Η επίδραση των ζώων, ειδικά των κατοικίδιων, στην ψυχική υγεία των ανθρώπων είναι εξόχως θετική και σημαντική, όπως επιβεβαιώνουν πολλές έρευνες. Με βάση αυτή την παραδοχή, αλλά και προσδοκία, προέκυψε η ιδέα του πρωτότυπου προγράμματος «ΠΑΙ.ΖΩ», που εφαρμόζεται στο Ενιαίο Ειδικό Γυμνάσιο και Λύκειο Κοζάνης, αλλά και στο Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες «Πρότυπο». Πρωταγωνιστές στο πρόγραμμα «ΠΑΙ.ΖΩ» είναι τα δύο σκυλάκια, ο Κίκο και η Λίνα, τα οποία με την επιμέλεια της ψυχολόγου Ειρήνης Κρυσταλλίδου και του εκπαιδευτή σκύλων Γιώργου Σέγκα, εμπλέκονται σε μία άκρως ενδιαφέρουσα και συγκινητική θεραπευτική και δημιουργική διαδικασία.
Όπως αναφέρεται «η θεραπεία με την βοήθεια ζώων (Animal Assisted Therapy-ΑΑΤ) ορίζεται ως “στόχοκατευθυνόμενη παρέμβαση στην οποία ένα ζώο πληροί συγκεκριμένα κριτήρια, ως αναπόσπαστο μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας”. Στην ΑΑΤ, ο ρόλος του ζώου είναι αναπόσπαστος για την παροχή βοήθειας κι έχει ως στόχο την αύξηση της γνωστικής, σωματικής, κοινωνικής και συναισθηματικής ευεξίας των ανθρώπων που συμμετέχουν στη θεραπεία».
Οι αρμόδιοι τονίζουν ότι «τα προγράμματα αυτά μπορούν να απευθύνονται σε παιδιά, νέους, ενήλικες και ηλικιωμένους με γνωστικές, κοινωνικές, συναισθηματικές και κινητικές αναπηρίες αλλά και προβλήματα συμπεριφοράς. Ευρεία εφαρμογή τυγχάνουν στο πεδίο της Εκπαίδευσης και ειδικότερα στο πλαίσιο της Ειδικής Αγωγής. Έρευνες σε παιδιά με αυτισμό, σύνδρομο Down και κινητικές αναπηρίες έδειξαν βελτίωση στον έλεγχο και στην ρύθμιση της συμπεριφοράς και των συναισθημάτων τους, αύξηση του κινήτρου μάθησης και ανάπτυξη και βελτίωση δεξιοτήτων».
Σημειωτέον ότι μεταξύ άλλων στο Ενιαίο Ειδικό Γυμνάσιο Λύκειο Κοζάνης εφαρμόστηκε και «υποπρόγραμμα» εκπαίδευσης των παιδιών ως… μικροί εκπαιδευτές των σκύλων θεραπείας! Με την ολοκλήρωσή του έγινε παρουσίαση των επιτευγμάτων των μικρών εκπαιδευτών, μοιράστηκαν διπλώματα βοηθού Εκπαιδευτή! Το καινοτόμο θεραπευτικό πρόγραμμα ονομάστηκε «Εκπαιδευτές Ζωής»!
Όπως επισημαίνει η κυρία Κρυσταλλίδου «η θεραπεία με τη βοήθεια ζώων -Animal Assisted Therapy ή AAT- στηρίζεται στο δεσμό μεταξύ ανθρώπου και ζώων και στα οφέλη που αυτός προσφέρει. Η θεραπεία με την βοήθεια ζώων ορίζεται ως “στόχοκατευθυνόμενη παρέμβαση στην οποία ένα ζώο πληροί συγκεκριμένα κριτήρια, ως αναπόσπαστο μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας.
Η συνηθέστερη θεραπεία με τη βοήθεια ζώων είναι αυτή με τη χρήση σκύλων, επομένως η θεραπεία με τη βοήθεια σκύλου είναι ο πιο κοινός τύπος ΑΑΤ. Η θεραπεία αυτή χρησιμοποιείται σε μια ευρεία ποικιλία πληθυσμών κι εφαρμόζεται τόσο ομαδικά όσο και σε ατομικό πλαίσιο».
Προσθέτει δε ότι «η συμβολή των σκύλων συντροφιάς είναι ιδιαίτερα εμφανής και χρήσιμη για τα άτομα με αναπηρίες, καθώς τα ζώα λειτουργούν ως ισχυροί κοινωνικοί καταλύτες, συμβάλλοντας στην εξομάλυνση των σχέσεων με άλλους ανθρώπους. Η αναγνώριση ότι τα ζώα μπορούν να ενισχύσουν την ψυχική ευεξία στον άνθρωπο έχει οδηγήσει στη συμμετοχή τους ως θεραπευτικοί παράγοντες σε δομές όπως τα νοσοκομεία, τα γηροκομεία και σε άλλου τύπου ιδρύματα. Σύμφωνα με έρευνες, η παρουσία κατοικίδιου ζώου σε γηροκομείο οδήγησε σε περισσότερο “ευτυχισμένους” και πιο “συνεργάσιμους” ηλικιωμένους, όπως εκτιμήθηκε από τις εκθέσεις του προσωπικού, ενώ στα ψυχιατρικά ιδρύματα οι ασθενείς, υπό την παρουσία κατοικίδιου, παρουσίαζαν μεγαλύτερη διάθεση κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Στο σύνολό τους οι έρευνες λοιπόν, τείνουν να δείχνουν ότι η παρουσία ενός κατοικίδιου ζώου, μπορεί να βοηθήσει και να διευκολύνει τους ανθρώπους προσφέροντας πολλά ψυχολογικά οφέλη».
Πηγή Protothema.gr
Μία σημαντική διευκρίνιση: το συγκεκριμένο πρόγραμμα δεν εφαρμόζεται στο σχολείο μας κατά το τρέχον έτος. Εφαρμόστηκε κατά το σχολικό έτος 2018-2019.
Η διευθύντρια του ΕΝΕΕΓΥΛ Κοζάνης
Σκαμπαρδώνη Ελένη