Μορφωτικός Όμιλος Σερβίων «Τα Κάστρα»: Θεοχάρης Τουρούντζιας, συμμάρτυρας του Ρήγα Φερραίου, με καταγωγή εκ μητρός από τα Σέρβια (του Θεοχάρη Κατζάνου)

27 Μαρτίου 2021
21:17
Κανένα σχόλιο

Ο Θεοχάρης Τουρούντζιας, του Γεωργίου, ο νεαρός συμμάρτυρας του Ρήγα, γεννήθηκε στη Σιάτιστα στα 1776 από πατέρα Σιατιστέα, τον Γεώργιο και μητέρα Σερβιώτισσα την κόρη του Θεοχάρη Κατζάνου.

Ως προς την καταγωγή εκ μητρός έχουμε μαρτυρία του Κίμωνα Κοεμτζόπουλου, ο οποίος είχε δει πριν το ολοκαύτωμα των Σερβίων, στην Αγία Κυριακή, ένα Ευαγγέλιο, όπου υπήρχε η παρακάτω χειρόγραφη βεβαίωση, την οποία είχε αντιγράψει:

«Ο Σερβίων και Κοζάνης Θεόφιλος».

«Το παρόν και θείον και ιερόν Ευαγγέλιον … αφιερώθη παρά του τιμιωτάτου και φιλοχρίστου κυρ Γεωργίου Ιωάννου Τουρούντζια του Σιατιστέως, δια μνημόσυνον αυτού και του ποτέ μακαρίτου Θεοχάρους Κατζάνου, Σερβιώτου και πενθερού αυτού εις τον πάνσεπτον ναόν της αγίας μαγαλομάρτυρος Κυριακής …».

αψπε Νοεμβρίου ζ εν τη Κοζάνη (7.11.1785)

΄΄Αποφαίνεται Θεόφιλος (μονογραφή)΄΄.

Την ίδια πληροφορία μας δίνει και ο Μιχαήλ Καλινδέρης, στα «Σημειώματα Ιστορικά»: «Ο Γεώργιος Τουρούντζιας Σιατιστεύς, αφιερώνει εις εκκλησίαν αγίας Κυριακής Σερβίων εν ευαγγέλιον αργυροκεκοσμημένον εις μνημόσυνον του θανόντος πενθερού του Σερβιώτου Θεοχάρη Κατζάνου. Έτους 1785 ενΣερβίοις. Επιβεβαιοί ο Θεόφιλος».

Ο περί ού ο λόγος Θεοχάρης Τουρούντζιας, λοιπόν, είναι ο δευτερότοκος γιος του Γεωργίου, ο οποίος και έλαβε το όνομα του παππού από τη μητέρα του, του σερβιώτη Θεοχάρη Κατζάνου.

Ο Θεοχάρης Τουρούντζιας τα πρώτα μαθήματα τα άκουσε στα σχολεία της πατρίδας του, από την οποία πολύ νωρίς αποδήμησε και πήγε στη Βιέννη, όπου μαζί με τον αδελφό του Ιωάννη ασκούσαν εμπορικές επιχειρήσεις. Ο Θεοχάρης έμενε διαρκώς στη Βιέννη, ο δε αδελφός του στο Σεμλίνο.

Ο Θεοχάρης διακρινόταν για τον θερμουργό χαρακτήρα του, τον τολμηρό και θερμό πόθο για την απελευθέρωση της Ελλάδος και της γενέτειράς του, και φυσικά δεν ήταν δυνατόν να μείνει αδιάφορος στις προσπάθειες του Ρήγα και αμέτοχος στις ενέργειές του. Ασπάστηκε τις ιδέες του και στρατεύθηκε για τον κοινό σκοπό, την απελευθέρωση της Ελλάδας από τον τουρκικό ζυγό και έγινε ένας από τους πρώτους συνεργάτες του. Στο πλαίσιο της επαναστατικής δράσης της ομάδας του Ρήγα ο Θεοχάρης ανέλαβε τη διακίνηση των επαναστατικών προκηρύξεων κατά τη διάρκεια των εμπορικών ταξιδιών του μεταξύ Βιέννης και Σεμλίνου.

Ύστερα από την προδοσία των σχεδίων του Ρήγα και τη σύλληψή του η Αυστριακή Αστυνομία συνέλαβε και ανέκρινε και τους συνεργάτες του, ανάμεσά τους και τον Θεοχάρη, τον νεότερο απ’ όλους. Η θαρραλέα αντιμετώπιση των κατηγοριών του κατά τη διάρκεια της ανάκρισης έχει καταγραφεί στα επίσημα έγγραφα της Αυστριακής Αστυνομίας. Καθώς ήταν ο νεότερος από όλους (22 ετών), που είχαν συλληφθεί, και δεν διανοήθηκε ούτε προς στιγμή, αν και γνώριζε τι τον περίμενε ως τούρκο υπήκοο, να αποκρύψει κάτι.

