Κοζάνη – Πτολεμαΐδα – Φλώρινα: Η Δυτική Μακεδονία αδειάζει ( του Πρόδρομου Εμφιετζόγλου* )

Ένοιωθα την ανάγκη να γυρίσω πίσω. Να δω με τα μάτια μου την κατάσταση, να ακούσω τον προβληματισμό τώρα που τα φουγάρα σβήνουν, οι εκσκαφείς σταματούν.

Ξεκίνησα από την Κοζάνη και μετά στην Πτολεμαΐδα, την Φλώρινα και τα γύρω χωριά. Επισκέφθηκα και συνομίλησα με τους Δημάρχους της Κοζάνης κ. Λάζαρο Μαλούτα, της Εορδαίας κ. Παναγιώτη Πλακεντά  και  της Φλώρινας κ. Βασίλειο Γιαννάκη. Συζήτησα με πάνω από εκατό παλιούς συνεργάτες, αλλά και επαγγελματίες της περιοχής και απλούς χωρικούς.

«Πρέπει να μεταφέρεις στην Αθήνα την αγωνία μας, τί θα κάνουμε, τί θα γίνουν τα παιδιά μας. Η Δυτική Μακεδονία σβήνει μαζί με τα εργοστάσια, αδειάζει, S.O.S.!»

Αυτό θα προσπαθήσω να κάνω, είναι άλλωστε το ολιγότερο που μπορώ να κάνω τώρα. Ίσως με ακούσουν σκέφτηκα. Άλλωστε δεν έχω καμία αντίρρηση να επαναλάβω το «Πάταξον μεν, άκουσον δε». Να ακούσουν τη φωνή των γνήσιων Ελλήνων Πατριωτών της ακριτικής Δυτικής Μακεδονίας. Να ακούσουν την κραυγή της αγωνίας τους και να ξανασκεφθούν ορισμένες αποφάσεις.

Η μεγαλύτερη αγωνία είναι τί θα γίνουν τα παιδιά μας. Ήδη πολλοί νέοι άρχισαν να φεύγουν και να αναζητούν δουλειά  στο εξωτερικό ή στην Αθήνα.  Μου είπαν με… πικρό χαμόγελο ότι ήρθαν εδώ από την Αθήνα και είπαν στους νέους μας να πάνε να δουλέψουν στα καράβια ή στα ναυπηγεία! Ρώτησαν σε ποια ναυπηγεία και τους είπαν… όταν λειτουργήσουν! «Μας λένε γενικά περί επενδύσεων. Δεν μας λένε ποιες είναι αυτές, πόσους εργαζόμενους θα απασχολήσουν και πότε θα γίνουν. Ακούμε για φωτοβολταϊκά. Θα γεμίσει η περιοχή τζάμια. Αλλά πόσους εργαζόμενους χρειάζονται τα τζάμια 5, 10, 20; Οι άλλοι τι θα κάνουν;»

Ένας παλαιός συνεργάτης μου έχει αναλάβει Δημοτικά καθήκοντα. Εκτιμά, ότι με το κλείσιμο και των υπόλοιπων μονάδων, θα χαθούν ακόμη 15.000 – 20.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίες. Ένας ξενοδόχος σκέφτεται να κλείσει το ξενοδοχείο του, ένας άλλος βρήκε καλή δουλειά στην Κύπρο και λέει να φύγει. Οικογενειακώς ετοιμάζονται να «μαζευτούν» στη Θεσσαλονίκη ή στην Αθήνα που είχαν αγοράσει από τα καλά χρόνια ένα διαμερισματάκι.

Άλλος προβληματισμός είναι οι «επενδύσεις». «Τί θα γίνει πραγματικά; Δεν ξέρουμε όμως ακόμη τί κίνητρα θα δοθούν, ούτε αν θα υπάρχουν επιδοτήσεις. Μας λένε ότι θα περάσει ένα σχετικό νομοσχέδιο σε λίγους μήνες. Δεν το πιστεύουμε. Γραφειοκρατία, εγκρίσεις από Ευρωπαϊκές Υπηρεσίες μέχρι να έρθουν τα χρήματα, να εγκριθούν οι σωστές επενδύσεις, να αρχίσουν να δουλεύουν, θα περάσουν τουλάχιστον 5-6 χρόνια. Τα μόνα που δώσανε είναι περίπου 500 εκ. για ένα δρόμο στη Θεσσαλία από τα Τρίκαλα μέχρι Εγνατία!»

