμπορίου (λαϊκών αγορών).
- Δυνατότητα φοίτησης σε Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, εναρμονιζόμενες και προσαρμοσμένες στις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες του Ατόμου με Αναπηρία ή παροχή υποστήριξης στη Γενική Εκπαίδευση με προσθήκη εκπαιδευτικού ή βοηθητικού προσωπικού ή νοσηλευτή και με εκπαιδευτική αξιολόγηση από το Κ.Ε.Σ.Υ.
- Χορήγηση Δελτίου Αξίας Τοποθέτησης (voucher) για δωρεάν συμμετοχή σε Παιδικούς Σταθμούς ή Κέντρα Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών με Αναπηρία από την Ε.Ε.Τ.Α.Α.
- Ειδική μοριοδότηση σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠγια θέσεις στο Δημόσιο Τομέα.
- Συμμετοχή σε επιδοτούμενα προγράμματα επιμόρφωσηςτου ΟΑΕΔ για ΑμεΑ, τα οποία παρέχουν εκπαιδευτική και επαγγελματική κατάρτιση.
- Συμμετοχή σε προγράμματα ενίσχυσης εργοδοτών για την πρόσληψη ΑμεΑ με άμεση εύρεση εργασίας στον ιδιωτικό τομέα.
- Απαλλαγή (για τους άρρενες) από την υποχρέωση της στρατιωτικής θητείας από το εκάστοτε Στρατολογικό Γραφείο.
- Δωρεάν Ιατροφαρμακευτική και Νοσοκομειακή Κάλυψη από τον κρατικό ασφαλιστικό φορέα.
- Προτεραιότητα εξυπηρέτησης σε δημόσιες υπηρεσίες και τράπεζες.
Η απόκτηση των παραπάνω συνοδεύεται από εφιαλτική γραφειοκρατία, την οποία ο Νόμος 4331/2015, μέτρα για την ανακούφιση των ΑμεΑ, την απλοποίηση της λειτουργίας των Κέντρων Πιστοποίησης Αναπηρίας, την καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής και συναφή ασφαλιστικά ζητήματα, προσπαθεί να περιορίσει. Παράλληλα, ο ΕΟΠΥΥ πια καλύπτει μέρος της προμήθειας του αναπηρικού αμαξιδίου ή άλλων βοηθητικών αντικειμένων, του κοχλιακού εμφυτεύματος και άλλων τεχνικών βοηθημάτων.
Για το τέλος, ένα θέμα που απασχολεί έντονα την κοινότητα των ΑμεΑ και των οικογενειών τους, ειδικότερα όσων δεν μπορούν να έχουν αυτόνομη διαβίωση. Μετά τον θάνατο των γονέων/συνοδών τι θα συμβεί; Που θα ζήσει το Άτομο με Αναπηρία; Ποιος θα έχει την ευθύνη του; Ποιος θα είναι ο δικαστικός συμπαραστάτης του; Όλα αυτά τα ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα καθώς δεν προωθείται η δημιουργία κρατικών δομών φιλοξενίας -δια βίου ζωής για ΑμεΑ, που θα μεριμνούν και θα εξασφαλίζουν ΑμεΑ, τα οποία δεν είναι σε θέση να φροντίσουν τον εαυτό τους. Και μάλλον αυτό θα πρέπει να είναι το επόμενο βήμα της πολιτείας. Η δημιουργία δομών ημιαυτόνομης ή αυτόνομης διαβίωσης Ατόμων με Αναπηρία σε κάθε περιφέρεια τουλάχιστον, με ικανό αριθμό κλινών φιλοξενίας.
Σαλασίδης Κωνσταντίνος
MSc Κοινωνικός Λειτουργός
Φωτογραφία από geralt από το Pixabay
