ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΟΖΑΝΗΣ: Χωματερή Αμιάντου στα ΜΑΒΕ: Μετά τις καταγγελίες πρέπει να ακολουθούν προτάσεις

Σχετικά με την εγκατάσταση Χώρου Υγειονομικής Ταφής Αμιαντούχων Αποβλήτων (ΧΥΤΑΑ) στο πρώην μεταλλείο των ΜΑΒΕ τονίζουμε τα εξής:

• Συμφωνούμε ότι η μεθόδευση που ακολούθησε η αρμόδια Διεύθυνση της Περιφέρειας, χωρίς προηγούμενη διαβούλευση, δημιούργησε σωρεία δικαιολογημένων αντιδράσεων.

• Συμφωνούμε ότι οι ενστάσεις που αφορούν στην ακαταλληλότητα των πρανών του μεταλλείου, τις αποστραγγίσεις, την πιθανή ρύπανση των υπόγειων νερών και τις επιπτώσεις στο μελλοντικό αρδευτικό των Καμβουνίων, όπως κυρίως εκφράστηκαν από τον έμπειρο μεταλλειολόγο κ. Χ. Παπαγεωργίου, είναι λογικές και συνιστούν σοβαρό λόγο για να απορριφθούν τα ΜΑΒΕ ως υποψήφιος χώρος ΧΥΤΑΑ.

• Συμφωνούμε ότι δεν μπορεί να υπάρχει ένας μόνο ΧΥΤΑΑ σε πανελλαδικό επίπεδο, ως αποδέκτης όλων των αποβλήτων αμιάντου της χώρας.

Αυτά είναι τα εύκολα. Αποτελούν κοινό τόπο και δεν ωφελεί να τα φορτώνουμε με μπόλικο τοπικισμό και υπερβολές, όπως κάνουν μερικές παρατάξεις και φορείς σε συγχορδία με κάποια ΜΜΕ. Τα περί «στοχοποίησης» της Δυτικής Μακεδονίας, πέραν του ότι δεν πείθουν τους ενεργούς πολίτες, αναπαράγουν την πόλωση της κεντρικής πολιτικής σκηνής (πάγια τακτική των κομμάτων) και ανεβάζουν το πολιτικό θερμόμετρο, χωρίς όμως να παράγουν περιφερειακή πολιτική και ρεαλιστικές λύσεις.

Πάμε τώρα στα δύσκολα. Αν οι δηλώσεις για επιλογές «πίσω από τις πλάτες» περισσεύουν, οι τοπικές προτάσεις και ευθύνες απουσιάζουν. Ποια είναι τα σχέδια της Περιφερειακής Διοίκησης, τωρινής και προηγούμενων, αλλά και όλων των παρατάξεων, για την διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων της Δυτ. Μακεδονίας, μεταξύ των οποίων κι ο αμίαντος ; Δεν μιλάμε φυσικά ούτε για τα αστικά απορρίμματα και λύματα ούτε για τα συνήθη βιομηχανικά απόβλητα. Μιλάμε για τις «μικρομεσαίες» ποσότητες επικίνδυνων αποβλήτων που πρέπει να συλλέγονται βάσει Σχεδίων και Ευρωπαϊκών οδηγιών. Ξέρει κανείς πού πάνε οι σκουριές από καθαρισμούς με αμμοβολή, τα απόβλητα υδραργύρου από παλιές χρήσεις, καθώς και άλλες επικίνδυνες ουσίες που προκύπτουν ΕΔΩ, στη Δυτική Μακεδονία ? Προφανώς μεγάλο μέρος καταλήγει στα ρέματα και στα λαγκάδια ή και στους κάδους απορριμμάτων, ενέργεια εξίσου ανεύθυνη και ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ για τη λειτουργία των Μονάδων Επεξεργασίας Απορριμμάτων. Είναι δυνατόν αυτό να θεωρείται «λύση» για τη Δυτική Μακεδονία, αλλά και για όλη τη χώρα ;

Είμαστε πίσω σε σχέση με τις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις μας και πληρώνουμε μεγάλα πρόστιμα. Υπενθυμίζουμε ότι στις 7-9-2016 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επέβαλε στην Ελλάδα πρόστιμο 10 εκ. € γιατί δεν είχε Σχέδιο για τα επικίνδυνα απόβλητα, με προσαύξηση 30.000 ευρώ για κάθε ημέρα καθυστέρησης !! Τα ποσά είναι τεράστια (μιλάμε για χρόνια καθυστερήσεων), αλλά δεν ιδρώνει το αυτί κανενός. Επειδή το θέμα αποτελεί «καυτή πατάτα» τόσο για τις Κυβερνήσεις, όσο και για τις Περιφέρειες, βολευόμαστε συνήθως με την ΑΚΡΙΒΗ και αντι-οικολογική λύση της εξαγωγής των αποβλήτων αυτών, η οποία συχνά καταλήγει και μπούμερανγκ. Σημειώνουμε ότι για κάθε τόνο εξαγόμενου αποβλήτου πληρώνουμε 2000 -7000 € (!!), κόστος δυσβάστακτο για μια χώρα που αιμορραγεί οικονομικά. Μόνο την τετραετία 2008-2011 είχαμε στείλει στη Γερμανία πάνω από 8000 τόνους αμιαντούχων αποβλήτων ! (ΦΕΚ 4326/Β, 30.12.2016, & 2.3.9.3)