Κάποιοι επενδυτές έρχονται, ρωτούν, αλλά μέχρι εκεί. Ο Δήμαρχος Φλώρινας μου είπε για κάτι Κινέζους που εξεδήλωσαν την διάθεση να κατασκευάσουν ελαστικά στην περιοχή του. «Ήρθαν, είδαν, ρώτησαν και δεν ξαναήρθαν»  μου είπε. Ένας Δημοτικός Σύμβουλος μου είπε ότι πριν από δύο χρόνια είχαν έρθει στην περιοχή ο Άδωνις και ο Χατζηδάκης. «Μας υποσχέθηκαν 7 δράσεις. Μέχρι τώρα δεν έγινε τίποτε. Μας ενημέρωσαν ότι θα έρθει την άλλη εβδομάδα ο Παπαθανάσης. Να δούμε, θα μας πει τίποτε;» Ο κόσμος δεν τους πιστεύει πλέον.

Ένα τρίτο σοβαρό πρόβλημα είναι η θέρμανση της περιοχής. Όταν κλείσουν τα εργοστάσια τί θα γίνει; Υπάρχει μια προσπάθεια από τους Δήμους Κοζάνης, Πτολεμαΐδας και Αμυνταίου, να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα προσωρινά. «Πόσο όμως θα μας κοστίσει; Δεν αντέχει ο κόσμος της περιοχής ακριβή θέρμανση. Εδώ κάνει χειμώνα, δεν είναι Αθήνα, δεν αντέχονται οι τιμές του φυσικού αερίου» μου είπαν.

Το μεγάλο δράμα τον χειμώνα θα είναι στη Φλώρινα. Ο Χατζηδάκης διέλυσε την εργολαβία τηλεθέρμανσης από τη Μελίτη, που θα τελείωνε σε λίγους μήνες. Είχαν αγορασθεί οι σωλήνες και η κατασκευή είχε φθάσει στη μέση. Τους υποσχέθηκε φυσικό αέριο γιατί θα κλείσει η Μελίτη. Μέχρι τώρα τίποτε. «Τί θα κάνουμε τον χειμώνα;»

Και δεν μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί αυτή η βιασύνη. Γιατί πρέπει να κλείσουν οι λιγνιτικές μονάδες τόσο γρήγορα; Οι Γερμανοί θα τις κλείσουν το ΄38, εμείς γιατί το ’25; «Άκουσα από τον γιό μου, ότι οι Κινέζοι καίνε αβέρτα κάρβουνο», μου είπε ένας τραχύς ντόπιος Πόντιος. Αλλού ανοίγουν παλιά ανθρακωρυχεία, οι Πολωνοί θα πάνε πολύ αργότερα, εμείς γιατί βιαζόμαστε; Τα τζάμια που θα βάλουν από που θα έρθουν; Από τη Γερμανία ή την Κίνα; Και τι θα γίνει τον χειμώνα που δεν έχει ήλιο; Ένας μηχανικός που είχε δουλέψει χρόνια στη ΔΕΗ και ασχολείται με το όλο θέμα, μου τόνισε ότι δεν έχει λυθεί το πρόβλημα της αποθήκευσης και δεν μπορούμε να ξέρουμε πότε θα λυθεί και πόσο θα κοστίσει. Γιατί αν στοιχίζει παραπάνω τότε όλοι θα ψάχνουν για λιγνίτη.

Στη Φλώρινα με πήγαν βόλτα μέχρι τη Νίκη – συνοριακό σταθμό με τα Σκόπια. Είδα με τα μάτια μου το εργοστάσιο REK Bitola σε απόσταση 10 -15 χλμ., να εργάζεται στο φουλ και ένα σύννεφο βρώμικου καπνού να έχει απλωθεί στην περιοχή… μέχρι τη Φλώρινα. Και το εύλογο παράπονο: «Γιατί να κλείσει η Μελίτη και να δουλεύουν δίπλα οι Σκοπιανοί, να μας στέλνουν τη βρωμιά τους, να παίρνουν τα λεφτά μας και εμείς να είμαστε άνεργοι;»

«Εξήγησέ μας» μου είπαν, «γιατί η Εγνατία σταματάει στην Πτολεμαΐδα από εκεί ο δρόμος μέχρι τη Φλώρινα είναι σε κακή κατάσταση και… ξαναρχίζει έξω από τη Φλώρινα μέχρι τη Νίκη!» Τί απάντηση να δώσω; Δυστυχώς… τί να απαντήσει κανείς.

