Και όμως οι λιγνιτικοί ΑΗΣ μπορούν να λειτουργήσουν (γράφει ο Νικόλαος Χρ. Κωτίδης)

Μάρτιος 2009: Ξεκινά επιδοτούμενο πρόγραμμα παραγωγής βιομάζας (αγριοαγκινάρας) που θα διοχετευθεί στις μονάδες της ΔΕΗ για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Στις 3/4/09 και 10/6/09 επιλέχθηκαν συνολικά για καλλιέργεια 4.000 στρέμματα και υπογράφηκαν 44 συμβάσεις με καλλιεργητές για καλλιέργεια 1.800 στρεμμάτων μέσα στον Απρίλη και στις 6/7/09 36 συμβάσεις με καλλιεργητές για καλλιέργεια εντός του Ιουλίου – Σεπτεμβρίου 2009 ώστε να καλυφθεί η απαίτηση της ΔΕΗ για 5.500 – 6.000 τόνους ξηρής μάζας το φθινόπωρο του 2010. Προτεραιότητα είχαν οι αγρότες της ευρύτερης περιοχής Κοζάνης – Πτολεμαΐδας Η χρηματοδότηση της εγκατάστασης των γεωργών, του καλλιεργητικού κόστους και της τεχνικής – επιστημονικής υποστήριξης των καλλιεργειών εξασφαλίστηκε για δύο χρόνια από το Ειδικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα (Ε.Α.Π.) του Νομού Κοζάνης συνολικού προϋπολογισμού 860.000 ευρώ. Φορέας υλοποίησης του προγράμματος είναι η Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας (ΑΝΚΟ Α.Ε.), Το πιλοτικό πρόγραμμα καλλιέργειας της αγριαγκινάρας για την παραγωγή βιομάζας εφαρμόστηκε με κάλυψη του συνολικού καλλιεργητικού κόστους για τα δύο πρώτα χρόνια. Την πρώτη χρονιά καλύφθηκε το σύνολο του κόστους και τη δεύτερη χρονιά το κόστος της καλλιεργητικής φροντίδας, της αναγκαίας επιστημονικής υποστήριξης στο χωράφι, των εδαφολογικών αναλύσεων των αναλύσεων της βιομάζας κ.λπ. .

Επιπλέον οι παραγωγοί θα πληρωθούν από τη ΔΕΗ για την «ξηρή μάζα» που θα παραδώσουν (η συμφωνημένη τιμή είναι 51 ευρώ ο τόνος) και βέβαια θα λάβουν την επιδότηση που ούτως ή άλλως δικαιούνται από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Οι φάσεις εφαρμογής ήταν τέσσερις (4).

Τα πρώτα στοιχεία( της ταυτόχρονης καύσης αγριοαγκινάρας και λιγνίτη) έδειξαν ότι τα µοβ άνθη της αγριαγκινάρας, όταν καίγονται, έχουν τριπλάσια ενεργειακή απόδοση από τον λιγνίτη! Η καύση 1.600 τόνων αγριαγκινάρας ήταν η τρίτη φάση του προγράμματος. Το 2009 σε λέβητα στη Γερµανία έγινε η πρώτη δοκιμαστική καύση 5 τόνων(πρώτη φάση), ενώ αργότερα ο ΑΗΣ Καρδιάς δέχτηκε 50 τόνους, η καύση των οποίων διήρκεσε δύο ημέρες.(δεύτερη φάση) . Τον Σεπτέμβριο του 2010 έγινε η συλλογή της βιομάζας στα 4.000 στρέμματα και η μεταφορά της στον ΑΗΣ Καρδιάς, προκειμένου να γίνει η συνδυασμένη καύση με τον λιγνίτη τον Οκτώβριο του 2010. Οι παραγωγοί-αλλά και οι άνθρωποι της Αναπτυξιακής Κοζάνης προβληματίστηκαν ιδιαίτερα με την χαμηλότερη του αναμενόμενου παραγωγή αγριαγκινάρας/στρέμμα. Αυτό αποθάρρυνε κάποιους παραγωγούς που είδαν την τιμή που συμφωνήθηκε να αγοράσει η ΔΕΗ το προϊόν να μην καλύπτει ούτε τα έξοδα συγκομιδής! https://eeki.gr/pegasus/h007/faq11.php?code=114441&pcode=H901_CD114441&temp=1

