Μέσω της σύστασης δύο «οχημάτων ειδικού σκοπού» (SPV), ενός από τη ΔΕΗ και ενός από το Δημόσιο, θα περιέλθουν στο Δημόσιο όσες εκτάσεις των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης δεν διατηρήσει η επιχείρηση για την ανάπτυξη μονάδων ΑΠΕ.
Έτσι, στο SPV που θα συστήσει η ΔΕΗ, θα εισφέρει ως κλάδο τα εδάφη που δεν θα διατηρήσει, ακολουθώντας την ίδια δηλαδή πρακτική που χρησιμοποιήθηκε και κατά την απόπειρα πώλησης των τριών λιγνιτικών μονάδων, με τη δημιουργία δύο θυγατρικών. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, η εταιρεία έχει ξεκινήσει τις σχετικές διαδικασίες.
Από την άλλη πλευρά, το δρόμο για την ίδρυση του SPV του Δημοσίου θα ανοίξει ειδικό κεφάλαιο σε σχέδιο νόμου που προετοιμάζεται από τη Συντονιστική Επιτροπή Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, και το οποίο θα τεθεί σε διαβούλευση, περιγράφοντας ουσιαστικά το καταστατικό του «Οχήματος», όπως για παράδειγμα τον τρόπο οργάνωσής του. Έτσι, με την ψήφιση του νομοσχεδίου, το SPV θα μπορέσει να αποκτήσει υπόσταση, ώστε να «υποδεχθεί» στην πορεία τις εκτάσεις.
Την ίδια στιγμή, στο τελικό στάδιο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις μεταξύ της Συντονιστικής Επιτροπής υπό τον Κ. Μουσουρούλη και της ΔΕΗ για την ολοκλήρωση της χαρτογράφησης των τμημάτων που θα διατηρήσει η επιχείρηση και των περιοχών των οποίων θα απολέσει την κυριότητα. Αν και απομένουν ορισμένες λεπτομέρειες προς διευθέτηση, όπως μικρά τμήματα εντός ορυχείων που είναι ωστόσο χαρακτηρισμένα ως δασικές περιοχές, η γενική εικόνα είναι πως στη ΔΕΗ θα παραμείνει περίπου το 1/3 των εδαφών που χρησιμοποιούσε για τη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή, ενώ θα εκχωρήσει τα υπόλοιπα 2/3.
Για τη συναλλαγή μεταξύ των δύο SPV, θα ληφθούν υπόψη οι δαπάνες που θα κατέβαλε η ΔΕΗ για την αποκατάσταση αυτών των 2/3 των εδαφών, αν προχωρούσε εκείνη στις παρεμβάσεις εξυγίανσης που προβλέπονταν στις σχετικές ΑΕΠΟ. Η ΔΕΗ πλέον απαλλάσσεται από αυτές τις δαπάνες, καθώς η αποκατάσταση των εκτάσεων που θα περιέλθουν στο Δημόσιο θα γίνει μέσω των 242 εκατ. ευρώ που προβλέπονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης. Ωστόσο, το ποσό αυτό θα αφαιρεθεί από το τίμημα εξαγοράς των εν λόγω εκτάσεων από το Δημόσιο, δηλαδή από τα χρήματα που θα κατέβαλε κανονικά το Δημόσιο με βάση την αποτίμηση της αξίας τους.
Την κοστολόγηση των δαπανών που θα επιβάρυναν τη ΔΕΗ, έχει αναλάβει η Συντονιστική Επιτροπή, με τη σχετική διαδικασία να έχει ήδη τελειώσει. Παράλληλα, η επιχείρηση έχει ήδη αναθέσει σε ανεξάρτητο Οίκο την αποτίμηση της αξίας των εδαφών.
Αξίζει να σημειωθεί πως η ΔΕΗ ξεκινά την αποκατάσταση του 1/3 που θα διατηρήσει, στο πλαίσιο υλοποίησης του σχεδίου της για εγκατάσταση νέων μονάδων ΑΠΕ. Οι εργασίες στα υπόλοιπα 2/3 θα «ξεκλειδώσουν» με την έγκριση του Εθνικού Σχεδίου και την εισροή των πρώτων κονδυλίων.
Όπως αναφέρεται και στο συνοπτικό υπόμνημα κατανόησης των βασικών αρχών (Concept Paper) του Προγράμματος για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση (ΔΑΜ), για να «τρέξουν» γρήγορα τα έργα, θα αξιοποιηθεί η εμπειρία και η ευελιξίας που διαθέτει η ΔΕΗ, η οποία θα αναλάβει την υλοποίηση των αποκαταστάσεων. Μάλιστα, για να αποφευχθεί ο «σκόπελος» ερμηνείας του κονδυλίου από το Ταμείο Ανάκαμψης ως κρατικής ενίσχυσης, η εταιρεία δεν θα έχει καμία εμπλοκή στη διαχείριση των κονδυλίων από το RRF, τα οποία θα κατευθύνονται απευθείας στους εργολάβους.
Τα πρώτα έργα αφορούν αποκατάστασης των περιοχών για γενική χρήση, τη σκυτάλη των οποίων θα πάρουν μετά οι στοχευμένες αποκαταστάσεις ανά ειδική χρήση (repurposing) των εκτάσεων, με βάση τις δραστηριότητες που θα προσδιοριστούν για κάθε επιμέρους τμήμα των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης, από τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ) που θα εκπονηθούν.
Η ΔΕΗ θα εμπλακεί και στα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, αναλαμβάνοντας τη διενέργεια των διαγωνισμών για την εκπόνησή τους. Μάλιστα, η δεύτερη προγραμματική σύμβαση με το ΥΠΕΝ, που θα συναφθεί γι΄ αυτό τον σκοπό, είναι ήδη έτοιμη.