Σύμφωνα με τα πρακτικά της ανακρίσεως και τις καταθέσεις του, ομολογεί:

Ότι γνώριζε την πρόθεση του Ρήγα όταν ετοίμαζε τους ελληνικούς χάρτες, μεταφράζοντας το τέταρτον μέρος του Αναχάρσιδος και εκδίδοντας τις εικόνες Αλεξάνδρου του Μεγάλου και παρατηρεί ότι έλαβε από το Ρήγα να πουλήσει τρεις ολόκληρους χάρτες και πενήντα αντίτυπα από τις εικόνες και ότι τα έστειλε στον αδελφό του Ιωάννη Τουρούντζια στο Σεμλίνο. Ομολογεί ακόμη ότι έλαβε για να αντιγράψει το στασιαστικό άσμα «Ως πότε παλληκάρια» ότι το έψαλε μαζί με άλλους φοιτητές και όλοι εύχονταν να απαλλαγεί η Ελλάδα από τον τούρκικο ζυγό και να επανέλθει σ’ αυτήν η Ελευθερία. Δεν αποκρύπτει ότι το Μάρτιο έψαλε αυτό στο Σεμλίνο, ενώ τον άκουαν ο αδελφός του και οι άλλοι εκεί έμποροι Έλληνες.

Επίσης, δεν έκρυψε ότι στη Βουδαπέστη φρόντισε για τη διάδοση του εντύπου και ότι στο καφενείο Λέτερ μίλησε για την Προκήρυξη και ότι από την ομιλία του αυτή αντιλήφτηκε ότι πολλοί από τους Έλληνες που τον άκουσαν είχαν γνώση της προκήρυξης. Ύστερα, λοιπόν, από μια τέτοια ανάκριση, ήταν γνωστό πλέον ποιο τέλος τον περίμενε, αλλά καθόλου δεν τον πτόησε ο θάνατος. Ο ένθερμος αυτός πα-τριώτης θεωρούσε τιμή του να πεθάνει για την πατρίδα και τον περίμενε το θάνατο με ψυχική αταραξία και εθνική υπερηφάνεια.

Στη συνέχεια, και κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου, η Αυστριακή Κυβέρνηση παρέδωσε τους 8 συλληφθέντες – Οθωμανούς υπηκόους και ουσιαστικά πολιτικούς κρατούμενους – σιδηροδέσμιους στην Τουρκική εξουσία, η οποία και … φρόντισε για τη μεταφορά τους από τη Βιέννη στο Βελιγράδι.

Από το Σεμλίνο ο ανταποκριτής του Γαλλικού Μηνύτορος έγραφεν: «Είδομεν ενταύθα διερχομένους οκτώ Έλληνας συλληφθέντας εν Βιέννη ως αυτουργούς επαναστατικών προκηρύξεων· ήσαν δεδεμένοι ανά δύω· συνώδευον δε αυτούς 24 στρατιώται, 2 δεκανείς, είς ανώτερος αξιωματικός και είς πολιτικός υπάλληλος. Επί κεφαλής των συνομοτών ήτον ο Ρήγας.»

Ύστερα από οδοιπορία 12 ημερών, από το πρωί της 16 Απριλίου έως 28 του ιδίου μήνα, έφθασαν στο Βελιγράδι, όπου τους έκλεισαν στις φυλακές περιμένοντας διαταγές από την Κωνσταντινούπολη. Στις φυλακές Βελιγραδίου στον Πύργο Νεμπόιζα έμειναν εξήντα μέρες .

Ο καϊμακάμης Βελιγραδίου είχε λάβει το πρώτο 15ήμερο του Ιουνίου φιρμάνι από την Κωνσταντινούπολη και, σύμφωνα με αυτό, διέταξε τη νύχτα το στραγγαλισμό και των 8 φυλακισμένων Ελλήνων του και, αφού έγινε ο στραγγαλισμός, διέδωσε ότι είχαν αποδράσει. Ήταν 24 Ιουνίου 1798.

Ιωάννης Γ. Τουρούντζιας (αδελφός)

Θυσιάστηκε στα Ψαρά

Ο αδελφός του Θεοχάρη Τουρούντζια, ο Ιωάννης, επίσης ήρωας, που θυσιάστηκε για την ελευθερία της πατρίδος του, στα Ψαρά, του οποίου όμως η θυσία παραμένει μάλλον άγνωστη.

Ο Ιωάννης μαθήτευσε επίσης στα σχολεία της πατρίδος του και κατόπι πήγε στην Αυστρία και εμπορευόταν στο Σεμλίνο. Στα 1796 ο Ιωάννης έλαβε μέρος στη συνέλευση των ομογενών στο Ζέμονα, για να ιδρυθεί εκεί δημόσιο ελληνικό σχολείο και να μαθαίνουν σ’ αυτό ελληνικά γράμματα όχι μονάχα οι πλούσιοι αλλά και οι φτωχοί παρεπίδημοι. 

