Και ποιος/α δεν έχει διαβεί τις πόρτες του; Και ποιος/α δεν έχει αγοράσει έστω και κάτι από αυτά που διαθέτει προς πώληση; Ο “Λάτσκος” δεν είναι, απλώς, μια επιχείρηση, στον κεντρικό πεζόδρομο της Κοζάνης, που διαγράφει μια πετυχημένη διαδρομή 71 χρόνων. Είναι, “κάτι”, πολύ περισσότερο. Ένας χώρος που γεννά αναμνήσεις κι όμορφες στιγμές, στους περισσότερους Κοζανίτες, όχι μόνο για τις γεύσεις και τα αρώματά του αλλά και για τα παρεΐστικα βιώματα στο συγκεκριμένο μέρος. Το kozan.gr συνάντησε τη Φανή Λάτσκου η οποία αποτελεί μία εκ των συνεχιστών της 3ης γενιάς της επιχείρησης. Με χαρά δέχτηκε να απαντήσει σε κάποιες ερωτήσεις μας που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον κι αποκαλύπτουν άγνωστες πτυχές της ιστορικής, αυτής, επιχείρησης.
1. Πότε ξεκίνησε τη λειτουργία του, ως επιχείρηση, ο Λάτσκος, ποιο μέλος της οικογενείας είχε την ιδέα αλλά και πώς προέκυψε αυτή η ιδέα για τη δημιουργία της;
Η ιστορία της επιχείρησης ξεκίνησε λίγο μετά τον πόλεμο, στα μέσα της δεκαετίας του ‘40, όταν ο παππούς μου Λάτσκος Μανώλης, βγήκε στο δρόμο ως πλανόδιος πωλητής, ξεκάθαρα για βιοποριστικούς λόγους, πουλώντας κάστανα. Σταδιακά πρόσθεσε και κάποιους ξηρούς καρπούς στα προϊόντα του και περίπου στις αρχές της δεκαετίας του ’50 στέγασε για πρώτη φορά την επιχείρησή του σε μια παράγκα της εποχής, πλησίον της τοποθεσίας όπου βρίσκεται και η σημερινή επιχείρηση, δηλαδή, στον κεντρικό πεζόδρομο.
2. Ήταν από την αρχή επιτυχημένη η πορεία της επιχείρησης ή χρειάστηκαν κάποια χρόνια (και πόσα) μέχρι να βρει το δρόμο της;
Τα πρώτα χρόνια ήταν πολύ δύσκολα όπως μας έλεγε συχνά όταν θυμόταν τα νιάτα του, άλλωστε και για ποιόν δεν ήταν έλεγε. Επιλογές όμως δεν υπήρχαν πολλές και ήταν αποφασισμένος να συνεχίσει ως έμπορος. Η δεκαετία του ’60 θα λέγαμε ότι ήταν αυτή κατά την οποία το μαγαζί πλέον στέριωσε και αγαπήθηκε από τους κατοίκους της πόλης.
3. Με τα χρόνια προστέθηκαν πολλά ειδή προς πώληση στην επιχείρησή σας, ωστόσο κάποια από αυτά, που προϋπήρχαν, από την έναρξη λειτουργίας, αποτέλεσαν κι αποτελούν “σταθερές αξίες” του Λάτσκου. Αναφέρετέ μας, ενδεικτικά, κάποια από αυτά τα είδη που παραμένουν μέχρι και σήμερα οι πρώτες επιλογές & προτιμήσεις των πελατών σας.
Αναμφίβολα ο κόσμος μας έχει συνδέσει με τους ξηρούς καρπούς, το παγωτό και φυσικά το σάντουιτς. Με τους ξηρούς καρπούς έγινε η αρχή και τα αμέσως επόμενα χρόνια προστέθηκε το παγωτό. Δύσκολη διαδικασία για την εποχή. Εξοπλισμός δεν υπήρχε και όλα τα στάδια της παραγωγής γίνονταν με τα χέρια. Ακόμα και ο πάγος για τη συντήρηση ερχόταν, πολλές φορές, από άλλους νομούς. Στο παγωτό προστέθηκε και η πολύτιμη βοήθεια της γιαγιάς μου της Φανής γιατί χρειάζονταν χέρια. Βλέπετε οι πρώτες ύλες, γάλα, βούτυρο, αυγά, ζάχαρη κ.τ.λ. απαιτούσαν γρήγορη επεξεργασία για να μη χαλάσουν. Κάπου γύρω στο 1965 προστέθηκε το σάντουιτς. Ήταν γενικά κάτι καινούριο για την πόλη, σε μια εποχή που δεν υπήρχε η έννοια του fast food και όχι μόνο αγαπήθηκε γρήγορα αλλά αποτελεί έως και σήμερα σήμα κατατεθέν της επιχείρησης. Το ξέρουν μικροί και μεγάλοι, ντόπιοι, φοιτητές, φαντάροι αλλά και επισκέπτες στην πόλη. Οι παλιότεροι ακόμα και σήμερα λένε: ‘βάλε ένα διπλό’ και οι Κοζανίτες ξέρουμε τι εννοεί. Περνώντας τα χρόνια κι ανάλογα με τη ζήτηση προστέθηκαν τα υπόλοιπα προϊόντα. Δηλαδή τα διάφορα ζαχαρώδη και σοκολατοειδή, τα ποτά και τα κρασιά, συσκευασμένα μπισκότα και διάφορα σνακ. Στα τέλη της δεκαετίας του ’90 ξεκινήσαμε να ψήνουμε και να παράγουμε δικό μας ελληνικό καφέ και βρήκαμε την ανταπόκριση των πελατών μας μέχρι σήμερα.