Και άλλο ένα ερώτημα που δεν καταλαβαίνουν. «Τί θα γίνει η γη στο Αμύνταιο, στην Πτολεμαΐδα, στην Κοζάνη όταν σβήσουν οι υπόλοιπες μονάδες; Είναι 50.000 στρέμματα στο Αμύνταιο και περί τα 160.000 στρέμματα στην Πτολεμαΐδα – Κοζάνη. Ακούσαμε ότι 20.000 στρέμματα στο Αμύνταιο, θα δοθούν στους Γερμανούς και θα γεμίσουν τζάμια. Μήπως το ίδιο θα γίνει και στην Πτολεμαΐδα και για μας δεν θα μείνουν ούτε λίγα στρέμματα γης στην περιοχή να καλλιεργήσουμε;» Αυτό δεν αντέχεται!

Έκανα και μια γύρα στα χωριά της περιοχής με τα οποία είμαι τόσο συναισθηματικά δεμένος. Είχαμε κάνει τότε δύο πολιτιστικούς συλλόγους τον «Μέγα Αλέξανδρο» στην Αγία Παρασκευή και την «Ελπίδα» στη Μελίτη.

Τα χωριά αδειανά. Οι λιγοστοί γέροι κακόκεφοι και απαθείς, λες και έχουν αφεθεί στη μοίρα τους. Το κεφαλοχώρι «Παπαγιάννης» το 1951 είχε 1.400 κατοίκους, το 1990 900 το 2011 580 και τώρα εκτιμάται ότι έχει μόνο περί τους 270.

Στις Άνω Κλεινές μείνανε δύο αγόρια μόνο, που προσπαθεί ο πρώην Κοινοτάρχης να παραμείνουν εκεί. «Θα σβήσουν τα φώτα στα χωριά μας. Είναι σαν τον αργό θάνατο. Αβάσταχτο».

Στον Φιλώτα του Δήμου Αμυνταίου – μου έλεγε ο Αντιπεριφερειάρχης κος Κιοσές, που κατάγεται από εκεί  «το 1960 είχαμε 520 μαθητές, το 2011 175 και τώρα περίπου 80. Πέρυσι γεννήθηκαν μόνο 4 παιδιά» μου είπε και ένοιωσα ένα σφίξιμο στην καρδιά. «Δεν έχουμε ούτε παπάδες στα χωριά μας» μου είπε ένας Αρχιμανδρίτης, «δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε. Το Πάσχα, η Ανάσταση ξεκινάει στις έξι το απόγευμα για να προλάβει ο παπάς όλα τα χωριά. Μας δουλεύουν και οι Σκοπιανοί» μου είπε. «Αν σας λείπουν παπάδες να σας στείλουμε, εμάς μας περισσεύουν. Μας ειρωνεύονται και οι Σκοπιανοί!»

Νοιώθουν απογοήτευση, αγωνία αλλά και θυμό οι Δυτικομακεδόνες. Τί κάνουν οι πολιτικοί μας; Οι προηγούμενοι πούλησαν τη Μακεδονία μας με τη Συμφωνία των Πρεσπών και κανείς δεν ντρέπεται. Κανείς δεν έχει τσίπα. «Ποιος σας έδωσε ρε το δικαίωμα να ξεπουλήσετε την Ιστορία μας, τον Πολιτισμό μας, την Τιμή μας; Τί ξεπουλήσατε ρε, δικά σας ήταν και τα ξεπουλήσατε; Εμείς σκοτωθήκαμε, υποφέραμε τα πάντα για τη Μακεδονία. Ποιος σας έδωσε αυτό το δικαίωμα;»

«Και οι σημερινοί τί θέλουν; Να μας καταστρέψουν; Αυτή η γη με τον ιδρώτα και τον αγώνα μας φώτισε την Αθήνα τους. Τόσα χρόνια βοήθησε την Πατρίδα να αναπτυχθεί και έρχονται τώρα οι άσχετοι να μας κλείσουν τα φώτα; Ούτε αυτοί έχουν τσίπα; Και δεν ντρέπονται που τουλάχιστον δεν έχουν το θάρρος να μας το πουν κατάμουτρα; Να μη μας κοροϊδεύουν τουλάχιστον οι βουλευτές μας. Τους Υπουργούς δεν τους βλέπουμε ούτε με κιάλια».