Ύστερα δε από το μαρτυρικό θάνατο του αδελφού του, Θεοχάρη, ο Ιωάννης δεν μπορούσε να βρει ησυχία, γιατί σκεπτόταν ότι ο αδελφός του, επειδή δεν μπόρεσε να φέρει σε πέρας το απελευθερωτικό του έργο που καταστάλθηκε στη γένεσή του, θα επιθυμούσε η ψυχή του να ιδεί αυτόν να το συνεχίζει…

Έτσι στη γενική εξέγερση του Έθνους στα 1821, δε μένει αδιάφορος, αλλά σπεύδει να λάβει μέρος σ’ αυτήν και να πολεμήσει για την απελευθέρωση της δούλης πατρίδας του. Συμμετείχε στην Ελληνική επανάσταση του 1821 υπερασπιζόμενος την ιδιαίτερη πατρίδα του από τους Τουρκαλβανούς.

Λεπτομέρειες για την κατάταξή του μεταξύ των Μακεδόνων πολεμιστών δε γνωρίζομε. Εκείνο που ξέρουμε είναι ότι το 1824 κλήθηκε να ηγηθεί σώματος Σιατιστινών που θα αναλάμβανε τη φρουρά των Ψαρών. Έτσι κατόπιν συνεννόησης με την Ελληνική κυβέρνηση τέθηκε επικεφαλής 600 παλικαριών από την περιοχή του Βοΐου, (κατ’ άλλη πληροφορία ως οπλιτάρχης επικεφαλής 1200 πολεμιστών Μακεδόνων) και ενώθηκε με τα σώματα των Ιωάννη Τσόντζα, Κότα, Λάμπρου Κασσανδρινού και άλλων Μακεδόνων οπλαρχηγών με σκοπό τη φύλαξη των Ψαρών. Το σώμα τέθηκε υπό τις γενικές οδηγίες του Τσόντζα. Στη μάχη που διεξήχθηκε το 1824 στα Ψαρά οι άντρες του Ιωάννη Τουρούντζια διακρίθηκαν για την ανδρεία και την αυτοθυσία τους. Δεν μπόρεσαν όμως να αποτρέψουν την κατάληψη του νησιού από τους Τούρκους και την τελική καταστροφή των Ψαρών. Ο Ιωάννης Τουρούντζιας σκοτώθηκε στη μάχη μαζί με τα περισσότερα εκ των παλικαριών του. Ο ναύαρχος Γεώργιος Σαχτούρης έγραψε για τη θυσία των Μακεδόνων:

«Ημέρα Παρασκευή 20 Ιουνίου 1824. Τα 2/3 των Μακεδόνων ήταν ήδη σκοτωμένοι, όταν αποφάσισαν να αφήσουν τους Τούρκους να έμβουν μέσα και τότε βάζοντας φωτιά στην πυριτιδαποθήκη του φρουρίου ανατινάχτηκαν και σκέπασαν υπέρ τας 4.000 Τούρκους, καθώς και οι ίδιοι και οι γυναίκες και τα παιδιά τους. Τέτοιο τέλος έδωκαν οι γενναίοι.»

Η προτομή του Θεοχάρη στην Κεντρική Πλατεία της Σιάτιστας.

Πηγές: Κ. Κοεμτζόπουλο, Ιστορικά Σημειώματα Καλινδέρη Μιχαήλ και Ζυγούρη Φιλίππου.

Αφήστε μία απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

*

Προσοχή!!! Για να δημοσιεύονται, από 'δω και στο εξής, τα σχόλιά σας, θα πρέπει να επιλέγετε, την παρακάτω επιλογή  "Διάβασα και αποδέχομαι τους Πολιτική απορρήτου  " που σημαίνει ότι διαβάσατε κι αποδέχεστε την πολιτική απορρήτου του kozan.gr. Αν, κάποια φορά, ξεχάσετε να το κάνετε θα λάβετε μια ειδοποίηση ότι δεν το πατήσατε (αρα δεν αποδεχτήκατε την πολιτική απορρήτου). Σε αυτή την περίπτωση, για να μη χαθεί το σχόλιο σας, πατήστε να γυρίσετε πίσω  και ξαναπατήστε "δημοσίευση", τσεκάροντας, προηγουμένως, την προαναφερόμενη επιλογή. Η συμπλήρωση των πεδίων όνομα, Ηλ. διεύθυνση και ιστότοπος, της παραπάνω φόρμας, δεν είναι υποχρεωτική.

Αυτός ο ιστότοπος χρησιμοποιεί το Akismet για να μειώσει τα ανεπιθύμητα σχόλια. Μάθετε πώς υφίστανται επεξεργασία τα δεδομένα των σχολίων σας.