Το ΑΕΙ και η απολιγνιτοποίηση – Πώς η ελάχιστη βάση εισαγωγής απειλεί να συρρικνώσει το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας και… την τοπική οικονομία

Το δημοτικό συμβούλιο της Κοζάνης συνεδρίασε αυτή την εβδομάδα προκειμένου να «βρει μια λύση» στο ζήτημα της θέσπισης βάσης εισαγωγής στα πανεπιστήμια της χώρας, μεταξύ των οποίων βεβαίως και το τοπικό πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Κατέληξε τελικά σε μία απόφαση, η οποία διαβιβάστηκε εν είδει επιστολής προς τον υφυπουργό Παιδείας Αγγελο Συρίγο, με την οποία ζητείται η «πιο επιεικής αντιμετώπιση μιας περιοχής που πλήττεται στην απασχόληση από το σχέδιο της απολιγνιτοποίησης».

Οταν ο λιγνίτης ήταν «βασιλιάς», εγκαινιάστηκε το τοπικό πανεπιστήμιο, το 2003, και ο γράφων είχε τολμήσει να ρωτήσει τον τότε πρόεδρο της προσωρινής διοικούσας επιτροπής «ποιοι θα έμπαιναν σε αυτό το πανεπιστήμιο», για να εισπράξει την απάντηση: «Αυτοί που μπαίνουν σε όλα τα πανεπιστήμια της χώρας». Οι εισακτέοι του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας το 2020 ήταν 3.515. Με τη νέα προβλεπόμενη βάση και σύμφωνα με τις περυσινές επιδόσεις των υποψηφίων, οι εισακτέοι το 2021 θα είναι μόλις 1.474, ο αριθμός τους δηλαδή θα μειωθεί κατά 60% τουλάχιστον. «Θα γινόμασταν ξαφνικά ένα μικρό πανεπιστήμιο», λέει στην «Κ» ο πρύτανης Θόδωρος Θεοδουλίδης. Πάντως, στην ανακοίνωσή της η Πρυτανεία του πανεπιστημίου όπως και ο Δήμος Κοζάνης δεν διατυπώνουν δημόσια το αίτημα να εισάγονται στο πανεπιστήμιο υποψήφιοι φοιτητές που γράφουν 2 και 3… «Η μείωση του αριθμού εισακτέων», αναφέρει η Σύγκλητος, «στα κεντρικά πανεπιστήμια (ουσιαστικά η αποδοχή του αριθμού που εκείνα προτείνουν) με τον παράλληλο εξορθολογισμό και έλεγχο της διαδικασίας των μετεγγραφών θα μπορούσε να λειτουργήσει αντισταθμιστικά υπέρ των περιφερειακών πανεπιστημίων. Η ποιότητα στη δημιουργία και προώθηση της επιστημονικής γνώσης που παράγεται στα περιφερειακά πανεπιστήμια προαπαιτεί την υποστήριξη του υπουργείου σε υποδομές και προσωπικό, χρηματοδότηση και φοιτητικό δυναμικό».

«Θα μπορούσαν να μειωθούν οι εισακτέοι από τις 77.000 που εγγράφονται στα ιδρύματα στις 56.000 που λένε τα ιδρύματα ότι μπορούν να εκπαιδεύσουν αντί αυτού που γίνεται τώρα», λέει ο κ. Θεοδουλίδης.

Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας αποτελείται από 22 τμήματα που εδρεύουν στις πέντε μεγάλες πόλεις της Περιφέρειας, ενώ  οι ενεργοί προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές ξεπερνούν τις 16.000. Αν εφαρμοστεί η ελάχιστη βάση εισαγωγής, στην Κοζάνη αναμένεται να κλείσουν έξι από τα εννέα τμήματα, στα Γρεβενά και τα δύο τμήματα (είναι η πόλη που θα πληγεί ολοκληρωτικά), στην Καστοριά ένα από τα τέσσερα, στη Φλώρινα ένα από τα πέντε, ενώ στην Πτολεμαΐδα θα μείνουν ανοιχτά και τα δύο τμήματα. Ο λόγος είναι ότι οι σχολές Μαιευτικής και Εργοθεραπείας που έχουν την έδρα τους στην πρωτεύουσα της Εορδαίας έχουν μεγάλη ζήτηση. Ο κ. Θεοδουλίδης λέει ότι για τις κατατακτήριες εξετάσεις της σχολής Εργοθεραπευτών υπήρξαν πέρυσι 150 υποψήφιοι, η σχολή πήρε 72 άτομα με ανώτατη βαθμολογία 17.225 μόρια και κατώτατη 11.975 μόρια – στη Μαιευτική τα αντίστοιχα μόρια για 116 θέσεις ήταν 12.900  και 9.275 μόρια. Ομως, στη σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων της Κοζάνης η κατώτατη βαθμολογία ήταν 1.350 μόρια… «Νομίζετε ότι αυτοί θα τελειώσουν ποτέ ή θα μπορέσουν να παρακολουθήσουν;», έχει πει πολλές φορές απευθυνόμενη στους πρυτάνεις η υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως.

