Η βίαιη απολιγνιτοποίηση μόνο ζημιά θα φέρει στη χώρα! Ανοιχτή επιστολή στον πρωθυπουργό

Τα όσα αναφέρει σε ανοιχτή του επιστολή προς τον πρωθυπουργό ο Prof. Dr.-Ing. Nικ. Γ. Ορφανουδάκης, για την απολιγνιτοποίηση στην Πτολεμαίδα δεν μπορεί παρά να προβληματίζουν. Ο κ.Ορφανουδάκης Μηχανολόγος Μηχανικός του ΕΜΠ και Καθηγητής του ΕΚΠΑ, εξηγεί με επιχειρήματα τη ζημιά που θα υποστεί η χώρα από τη “βίαιη απολιγνιτοποίηση” που επιχειρείται. Τα όσα αναφέρει στην ανοιχτή επιστολή του είναι διαφωτιστικά για όλους εμάς που δεν γνωρίζουμε τις λεπτομέρειες αυτής της υπόθεσης.

Ανοικτή επιστολή

ΠΡΟΣ: τον Πρωθυπουργό της Ελλάδος, κκ. Κυριάκο Κων. Μητσοτάκη

Αξιότιμε κ. Πρωθυπουργέ,

 Σε συνέχεια της από 14 Ιανουαρίου επιστολής μου προς εσάς (την οποία και επισυνάπτω στο τέλος της παρούσης σε περίπτωση που δεν περιήλθε σε γνώση σας) για την οποία δεν έλαβα, προς απογοήτευση μου, ουδεμία απάντηση, επανέρχομαι και σας παρακαλώ εκ νέου για μια πολύ σύντομη συνάντηση για το θέμα της βίαιης απολιγνιτοποίησης. Κατανοώ ότι πρώτιστο μέλημα σας είναι το πρόβλημα του θανατηφόρου ιού, αλλά όπως έχετε δηλώσει και για άλλα θέματα στο παρελθόν, πολύ φοβάμαι ότι με τον τρόπο που προχωράει το θέμα της απολιγνιτοποίησης στην Ελλάδα, θα παραγάγει μη αναστρέψιμες διεργασίες, από τις οποίες δεν θα μπορέσουμε να ανακάμψουμε ως χώρα, ΕΑΝ γίνει βίαια η απολιγνιτοποίηση.

Κατ’ αρχήν να σας διαβεβαιώσω εκ νέου ότι, ο λόγος που σας γράφω την επιστολή είναι για το καλό της χώρας και βέβαια όχι αντιπολιτευτικά.

Γνωρίζω εδώ και καιρό και επαληθεύτηκα με τις ανακοινώσεις της ΔΕΗ ότι, οι ιθύνοντες της ΔΕΗ προχωρούν σε παράλογη μετατροπή της Πτολεμαΐδας 5, θέλοντας να ικανοποιήσουν τις αποφάσεις της Κυβέρνησης. Δυστυχώς, οι μετατροπές είναι χείριστες λύσεις. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται τις σπασμωδικές κινήσεις μετατροπής Μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στο Κερατσίνι και στο Λαύριο για να δημιουργηθεί «αγορά» του πρωτοεισαγόμενου φυσικού αερίου από τη Ρωσία τη δεκαετία του ’90, το πόσο οικονομικά καταστροφικές ήταν και πόσο γρήγορα απαξιώθηκαν. Η Πτολεμαΐδα 5 θα είναι από τις τεχνολογικά πλέον προηγμένες μονάδες παγκοσμίως με πολύ καλό βαθμό απόδοσης και την πλέον εξελιγμένη τεχνολογία αντιρρύπανσης. Το αρνητικό είναι ότι, ως μονάδα κλασικής τεχνολογίας, παράγει διοξείδιο του άνθρακα, αναλογικά περισσότερο από τις μονάδες φυσικού αερίου που λειτουργούν με διαφορετική τεχνολογία, αυτή του Συνδυασμένου Κύκλου. Εκτιμώ ότι τελικά το κόστος της θα φθάσει τα 2 δις ευρώ. Τι σχεδιάζει να κάνει η ΔΕΗ? Να την μετατρέψει άμεσα σε συνδυασμένο κύκλου με κόστος 400 εκ ευρω. Τι σημαίνει αυτό? Ότι μία μονάδα συνδυασμένου κύκλου (ας την ονομάσουμε συντομογραφικά: GuD=Gas und Dampfturbine) που δεν θα έχει βαθμό απόδοσης όσο μια «εκ γενετής» μονάδα GuD για να μπαίνει στο δίκτυο κατά τον Ημερήσιο Ενεργειακό Προγραμματισμό του Χρηματιστηρίου Ενέργειας με την ίδια προτεραιότητα που θα μπαίνουν οι άλλες μονάδες «εκ γενετής» GuD, θα κοστίσει 2,4 δις ευρω σε σχέση με 400εκ ευρώ που θα στοίχιζε, αν κάναμε δίπλα μία «εκ γενετής» μονάδα GuD και όχι εκ μετατροπής. Διευκρινίζεται ότι ελάχιστες υποδομές από τις υπό κατασκευήν θα αξιοποιηθούν, οπότε οι κύριες εγκαταστάσεις θα αχρηστευθούν προ της ώρας τους και θα απαξιωθούν, παρά το υψηλό κόστος και την τεχνολογία αιχμής που ενσωματώνουν. ΑΡΑ και θα είναι η ακριβότερη μονάδα παγκοσμίως και δεν θα αποσβεσθεί όσο οι άλλες μονάδες GuD της ΔΕΗ ή ιδιωτών (PROTERGIA, ELPEDISON, HERON κλπ). Το θεωρείτε λογικό?