Αυτά διαβάζαμε τότε για την πιλοτική αυτή καλλιέργεια και στην συνέχεια καύση. Μάλιστα ο καθηγητής του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας κ.Νίκος Δαναλάτος, μας πληροφορούσε: Εκτιμώ ότι μπορούν στη χώρα να καλλιεργηθούν με αγριοαγκινάρα, συνολικά 5 εκατ .στρέμματα. Η αντικατάσταση 2.000.000 στρεμμάτων σιταριού -από τα περίπου 10.000.000 στρεμ. σιτηρών ή 5% της Ελληνικής γεωργικής γης- με αγριαγκινάρα, θα απέδιδε παραγωγή περί τα 1.300.000 κυβικά ισοδύναμου πετρελαίου θέρμανσης. Πρέπει να σημειωθεί ότι η αντικατάσταση σιταριού με αγριαγκινάρα, ενδείκνυται, κατ αρχάς για περιπτώσεις άγονων/ ξηρικών αγρών πολύ χαμηλής απόδοσης. Ένα παράδειγμα για την προκύπτουσα ωφέλεια: 1 εκατομμύριο στρέμματα αγριαγκινάρας μπορούν να παράγουν δύο εκατομμύρια τόνους βιομάζας ετησίως, ποσότητα που αρκεί για να αντικαταστήσει το πετρέλαιο που χρησιμοποιείται για ηλεκτροπαραγωγή στους σταθµούς της ΔΕΗ στα ελληνικά νησιά για τα οποία ξοδεύονται κάθε χρόνο 800 εκατομμύρια ευρώ(σε πετρέλαιο) ενώ το αντίστοιχο κόστος σε μονάδες που θα αξιοποιούσαν την αγριαγκινάρα είναι 300 εκατομμύρια! Το πράγμα θα απογειωθεί όταν «πεισθούν» οι αγρότες ότι η καλλιέργεια του… γαϊδουράγκαθου μπορεί να τους διασφαλίσει υψηλά εισοδήματα.

Επίσης ο τότε γενικός διευθυντής της ΑΝΚΟ Α.Ε. και σημερινός βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος της ΝΔ, δήλωνε: «Η βιομάζα της αγριοαγκινάρας από το ερχόμενο έτος θα χρησιμοποιείται για τον εμπλουτισμό του μείγματος καυσίμου στους ΑΗΣ -οι περισσότεροι από τους οποίους απέχουν 2 – 3 χιλιόμετρα από τα χωράφια των ενεργειακών φυτών- καθώς η ΔΕΗ έχει ήδη δεσμευτεί ότι θα αγοράζει από τους αγρότες τις ποσότητες που θα παράγουν σε όλο τον νομό».