4. Τι είναι αυτό που, πιστεύετε, ότι κάνει τον Λάτσκο να ξεχωρίζει κι αν θυμάστε (ή έχετε ακούσει), κάποιο ιδιαιτέρως κολακευτικό σχόλιο που λάβατε από πελάτη σας για κάποιο προϊόν σας;
Προσωπικά πιστεύω ότι αυτό που μας βοήθησε να μπούμε και να παραμείνουμε στη συνείδηση των πελατών μας είναι ότι στα βασικά μας προϊόντα παραμείναμε πιστοί στην παράδοση. Ο Kοζανίτης θέλει τόσο για τη βόλτα του στον πεζόδρομο όσο και για τον καναπέ στο σπίτι του, φρέσκο και επιλεγμένο ξηρό καρπό, παγωτό με φρέσκο γάλα και αγνά υλικά και το ίδιο σάντουιτς εδώ και πενήντα και πλέον χρόνια. Πολλοί από τους πελάτες μας μας λένε ότι δεν βρίσκουν ξηρούς καρπούς ανάλογης νοστιμιάς και ποιότητας σε όλη την Ελλάδα. Για το παγωτό το ίδιο. Απλό, χορταστικό και οικονομικό σάντουιτς πουθενά. Αυτά τα σχόλια είναι που μας δίνουν δύναμη και διάθεση να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε τόσες ώρες. Υπάρχουν Κοζανίτες που ζούνε σε άλλες περιοχές της χώρας και όταν βρεθούν στην πόλη παίρνουν ποσότητες ξηρών καρπών για να τους απολαύσουν γυρίζοντας στον τόπο μόνιμης κατοικίας τους. Είναι πολύ συγκινητικό όταν υποδεχόμαστε στο μαγαζί μεγάλες ηλικίες που έρχονται να πάρουν σάντουιτς και το θυμούνται αυτό το ίδιο σάντουιτς από παιδιά. Άλλοι πάλι προσπαθούν να ανακαλέσουν στη μνήμη τους πόσο κόστιζε όταν πρωτοδοκίμασαν. Κάποιοι θυμούνται μια δραχμή άλλοι π.χ. 2,5.
5. Είστε η 3η γενιά που συνεχίζει, με επιτυχία, τη μακροχρόνια ιστορία της επιχείρησης. Ήταν μονόδρομος για εσάς η ενασχόλησή σας με αυτή την επιχειρηματική δραστηριότητα, είχατε ονειρευτεί κάτι άλλο, πιεστήκατε συναισθηματικά για να ασχοληθείτε με αυτό το αντικείμενο ή ήταν μια καθαρά συνειδητή επιλογή;
Τόσο εγώ όσο και τα αδέρφια και τα ξαδέρφια μου μεγαλώσαμε εδώ μέσα. Από μικρά παιδιά τρέχαμε και παίζαμε εδώ έξω στον πεζόδρομο και καθώς μεγαλώναμε αρχίσαμε να βοηθάμε στις δουλειές του μαγαζιού και να δενόμαστε όλο και περισσότερο. Η ενασχόλησή μας με την επιχείρηση προέκυψε θα έλεγα αβίαστα και ήταν κάτι που ήρθε σαν δεδομένο. Ήταν το μαγαζί του μπαμπά, του παππού, όλων μας. Προσωπικά, πέραν της αγάπης μου για αυτή τη δουλειά νιώθω υποσυνείδητα και κάτι σαν υποχρέωση απέναντι στον παππού μου, στην οικογένεια και στην παράδοσή μας να συνεχίσω τη δραστηριότητα.