  Επίσης, ακριβώς επειδή έχει αποφασισθεί στην ΕΕ να γίνει το 2050 η απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα, προφανώς σεβόμενοι την απόφαση αυτή, θα το τηρήσουμε και εμείς ως χώρα. Η Πολωνία –που θα πάρει και την μερίδα του λέοντος για αποζημίωση απανθρακοποίησης- η Τσεχία, η Βουλγαρία, η Ρουμανία κλπ. και η ίδια η Γερμανία θα διατηρήσουν τις Μονάδες τους έως την καταληκτική ημερομηνία. Παρεμπιπτόντως, έμαθα από έγκυρη πηγή ότι τα χρήματα που εμείς θα πάρουμε ως χώρα είναι μόνο 60 εκ. ευρώ! Αν αληθεύει, καταλαβαίνετε ότι η απολιγνιτοποίηση σε μας θα είναι καταστροφική, με πρώτιστο το θέμα της ανεργίας και της οικονομικής δυσπραγίας όλων όσων ασχολούνται με την ΔΕΗ στις περιοχές των Μονάδων. Ένα πράγμα που μου έχουν διηγηθεί όλοι οι μηχανικοί των σταθμών είναι ότι, τόσα χρόνια έχει αναπτυχθεί μια «βιομηχανική κουλτούρα» στις περιοχές των σταθμών με ένα πλήθος τεχνικών που κάνει εξειδικευμένες εργασίες. Η χώρα παγκοσμίως διαθέτει αξιοζήλευτη τεχνογνωσία και η οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων 60 ετών οφείλει πολλά στο λιγνίτη. Τώρα όλη αυτή η εξειδίκευση και όλες αυτές οι ειδικότητες ζητάτε να μετατραπούν βίαια σε κάτι άλλο. Οι βίαιες αλλαγές όμως δεν είναι ποτέ επιτυχείς.

Γιατί λοιπόν, να μην διατηρήσουμε και εμείς έως τότε μόνο τις μονάδες που δεν έχουν αποσβεσθεί (ΑΗΣ Αγ. Δημητρίου 5, ΑΗΣ Μεγαλόπολης 4, ΑΗΣ Φλώρινας και βέβαια τον ΑΗΣ Πτολεμαΐδας 5)?. Εσείς ως ειδικός – περισσότερο από τον υπογράφοντα – επί των οικονομικών θεμάτων θεωρείτε λογικό να απωλέσουμε περί τα 9 δις ευρώ συνολικά (έχω προσεγγιστικά υπολογίσει αυτό το ποσό για την απώλεια της Πτολεμαΐδας 5, την αποκατάσταση των σταθμών, την αποκατάσταση των ημιτελών ορυχείων, την μη απόσβεση έργων που τώρα εκτελούνται, κόστη απαλλοτριώσεων περιοχών κλπ).

Βεβαίως, ευλόγως θα πείτε με τέτοιο κόστος της λιγνιτικής μεγαβατώρας? Ναι αλλά κ. Πρωθυπουργέ έχει ποτέ κάποιος κάνει προσπάθεια να μειώσει τα κόστη?

Μαθαίνω από μηχανικούς ορυχείων της ΔΕΗ (αν και δεν είμαι ειδικός σε ορυχεία παρότι προσωπικά, είχα ανάμειξη και σε σχεδιασμό εκμετάλλευσης ορυχείου στο Κονγκό για παραγωγή ενέργειας 2Χ300MWel, στο οποίο έργο έκανα τον σχεδιασμό των Μονάδων ως Μηχανικός), ότι είναι εφικτή η μείωση κόστους εξόρυξης και μάλιστα περισσότερο στην Μεγαλόπολη.