Με αυτόν τον τρόπο, σχολίασε στην «Κ» ο γενικός διευθυντής της ΑΝΚΟ κ. Γιώργος Αμανατίδης, «η Επιχείρηση επιτυγχάνει ένα διπλό κέρδος. Εμπλουτίζει τη λειτουργία των εργοστασίων της με ένα καύσιμο που μειώνει την παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα και παράλληλα ανταποκρίνεται στο ζητούμενο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (προσφέροντας κίνητρα και κέρδος σε κατοίκους περιοχών που πλήττονται από τη ρύπανση και τις δραστηριότητές της). Οι αγριοαγκινάρες του λεκανοπεδίου Κοζάνης – Πτολεμαΐδας θα παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα, αφού προηγουμένως περάσουν από… εξετάσεις αξιολόγησης». Έξι τόνοι από τη φετινή παραγωγή, όπως ανέφερε ο κ. Αμανατίδης, θα μεταφερθούν για να καούν σε εργοστάσια της Γερμανίας, ώστε να προσδιοριστεί η θερμαντική τους αξία. Η φετινή προσπάθεια είναι εξ ολοκλήρου επιδοτούμενη από τον τοπικό πόρο ανάπτυξης με 142 ευρώ/στρέμμα. Το 2010 η επιδότηση για τους καλλιεργητές θα είναι περίπου 60 ευρώ/στρέμμα, ενώ η ΔΕΗ έχει δεσμευτεί απέναντι στην Ν.Α. Κοζάνης ότι η τιμή για τις ποσότητες που θα απορροφήσει την πρώτη χρονιά θα είναι 51 ευρώ/τόνο. Οι ποσότητες αυτές θα χρησιμοποιηθούν για πειραματική καύση στον ΑΗΣ Καρδιάς.» https://www.kathimerini.gr/society/366364/ta-gaidoyragkatha-kanoyn-kalo-ston-ais-kardias

Αυτά τότε σήμερα;;; Τι γίνεται σήμερα γιατί κανείς και κυρίως ο κ. Αμανατίδης δεν παίρνει θέση για το θέμα;;Τι έγινε τελικά με την καύση στην Γερμανία;;; Ποιο το αποτέλεσμα;; Ποια η θέση της ΔΕΗ;; Μήπως ήταν τελικά ικανοποιητικά τα αποτελέσματα της καύσης αλλά κάποια άλλα μεγάλα συμφέροντα «θάψανε το θέμα;;»

Από την διπλωματική εργασία της Σταυριανής. Ρογκάκου με θέμα «Αξιοποίηση βιοαερίου για παραγωγή ενέργειας και δυνατότητα Ανατροφοδότησης στο δίκτυο φυσικού Αερίου» Χανιά, Οκτώβριος 2012 διαβάζουμε : 3.4 Βιοκαύσιμα Τα τελευταία χρόνια η σοβαρή ρύπανση του περιβάλλοντος έχει στρέψει το παγκόσμιο ενδιαφέρον στην αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων από βιοκαύσιμα. Ως προϊόντα ανανεώσιμων πηγών, τα βιοκαύσιμα είναι καθαρά, μη τοξικά και δεν περιέχουν ενώσεις επικίνδυνες για την ανθρώπινη υγεία. Το πιο σημαντικό ίσως πλεονέκτημά τους είναι ότι κατά την καύση τους δεν αυξάνεται το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), κατά συνέπεια δεν επιδεινώνεται το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αφού τα φυτά από τα οποία παράγονται τα βιοκαύσιμα έχουν δεσμεύσει προηγουμένως με την διαδικασία της φωτοσύνθεσης το παραγόμενο CO2. Η μη επιβάρυνση του ισοζυγίου του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα όπως επίσης και το γεγονός ότι οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή τους, μπορούν να καλλιεργηθούν στους αγρούς οδηγεί στην ανεξαρτητοποίηση σε μεγάλο ποσοστό από τις πετρελαιοπαραγωγές χώρες γεγονός που ώθησε την Ε.Ε. να επιβάλει την χρήση τους από τις χώρες μέλη. Και λίγο πιο κάτω… στην ίδια εργασία

3.4.2 Είδη βιοκαυσίμων κατά την ελληνική νομοθεσία:

Βιοκαύσιμο λέγεται το υγρό ή αέριο καύσιμο που παράγεται από βιομάζα και ειδικότερα γίνεται η εξής κατηγοριοποίηση σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 3054/2002 (ΦΕΚ 230 Α26΄):

1. i) Bιοντίζελ (πετρέλαιο βιολογικής προέλευσης): Οι μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων (ΜΛΟ-FΑME) που παράγονται από φυτικά ή και ζωικά έλαια και λίπη και είναι ποιότητας πετρελαίου ντίζελ, για χρήση ως Βιοκαύσιμο.
2. ii) Bιοαιθαvόλη: Η αιθανόλη που παράγεται από Βιομάζα ή από το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα αποβλήτων, για χρήση ως Βιοκαύσιμο.

iii) Βιοαέριο: Το καύσιμο αέριο που παράγεται από Βιομάζα ή από το βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων, το οποίο μπορεί να καθαρισθεί και να αναβαθμισθεί σε ποιότητα φυσικού αερίου, για χρήση ως Βιοκαύσιμο, ή το ξυλαέριο.