Ο δήμαρχος Γρεβενών, Γιώργος Δασταμάνης, είπε στην «Κ» ότι του είναι δύσκολο να υποστηρίξει κάτι που εναντιώνεται στην επαναφορά της «βάσης του 10». Οι δύο σχολές Ασφαλιστικής Επιστήμης και Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων ανήκαν στα παλιά ΤΕΙ και μαζί έχουν 470 φοιτητές. Διακόσιοι πενήντα από αυτούς «εμφανίζονται» στα Γρεβενά. «Εφέτος έχουμε μια καινούργια εστία με 67 κλίνες», λέει ο κ. Δασταμάνης, «θα μπορούσαν να προστεθούν και άλλοι  στον φοιτητικό πληθυσμό».

Στις δύο σχολές με βάση τις περυσινές βαθμολογίες υπάρχουν φοιτητές που εισάγονται με 4.000 και 5.000 μόρια. Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας αναγνωρίζει ότι το θέμα του κόστους της διαμονής παίζει ένα ρόλο στο πόσοι φοιτητές είναι παρόντες στον τόπο σπουδών, «αλλά δεν παίζει κανένα ρόλο στη βαθμολογία εισαγωγής που είναι από μόνη της ένα πρόβλημα», όπως λέει χαρακτηριστικά κυβερνητική πηγή στην «Κ».
Η κυβέρνηση βρίσκεται σε ένα δίλημμα: Αν δημιουργήσει ειδικές συνθήκες για κάποια από τα πανεπιστήμια που έχουν πρόβλημα λόγω εθνικών θεμάτων (Αιγαίο, Θράκη, Δημοκρίτειο) ή κοινωνικών ζητημάτων (απολιγνιτοποίηση) στη Δυτική Μακεδονία, θα πρέπει να επεκτείνει τα ίδια μέτρα στην Τρίπολη (Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου – απολιγνιτοποίηση λόγω Μεγαλόπολης) και να ξεπεράσει τις διαμαρτυρίες των Συγκλήτων άλλων ιδρυμάτων. Από την άλλη, μέλη της Συγκλήτου στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας αναγνωρίζουν ότι αν τύχουν ειδικής μεταχείρισης, «αυτό θα φανεί και θα αποτυπωθεί και στην αξιολόγηση του πανεπιστημίου» από τον κόσμο.

Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η κυβέρνηση πιεζόμενη και από τους τοπικούς βουλευτές της συμπολίτευσης εξετάζει σοβαρά να προτείνει στο νομοσχέδιο, η διαβούλευση του οποίου τελείωσε αυτή την εβδομάδα, ένα «ειδικό καθεστώς» για το πανεπιστήμιο αυτό και εξαιτίας του γεγονότος ότι στο πρόγραμμα μετάβασης στη μετά λιγνίτη εποχή το έχει χαρακτηρίσει τον βασικό «συνομιλητή» της πολιτείας για αναπτυξιακές πρωτοβουλίες στο Λεκανοπέδιο Κοζάνης – Πτολεμαΐδας – Φλώρινας (οι νομοί Γρεβενών και Καστοριάς δεν πλήττονται άμεσα από την απολιγνιτοποίηση). Είναι χαρακτηριστικό ότι στην επόμενη φάση της κοινοτικής χρηματοδότησης προβλεπόταν για τη συγκεκριμένη περιοχή η ανάπτυξη 2.000 κλινών στο πλαίσιο της φοιτητικής στέγασης.

Οι δεσμεύσεις

«Είμαι βέβαιος ότι το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, με τη στήριξη του υπουργείου Παιδείας, μπορεί να έχει έναν τελείως διαφορετικό ρόλο από αυτόν που συνηθίσαμε να έχουν τα πανεπιστήμια στην πατρίδα μας για πολλές δεκαετίες». Αυτή τη φράση του τέως υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος και νυν υπουργού Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη χρησιμοποιούν συχνά στην Κοζάνη για να υπενθυμίσουν παλαιότερες δεσμεύσεις της κυβέρνησης σχετικά με τον ρόλο του πανεπιστημίου. Πέρυσι, στο τμήμα Διεθνών Ευρωπαϊκών και Οικονομικών Σπουδών της Κοζάνης μπήκαν 232 φοιτητές με μόρια που κυμάνθηκαν από 13.850 έως 7.875. Την υψηλότερη βαθμολογία είχε το τμήμα Μηχανολόγων, 16.875 έως 14.500 μόρια, ενώ εξαιρετικά υψηλές συγκριτικά βάσεις είχαν τα παιδαγωγικά τμήματα της Φλώρινας και το τμήμα Εργοθεραπείας της Πτολεμαΐδας. Οι απόφοιτοι των τμημάτων αυτών «έχουν μεγάλη ζήτηση και βρίσκουν αμέσως δουλειά», είπε στην «Κ» ο δήμαρχος της πόλης Παναγιώτης Πλακεντάς. Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Κοζάνης, Λάζαρος Μαλούτας, αναγνώρισε ότι δεν είναι ευχάριστη η ύπαρξη εισακτέων με βαθμούς 2 και 3 και ευελπιστεί ότι με τη διαβούλευση θα περιοριστούν ακραία φαινόμενα χωρίς να θιγεί η λειτουργία του πανεπιστημίου.

kathimerini.gr – Γράφει ο Tάσος Τέλλογλου