Ανταρτικό Φλώρινας. Το χωριό που πήρε το όνομά του από την ηρωική άμυνα των Μακεδονομάχων. Απέκρουσαν με τους κάτοικους πολυάριθμη επίθεση κομιτατζήδων

Ένας από τους πιο ορεινούς οικισμούς του νομού Φλώρινας και με πολύχρονη ιστορία είναι το Ανταρτικό. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα αποτέλεσε προπύργιο της ελληνικής αντίστασης στην δράση των κομιτατζήδων. Τα μνημεία των πεσόντων οπλαρχηγών θυμίζουν την ένδοξη ιστορία του τόπου.

Στο χωριό ζούσαν εκατοντάδες οικογένειες, ωστόσο από την περίοδο του Εμφυλίου και έπειτα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού το εγκατέλειψε, με αποτέλεσμα σήμερα ο αριθμός των μόνιμων κατοίκων να μην ξεπερνάει τους 85.

Το Ανταρτικό του Μακεδονικού Αγώνα

To Ανταρτικό Φλώρινας είναι χτισμένο σε υψόμετρο 1.044 μέτρων στις πλαγιές του όρους Βαρνούντα και αποτελεί έναν από τους πιο ορεινούς οικισμούς του νομού. Η αρχική ονομασία του χωριού ήταν Ζέλοβο. Ωστόσο, ως ένδειξη σεβασμού στους κατοίκους του χωριού που συμμετείχαν στον Μακεδονικό Αγώνα και των αντάρτικων ομάδων που δρούσαν στην ευρύτερη περιοχή, μετονομάστηκε το 1927 σε Ανταρτικό.

Το χωριό ιδρύθηκε γύρω στα 1800 από οικογένειες Ηπειρωτών και Σλάβων από την περιοχή της Δίβρης. Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα το Ανταρτικό διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο. Την περίοδο που ανέλαβαν δράση οι κομιτατζήδες και η βουλγαρική Εξαρχία, που εξέφραζε τον βουλγαρικό εθνικισμό στα Βαλκάνια, το χωριό βρέθηκε στο επίκεντρο αιματηρών γεγονότων και μετατράπηκε σε προπύργιο των ελληνικών δυνάμεων.

Ωστόσο, οι Βούλγαροι είχαν κερδίσει υπό τον έλεγχό τους το γειτονικό χωριό Τρίγωνο και οι βλέψεις τους να ελέγξουν και το Ανταρτικό ολοένα και αυξάνονταν. Την προστασία του χωριού ανέλαβε το αντάρτικο σώμα των Καούδη – Κύρου από τα τέλη του 1904.

Οι μακεδονομάχοι οπλαρχηγοί Ευθύμιος Καούδης (αριστερά) και Παύλος Κύρου (δεξιά)

O Eυθύμιος Καούδης υπήρξε σημαντική φιγούρα του Μακεδονικού Αγώνα. Στις 18 Σεπτεμβρίου 1904, μαζί με δέκα ακόμη αντάρτες πολέμησαν στη μάχη του Τριγώνου, καταφέρνοντας το πρώτο σημαντικό πλήγμα κατά των βουλγαρικών δυνάμεων. Μετά το θάνατο του Παύλου Μελά, στις 13 Οκτωβρίου 1904, ο Καούδης ανέλαβε προσωρινά τη διοίκηση των σωμάτων στη Δυτική Μακεδονία.

Αντίστοιχα πολύτιμο ρόλο κατείχε και ο οπλαρχηγός Παύλος Κύρου, ο οποίος υπήρξε ηγέτης των Ελλήνων της περιοχής και η δράση του επέδρασε θετικά στην επιτυχία των αξιωματικών που συνέδραμαν από την ελεύθερη Ελλάδα. Αγωνίστηκε για να εμποδίσει την βία των κομιτατζήδων και έδωσε τη ζωή του για τον Αγώνα. Ξεψύχησε το 1906 στο χωριό Τρίγωνο, όταν πυροβολήθηκε κατά τη διάρκεια συμπλοκής.

Η αρχική ονομασία του οικισμού ήταν Ζέλοβο, μετονομάστηκε όμως το 1927 σε Ανταρτικό. Η ονομασία δόθηκε προς τιμήν των κατοίκων του χωριού που συμμετείχαν στον Μακεδονικό Αγώνα. Postcard

Η μάχη στο Ζέλοβο

Το βράδυ της 29ης Νοεμβρίου 1904 δύναμη 70 κομιτατζήδων, υπό τον διαβόητο αρχικομιτατζή Μήτρο Βλάχο και τον Κόρσακοφ, κατέλαβε ένα ύψωμα βορειοδυτικά του χωριού με σκοπό να επιτεθεί και να εξοντώσει τα εκεί σταθμεύοντα ελληνικά τμήματα. Οι Μακεδονομάχοι αντιλήφθηκαν την παρουσία τους και οχυρώθηκαν στα σπίτια του χωριού.

Ο ανθυπολοχαγός Κατεχάκης, επικεφαλής των ελληνικών σωμάτων χώρισε τη μικρή δύναμη των 35 ανδρών του σε τέσσερα τμήματα, με σκοπό να δημιουργήσει πολλά μέτωπα στους επιτιθέμενους Βούλγαρους. Το σχέδιο απέτυχε καθώς έγινε αντιληπτή η κίνηση μιας ελληνικής ομάδας. Έτσι οι Βούλγαροι πρόλαβαν να υποχωρήσουν πριν να κυκλωθούν.

Παρόλα αυτά ο Κατεχάκης επιτέθηκε και στην σύγκρουση που ακολούθησε σκοτώθηκαν 12 κομιτατζήδες. Στην σύγκρουση πήραν μέρος και κάτοικοι του  Πισοδερίου, οι οποίοι, υπό τον ιερέα του χωριού Σταύρο Τσάμη (Παπασταύρος), επιτέθηκαν και αυτοί στους Βούλγαρους. Τα συνεχόμενα πυρά κινητοποίησαν την τουρκική φρουρά και έσπευσαν στην περιοχή, υποχρεώνοντας τους Έλληνες να σταματήσουν την καταδίωξη των ηττημένων κομιτατζήδων.

Εκείνη την περίοδο ο οικισμός διένυε την περίοδο ακμής του. Διέθετε σχολείο αρρένων με τέσσερις τάξεις και 95 μαθητές καθώς και παρθεναγωγείο με 60 μαθήτριες. Το ιστορικό χωριό έχει ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, είναι ανακηρυγμένο ως παραδοσιακός οικισμός. Αξιοθέατα της περιοχής αποτελούν οι ιεροί ναοί του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Αθανασίου.

Δείτε το Ανταρτικό στο βίντεο του  Ανδρέα Κουτσοθανάση:

mixanitouxronou.gr