1. iv) Bιομεθαvόλη: Η μεθανόλη που παράγεται από Βιομάζα, για χρήση ως Βιοκαύσιμο.
2. v) Βιοδιμεθυλαιθέρας: Ο διμεθυλαιθέρας που παράγεται από Βιομάζα, για χρήση ως Βιοκαύσιμο.
3. vi) Βιο-ΕΤΒΕ: Ο αιθυλο-τριτοταγής-βουτυλαιθέρας (ΕΤΒΕ) που παράγεται από βιοαιθανόλη, για χρήση ως Βιοκαύσιμο.

vii) Βιο-ΜΤΒΕ: Ο μεθυλο-τριτοταγής-βουτυλαιθέρας (ΜΤΒΕ) που παράγεται από βιομεθανόλη, για χρήση ως Βιοκαύσιμο.

viii) Συνθετικά Βιοκαύσιμα: Οι συνθετικοί υδρογονάνθρακες ή τα μίγματα συνθετικών υδρογονανθράκων που παράγονται από Βιομάζα.

1. ix) Βιοϋδρογόνο: Το υδρογόνο που παράγεται από Βιομάζα ή βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα βιομηχανικών και αστικών αποβλήτων, για χρήση ως Βιοκαύσιμο.
2. x) Καθαρά Φυτικά Έλαια: Τα έλαια που παράγονται από ελαιούχα φυτά μέσω συμπίεσης, έκθλιψης ή ανάλογων μεθόδων, φυσικά ή εξευγενισμένα αλλά μη χημικώς τροποποιημένα, όταν είναι συμβατά με τον τύπο του χρησιμοποιούμενου κινητήρα ή εξοπλισμού και τις αντίστοιχες απαιτήσεις εκπομπών αερίων ρύπων.

http://artemis.library.tuc.gr/DT2013-0135/DT2013-0135.pdf

Μια άλλη εξαιρετική εργασία όπως και η προηγούμενη του μεταπτυχιακού φοιτητή Ανδρεαδάκη Νικηφόρου με θέμα: «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟΥ ΑΤΜΟΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ (ΑΗΣ) ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΗΛΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΑΖΑΣ» το 2020 και με επιβλέποντα τον εξαίρετο και ειδικό σε θέματα ενέργειας καθηγητή του Ε.Μ.Π. τον κ. Κακαρά Εμμανουήλ, καταλήγει :

«Τέλος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει το Στερεό Ανακτηθέν Καύσιμο (Refused Derived Fuel RDF/ Solid Recovered Fuel SRF) το οποίο προέρχεται από τη μηχανική επεξεργασία 123 αστικών αποβλήτων ή/ και σε συνδυασμό με συστήματα βιολογικής επεξεργασίας. Το καύσιμο αυτό προορίζεται για την παραγωγή ενέργειας και συγκεκριμένα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μεικτή καύση σε εγκαταστάσεις παραγωγής ενέργειας μεγάλης κλίμακας με στόχο την μείωση του κόστους του καυσίμου και των εκπομπών CO2. Βασικά θέματα που παρουσιάζονται κατά την μεικτή καύση σχετίζονται κυρίως με το σχεδιασμό του λέβητα, την παροχή και το σύστημα τροφοδοσίας του καυσίμου καθώς επίσης τη σκωρία και την πυροσυσσωμάτωση της κλίνης. Τέλος, ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στις εκπομπές διοξινών και φουρανίων από τους Σταθμούς». https://dspace.lib.ntua.gr/xmlui/bitstream/handle