Ο ρόλος των Περιφερειών

Ερχόμαστε τώρα στις Περιφέρειες. Ως πότε θα κρύβονται πίσω από το επιχείρημα ότι «καθ’ ύλην αρμόδια» είναι η Κυβέρνηση ; Τι έχουν να αντιπροτείνουν ως εναλλακτική διέξοδο ; Η Ένωση Περιφερειών Ελλάδας ΕΝ.Π.Ε. ασχολήθηκε ποτέ με το θέμα; Έχει το πολιτικό θάρρος να προτείνει ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΕΣ περιοχές χωροθέτησης για τα επικίνδυνα απόβλητα, εισηγούμενη ένα ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ χωροθέτησης ;

Απαιτούνται λίγες τέτοιες εγκαταστάσεις για όλη τη χώρα, οι οποίες θα μειώσουν την ανεξέλεγκτη απόρριψη και θα αυξήσουν το επίπεδο ελέγχου. Το αποτέλεσμα θα είναι απείρως καλύτερο από τη σημερινή χαοτική πραγματικότητα που θυμίζει τον .. αραμπά με το φούρνο του Χότζα. Όμως οι περισσότερες Περιφέρειες αρέσκονται να καταγγέλλουν το αθηνοκεντρικό κράτος (ορθώς), αλλά την ίδια στιγμή κρύβουν τα δικά τους τοξικά απόβλητα – και τις ευθύνες- κάτω από το χαλί. Η αλάνθαστη συνταγή του αντιπερισπασμού. Το ίδιο ισχύει και για τις περιφερειακές παρατάξεις, καθώς και τα προσκείμενα κόμματα. Περιμένουμε από αυτούς (και ιδίως όσους κυβέρνησαν τον τόπο) να περάσουν από τις καταγγελίες σε συγκεκριμένες λύσεις. Οι απλοί πολίτες που διαμαρτύρονται για το ΧΥΤΑΑ στα ΜΑΒΕ δεν είναι εύκολο να προτείνουν εναλλακτικές θέσεις, αλλά περιμένουν από τους εκπροσώπους τους να το κάνουν τεκμηριωμένα.

Ας δούμε λίγο και το κλίμα των αλληλο-καταγγελιών που είναι, ως συνήθως, αδιέξοδο.

Το 2016 εγκρίθηκε το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Επικίνδυνων Αποβλήτων (ΕΣΔΕΑ) με το ΦΕΚ 4326/ Β, το οποίο πρόβλεπε τέσσερις ΧΥΤΑ αμιάντου στη χώρα. Μεταξύ αυτών και τα ΜΑΒΕ. Επομένως τι ; Θα πρέπει να «απολογηθεί» και η προηγούμενη κυβέρνηση που σήμερα είναι αντιπολίτευση; ΟΧΙ. Το θέμα δεν προσφέρεται για κομματική εκμετάλλευση, αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι την τελευταία 20ετία όλες σχεδόν οι κυβερνήσεις έβαλαν στο τραπέζι την πρόταση για ΧΥΤΑΑ στα ΜΑΒΕ, και μετά ως αντιπολίτευση την ..επέκριναν ! Τελικό αποτέλεσμα ΜΗΔΕΝ. Δεν δημιουργήθηκαν πουθενά στη χώρα ΧΥΤΑΑ. Τα αμιαντούχα απόβλητα ζουν και βασιλεύουν παντού και ανεξέλεγκτα. Μήπως η λύση είναι να «σχίσουμε» το ΦΕΚ του 2016 γιατί προτείνει (και) τα ΜΑΒΕ ; Και πάλι ΟΧΙ. Το ράβε – ξήλωνε πρέπει να σταματήσει και να αποκτήσουν επιτέλους μια ΣΥΝΕΧΕΙΑ οι «τομεακές» πολιτικές της χώρας. Μπορούμε να ζητήσουμε τροποποίηση του υφιστάμενου ΕΣΔΕΑ (και του ΕΣΔΑ 2020), αφαίρεση των ΜΑΒΕ ως ΧΥΤΑΑ, προσθήκη εναλλακτικών θέσεων και -επιτέλους- εφαρμογή Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης.