6. Στα τόσα χρόνια ιστορίας και με τις πόρτες σας να τις έχουν περάσει χιλιάδες κόσμου, ντόπιοι κι επισκέπτες, θα θέλαμε να μας πείτε ένα αξέχαστο (περίεργο ή χαριτωμένο) περιστατικό που θυμάστε ή που σας έχουν διηγηθεί και που έλαβε χώρα στον Λάτσκο και το αναφέρετε ή το αναπολείτε κάθε φορά στις οικογενειακές σας συναντήσεις;
Τι να πρωτοθυμηθώ; Είναι αλήθεια ότι τα περισσότερα και εμείς τα ακούμε από τους μεγαλύτερους όταν μαζευόμαστε όλοι μαζί μιας και έχουν περισσότερα βιώματα. Πριν μερικά χρόνια στάθηκε έξω από το μαγαζί ένας κύριος κι αφού περιεργάστηκε οπτικά την πρόσοψη μπήκε μέσα. Είπε ότι ήταν Κοζανίτης, ότι λείπει πολλά χρόνια χωρίς να αναφέρει γιατί και είχε επίσης πολλά χρόνια να έρθει στην πόλη και για αυτό άλλωστε κοιτούσε αρκετή ώρα από έξω. Ανάμεσα στα άλλα ρώτησε αν το σάντουιτς είναι όπως το θυμάται από παιδάκι. Η μητέρα μου του είπε ότι τίποτα δεν άλλαξε και φυσικά του πρότεινε μια δοκιμή. Αποκρίθηκε ότι θα το ήθελε πολύ αλλά μόλις είχε γευματίσει με παρέα και θα ήταν υπερβολή. Εκτός αυτού φανέρωνε και μια δυσπιστία στο κατά πόσο ένα σάντουιτς μπορεί να είναι ίδιο μετά από τόσα χρόνια. Τελικά οι αντιστάσεις του κάμφθηκαν εύκολα και σερβιρίστηκε. Σχεδόν ταυτόχρονα βγήκε από την πόρτα του μαγαζιού στον πεζόδρομο κρατώντας το σάντουιτς ψηλά και αναφωνούσε: ‘’ είναι το ίδιο, είναι το ίδιο, είναι το ίδιο’’ σαν μόλις να είχε ανακαλύψει κάτι. Χάρηκε τόσο πολύ και η αλήθεια είναι ότι εμείς περισσότερο. Αυτό μας έχει μείνει και όποτε καθόμαστε σε οικογενειακό τραπέζι λίγο πολύ όλοι ρωτάμε αν αυτό που θα σερβιριστούμε ‘’είναι το ίδιο’’.
7. Για μια επιχείρηση, όπως ο Λάτσκος, με τόσα χρόνια ιστορίας, το ερώτημα, τι οραματίζεστε και τι προγραμματίζετε για το μέλλον της επιχείρησης, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τη συνέντευξη.
Οι καιροί είναι δύσκολοι και λίγο ή πολύ είναι για όλους μας. Ξέρω ότι ακούγεται κλισέ αλλά τα τελευταία δέκα και πλέον χρόνια περάσαμε διαδοχικά από την οικονομική στην υγειονομική κρίση και ας μην κρυβόμαστε, το αποτύπωμα υπάρχει και θα μείνει για άγνωστο χρονικό διάστημα. Για όλους εμάς εδώ στην επιχείρηση πρώτο μέλημα ήταν και είναι η σταθερή ποιότητα των προϊόντων μας και η σωστή εξυπηρέτηση των πελατών μας. Το ζητούμενο για εμάς λοιπόν είναι οι πελάτες μας να συνεχίσουν να δείχνουν την προτίμησή τους στα προϊόντα μας βλέποντας ότι τους παρέχουμε ακριβώς αυτό που έμαθαν να ζητάνε από εμάς τόσες δεκαετίες. Βλέπετε δεν αρκεί να ανεβάζει κανείς τον πήχη, πρέπει να μπορεί και να τον κρατήσει εκεί. Εκτός αυτών βέβαια υπάρχουν και κάποιες αναπτυξιακές σκέψεις αλλά προς το παρόν θα αρκεστώ να σας πω ότι η αγορά θα μας δείξει τι και πως…… Φυσικά δε σας κρύβω ότι πάντα στη σκέψη μου υπάρχει κι η τέταρτη γενιά που έρχεται αλλά αυτό είναι ακόμα λίγο μακριά.
Η Φανή Λάτσκου, που παραχώρησε, στο kozan.gr, τη συνέντευξη
λατσκος εγγυηση