Άλλες δεκάδες παρόμοιες / στοχευμένες αλλά και εξειδικευμένες εργασίες υπάρχουν και έχουν δημοσιευθεί, καμιά μα καμιά δεν έχει κεντρίσει ή ευαισθητοποιήσει τον Δήμο μας, την περιφέρεια, ή άλλους αρμόδιους φορείς που να τις αξιοποιήσουν και να τις εφαρμόσουν στους λιγνιτικούς ΑΗΣ της περιοχής για να λειτουργήσουν που με την βίαιη απολιγνιτοποίηση, θα γίνουν «παλιοσίδερα» και «άχρηστα κτήρια» που όχι μόνο στερούν με την παύση λειτουργίας τους, χιλιάδες άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας, αλλά και υποβαθμίζουν κατακόρυφα τον τόπο μας.

Είναι εντελώς παράλογο και εξωφρενικό εγκαταστάσεις δισεκατομμυρίων ευρώ, όπως είναι οι λιγνιτικοί σταθμοί να αφήνονται στο έλεος της λεηλασίας και της φιλοσοφίας της βίαιης απολιγνιτοποίησης, αλλά και της διάλυσης ξεπουλήματος για παλιοσίδερα, την στιγμή που ο ελληνικός λαός, μάτωσε στην φορολογία για να τους φτιάξει, ολόκληρες δεκαετίες, και έτσι έγινε αυτάρκης σε ηλεκτρική ενέργεια.

Στην πτωχευμένη Ελλάδα και την δανειοδοτούμενη σημερινή ΔΕΗ, η ορθότητα είναι να αξιοποιούμε ότι έχουμε σε εξοπλισμό, πολύ δε μάλλον όταν υπάρχουν οι προϋποθέσεις με μικρές ή λίγο μεγαλύτερες παρεμβάσεις, από την ώρα που ήδη όπως προαναφέρθηκε με νέες τεχνολογίες και νέα προϊόντα καυσίμων μπορούν να λειτουργήσουν προς όφελος και των τοπικών κοινωνιών αλλά και της εθνικής οικονομίας γενικότερα.

Πέρα από όσα αναφέρθηκαν άλλη μια πολύ σοβαρή πτυχή στο θέμα με την βίαιη απολιγνιτοποίηση και τον κατακλυσμό της εγκατάστασης των φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών είναι και το ότι σε λίγο δεν θα υπάρχουν καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Ήδη σε πρόσφατο άρθρο της εφημερίδας, «Ύπαιθρος Χώρα» διαβάζουμε : Ο κτηματομεσίτης Δημοσθένης Λαμπρινόπουλος από την Καλαμάτα μιλάει για την ελκυστικότητα που απολαμβάνουν στην αγορά τα ελαιοχώραφα, ξεκινούν από 15 και φτάνουν στα 300στρέμματα, όπως μας ζήτησε μια εταιρεία γαλλικών συμφερόντων με έδρα το Παρίσι. Σε ότι αφορά για παραγωγική γη οι τιμές κοντά στην Καλαμάτα διαμορφώνονται από 30.000 έως 60.000€ το στρέμμα.

Από το ίδιο ρεπορτάζ, όπως μας πληροφόρησαν από το μεσιτικό γραφείο της Ευαγγελίας Παρασκευά που εδρεύει στην Κοζάνη, το αγροτεμάχιο πρέπει να είναι από 7 στρέμματα, ενώ την προσοχή μαγνιτίζουν κυρίως τα ακίνητα των 12 στρεμμάτων. Οι περιοχές με το μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι σήμερα η Κοζάνη και η Φλώρινα, γιατί εκεί δεν παρατηρείται ακόμη κορεσμός των υποσταθμών και δικτύων όπου θα κουμπώνουν τα φωτοβολταϊκά. Άλλη μια χαρακτηριστική περίπτωση : Διαβάζουμε από την μαρτυρία παραγωγού από την Κοζάνη, (τα στοιχεία του είναι στην διάθεση της «ΥΧ»). «Κάθε μέρα έρχονται μεσίτες σε συνάδελφους και τους προτείνουν να νοικιάσουν τα χωράφια τους για 200 € το στρέμμα για κάθε χρόνο ενοικίασης. Τους βάζουν να υπογράψουν. Δεσμεύουν τη γη τους.