Επίσης, έχει κανείς προσπαθήσει να μειώσει τα κόστη διοξειδίου άνθρακα? Στο σημείο αυτό, να υπενθυμίσω ότι η συμμετοχή της χώρας μας στο σύνολο των ευρωπαϊκών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα –λόγω μεγέθους της εγκατεστημένης ισχύος, και μόνον – είναι σχεδόν αμελητέα <2,5%. Αυτό σημαίνει ότι το θέμα είναι και πολιτικό και αφήνει πολλά περιθώρια διαχείρισης και διαπραγμάτευσης, ιδιαίτερα αν εκμεταλλευθούμε τη δυσμενή συγκυρία της Πανδημίας μετά την δεκαετή οικονομική κρίση. Αρκεί να σκεφθείτε, πόσους πόρους θα εξοικονομήσετε, για να τους διαθέσετε σε άλλους κρίσιμους και νευραλγικούς  τομείς για την κοινωνία και τη χώρα.

Άλλο πολύ σημαντικό ερώτημα που επίσης υπάρχει είναι, αν ξέρει κανένας πόσο θα είναι το κόστος του Φυσικού Αερίου σε λίγο χρόνο όταν υποτίθενται θα ανακάμψει η παγκόσμια αγορά από τις επιπτώσεις του θανατηφόρου ιού? Δεν είναι αν μη τι άλλο λανθασμένο να εκτιμούμε μακροχρόνια επένδυση με βάση μια συγκυρία για τις τιμές καυσίμων και αερίων θερμοκηπίου? Σκεφθείτε τα οφέλη από τη διατήρηση, έστω και περιορισμένης λιγνιτικής παραγωγής, έως το 2050, ως μέτρο πίεσης της τιμής της προσφερόμενης MWh στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, σε οιαδήποτε ανεξέλεγκτη αύξηση της τιμής του εισαγομένου Φυσικού Αερίου, το οποίο δεν μπορεί κανείς να προβλέψει, ιδιαίτερα στη μικρή χώρα μας που προφανώς αδυνατεί να επηρεάσει γεωπολιτικές εξελίξεις και λοιπούς παράγοντες που επιδρούν στο κόστος της πρώτης ύλης και, φυσικά, σκεφθείτε την ενεργειακή εξάρτηση σε απρόβλεπτες συνθήκες του μέλλοντος. Και, κυρίως, σκεφθείτε ότι οι θερμοηλεκτρικές μονάδες είναι η βάση της ηλεκτροπαραγωγής παγκοσμίως και θα είναι για αρκετά χρόνια ακόμη, καθώς οι ήπιες και ανανεώσιμες μορφές εμπεριέχουν στοχαστικές αβεβαιότητες και κρυμμένα κόστη που δεν τους επιτρέπουν να αποτελέσουν τη μοναδική πηγή για το Σύστημα Μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, αντίθετα τις περιορίζουν σε ένα ποσοστιαίο πλαφόν αφήνοντας το μεγαλύτερο χώρο στις μονάδες ορυκτών καυσίμων ή στις πυρηνικές – όπου υπάρχουν οι τελευταίες.

Επειδή λοιπόν υπάρχουν σοβαρά θέματα, θα πρότεινα ναι στην απολιγνιτοποίηση αλλά όχι την ΒΙΑΙΗ. Αν γίνει ομαλά χωρίς σπασμωδικές κινήσεις, η μετάβαση όπως και στις άλλες χώρες που έχουν στερεά καύσιμα, θα γίνει με ορθολογικό τρόπο. Επίσης, θα μας δώσει χρόνο να δοκιμασθούν σε μεγάλη κλίμακα, οι τεχνολογίες που υπόσχονται μεγάλες εταιρείες για ηλεκτροπαραγωγή και αποθήκευση με χρήση υδρογόνου ιδίως, που είναι αυτή την στιγμή σε πιλοτικό στάδιο. Η ωρίμανση της τεχνολογίας θα συμπιέσει τα κόστη, όπως σε όλες τις τεχνολογικές εφαρμογές, οι πρωτοπόροι δεν ωφελούνται όσο οι επόμενοι.

Με εκτίμηση, αναμένοντας τη θετική σας απάντηση για κατ’ αρχήν τηλεματική συνάντηση (γνωρίζοντας τις ποικίλες υποχρεώσεις Σας, σας δηλώνω ότι, δεν θα χρειασθώ κατ’ αρχήν, χρόνο μεγαλύτερο των 20 λεπτών της ώρας για την συζήτηση αυτή).

Prof. Dr.-Ing. Nικ. Γ. Ορφανουδάκης.

Μηχανολόγος Μηχανικός ΕΜΠ, PhD Imperial College London, Καθηγητής ΕΚΠΑ,