Κάτι ακόμη: Προφανώς η λύση δεν είναι η κάθε Περιφέρεια να διαχειρίζεται τα δικά της επικίνδυνα απόβλητα. Αν ήταν έτσι, θα έπρεπε η Δυτική Μακεδονία να έχει τουλάχιστον 6 (ή 28 αν βάλουμε και τα Σ.Ε.Δ.) διαφορετικές εγκαταστάσεις για τα 6 βασικά ρεύματα επικίνδυνων αποβλήτων, άσχετα αν πολλά από αυτά βρίσκονται σε πολύ μικρές ποσότητες εδώ. Το πόσα και ποια τοξικά απόβλητα θα διαχειριστεί η κάθε περιφέρεια είναι θέμα μελέτης των απαιτούμενων μονάδων διαχείρισης, ώστε να είναι βιώσιμες και ασφαλείς. Το κριτήριο δεν μπορεί να είναι τα διοικητικά όρια κάθε Περιφέρειας, αλλά η συνεργασία των Περιφερειών και κυρίως των όμορων. Είναι παράλογο να βάλουμε «συρματοπλέγματα» μεταξύ των περιφερειών στη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων.

Στο δια ταύτα (για τα αμιαντούχα απόβλητα):

1. Σε επίπεδο χώρας δεν ενδείκνυται η λειτουργία ενός και μόνο ΧΥΤΑΑ. Οι λόγοι είναι πολλοί και όχι μόνο το κόστος και η ασφάλεια μεταφοράς. Ηδη το τελευταίο ΕΣΔΕΑ του 2016 προτείνει τουλάχιστον 4 θέσεις (μεταξύ αυτών και τα παλιά ορυχεία της ΔΕΗ στη Μεγαλόπολη και Κοζάνη). Με λίγη προσπάθεια μπορούν να βρεθούν μερικά ακόμη σημεία για να λυθεί οριστικά το πρόβλημα.

2. Στην Π.Ε Κοζάνης πρέπει να μελετηθεί η δυνατότητα λειτουργίας χωματερής αμιαντούχων αποβλήτων στα ορυχεία της ΔΕΗ. Εμπειρία και τεχνογνωσία έχουμε εδώ από το 2006. Τότε θάφτηκαν ΕΠΙΤΥΧΩΣ 22.000 τόνοι αμιαντοτσιμέντων από τους πύργους ψύξης της ΔΕΗ (να λέμε και τα καλά), χωρίς πρόβλημα διαρροών, διαψεύδοντας τις Κασσάνδρες που κινδυνολογούσαν και ήθελαν εξαγωγή των αποβλήτων στη Γερμανία ! Το κύτταρο που θα σχεδιαστεί θα δεχτεί και τα αμιαντούχα απόβλητα των εγκαταστάσεων της ΔΕΗ που θα αποσυρθούν, καθώς και ποσότητες από μερικές κοντινές περιφέρειες, εφόσον αυτό αποδειχτεί εφικτό και ασφαλές από σχετική μελέτη. Εκτιμούμε ότι ο χρόνος λειτουργίας όλων των ΧΥΤΑΑ της Ελλάδας δεν θα υπερβεί τα 15 χρόνια, με το δεδομένο ότι τα εναπομείναντα αμιαντούχα δομικά υλικά θα αποξηλωθούν σχετικά σύντομα από όλα τα κτίσματα.

Σε «αντιστάθμισμα» η Δυτ. Μακεδονία θα στέλνει άλλα είδη αποβλήτων της σε κοντινές περιφέρειες (π.χ τα νοσοκομειακά απόβλητα μπορούν μετά την επεξεργασία τους να καίγονται στον αποτεφρωτήρα Θεσ/νίκης).

3. Διαχειριστής του ΧΥΤΑΑ στα ορυχεία να οριστεί η ΔΙΑΔΥΜΑ που κατέχει και την έκταση και την τεχνογνωσία.

4. Η Περιφέρεια να εντείνει τους ελέγχους για τα επικίνδυνα απόβλητα που παράγονται στην επικράτειά της και συχνά απορρίπτονται παράνομα.

Αυτή είναι η άποψη της Οικολογικής Κίνησης Κοζάνης. Μπορεί να μην «πουλάει», μιας και δεν αρκείται σε γενικόλογες καταγγελίες, αλλά προτείνει λύσεις (που ίσως μας «ξεβολεύουν»).

Πρέπει επιτέλους να περάσουμε από την πολιτική της διαμαρτυρίας

στην πολιτική της δημιουργίας

11-2-2021

Οικολογική Κίνηση Κοζάνης