Οι περιπτώσεις είναι πολλές και από όλα τα μέρη της Ελλάδας στο ρεπορτάζ της «ΥΧ» https://www.ypaithros.gr/prasini-anaptyksi-fouska-fotoboltaika-parka-allages-xriseon-gis/ κλείνω από το ρεπορτάζ αυτό με τις δηλώσεις του παραγωγού από το Κιλκίς Κώστα Πολυχρονίδη : «Θα πρέπει να δούμε όλο αυτό το ράλι τιμών τι επιπτώσεις μπορεί να έχει για τον πραγματικό αγρότη, αυτόν που επιθυμεί να παράγει και να πάει μπροστά. Όχι για τον ιδιώτη τον ετεροεπαγγελματία που απλώς κατέχει γη και θέλει να επωφεληθεί από την κατάσταση. Θα έλθει η στιγμή που ο παραγωγικός κόσμος θα δει αυτές τις επιπτώσεις στις ενισχύσεις του, καθώς θα αδυνατεί να δηλώσει γη. Τα νέα παιδιά που θα θέλουν να βρουν χωράφια για να ξεκινήσουν, θα αδυνατούν να ανταπεξέλθουν μιας τόσο υπερτιμημένης γής.»

Οι φωνές αγωνίας για έλλειψη λοιπόν παραγωγικής γης αρχίζει να γίνεται φανερή. Αν λοιπόν δεν κάτσουν στο ίδιο τραπέζι , Κυβέρνηση, Τοπική Αυτοδιοίκηση, Αγροτικοί και κτηνοτροφικοί συνεταιρισμοί και ΔΕΗ, και συντονισμένα και μεθοδικά να αποφασίσουν για νέες καλλιέργειες, στην περίπτωση μας ενεργειακών φυτών, (που μάλιστα και λιγότερο νερό χρειάζονται και λιγότερη λίπανση), που θα είναι το ένα καύσιμο των ΑΗΣ τα άλλα μπορούν να είναι από βιοντίζελ, μέχρι πέλετ ή βιομάζα. Ακόμη και επεξεργασμένη, η αχρησιμοποίητη μέχρι σήμερα λυματολάσπη των βιολογικών καθαρισμών των πόλεων, που μπορεί να γίνεται είτε λίπανση των χωραφιών για ακόμη λιγότερο κόστος του παραγόμενου ενεργειακού καυσίμου από τα ενεργειακά φυτά, είτε ακόμη και καύσιμο όπως ήδη προαναφέρθηκε για καύση στους ΑΗΣ. Πολλά, πάρα πολλά μπορούν να γίνουν αρκεί να υπάρχει η πολιτική βούληση, και η στήριξη από τους παραγωγικούς φορείς του τόπου.

Φοβάμαι ότι σε δυο τρία χρόνια η χώρα μας δεν θα είναι μόνο πτωχευμένη και χρεωμένη, δεν θα έχει ούτε δική της γη!!!! Η γη το έδαφός μας, ακόμη και τα βουνά μας θα είναι αγορασμένα ή ενοικιασμένα από ξένους μεγάλους ομίλους. Όλοι μας λοιπόν καταλαβαίνουμε τι θα συμβεί τότε. Τα ίδια μας τα παιδιά θα μας καταδικάζουν γιατί δεν αντιδράσαμε όταν έπρεπε. Αλλά τότε θα είναι πολύ αργά.

Νικόλαος Χρ. Κωτίδης

(Ένας αθεράπευτος, ελεύθερος και αδέσμευτος ενεργός πολίτης του Δήμου Εορδαίας)

ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ 27-07-2021