«Ας έρθει μια φορά ο Μητσοτάκης να τα δει και να μας ακούσει. Στο νησάκι της Χάλκης πάει, ας έρθει και στη Δυτική Μακεδονία. Τέσσερα χρόνια μας έχει… γράψει.»

Ένας παλιός χειριστής ξέσπασε: «Η Πατρίδα χρειάζεται πατριώτες πολιτικούς. Πατριώτες που να νοιάζονται για το λαό, για τα προβλήματά του, που να αγαπούν την Πατρίδα και να μην την πουλάνε σε κανέναν. Χρειαζόμαστε μια “Νέα Πατριωτική Κίνηση”». Χτύπησε το χέρι του στο τραπέζι και έφυγε εξοργισμένος.

Μου είπαν και άλλα πάνω στο θυμό τους που δεν θέλω να τα γράψω.

Κλείνω με μια έκκληση στον Πρωθυπουργό:

Kυριάκο,

1. Άκουσε τη φωνή αγωνίας των Ελλήνων της Δυτικής Μακεδονίας.
2. Ξανασκέψου με ηρεμία, παρατηρώντας τις παγκόσμιες εξελίξεις στο Φυσικό Αέριο, στην τιμή της Ηλεκτρικής Ενέργειας, στο κόστος της κλιματικής μετάβασης και υπολόγισε το οικονομικό.
3. Δες την οικονομική πτυχή. Διότι η οικονομία ανατρέπει και τις καλύτερες προθέσεις. Το χρέος μας ανέβηκε στα 460 δις. Οι φίλοι Γερμανοί δεν αλλάζουν. Μην αλλάξουν τα πράγματα και ξαναμπούμε στα μνημόνια.
4. Όπως ξέρεις, εμείς εκπέμπουμε το 0,15% του συνόλου εκπομπών CO₂ του πλανήτη. Η Κίνα το 30,65%. Αν εμείς μειώσουμε και 10% το χρόνο και η Κίνα αυξάνει κατά 10% τί πετυχαίνουμε; Δίκαιη Μετάβαση; H Κίνα όπως ξέρεις δεν αντέχει ύφεση, ούτε καν μείωση ανάπτυξης. Ο Πρόεδρος Xi Jinping όταν τον ρώτησαν για το 2050 και το 2100 απάντησε μονολεξεί: «φρόνιμα».
5. Σκέψου και λίγο τη Μακεδονία. «Έστιν ουν Ελλάς και η Μακεδονία» έλεγε ο Στράβων. «Μη καταστρέψετε τη Μακεδονία γιατί η Μακεδονία θα σας καταστρέψει» είναι σε παράφραση η ρήση του Ίωνος Δραγούμη.

Υ.Γ. Τα παραπάνω ίσως σε ενοχλήσουν. Όπως σου έχω γράψει «η αλήθεια σπάνια είναι ευχάριστη». Γνωρίζω καλά άλλωστε ότι σου είμαι ανεπιθύμητος, όπως βέβαια και στην Αδελφή σου. Δεν καταδέχθηκες να με δεχθείς, δεν απάντησες στις επιστολές μου. Δεν μας απαντάει και ο Ανεψιός! Ούτε βέβαια οι υπουργοί σου.

Δεν πειράζει. Η ζωή διδάσκει ότι τη ζημιά θα τη βρεις απ’ τους δικούς σου. Και εγώ τη βρήκα από τους δήθεν δικούς μου. Ο συμμαθητής Σουφλιάς, ο φίλος Σαμαράς και τώρα εσύ. Εγώ πάντως συνεχίζω!

Πήγαινε απρόσκλητος μια μέρα. Έχεις άλλωστε 4 χρόνια να πας. Πέρνα από την Κοζάνη, την Πτολεμαΐδα και τη Φλώρινα. Δες τα εργοστάσια, τα λιγνιτωρυχεία. Μίλα στους ειδικούς. Μίλα με τους νέους. Μίλα με τους μηχανικούς και τους τεχνίτες που έζησαν μια ζωή μέσα στο κάρβουνο. Και δες το θέμα της αποθήκευσης πότε θα γίνει πρακτικά λειτουργικό και πόσο θα κοστίσει.

Και τότε ίσως –  παρά τη φιλοδοξία σου να είσαι πρωτοπόρος στη μετάβαση σε πράσινη ενέργεια – καταλήξεις ότι τις λιγνιτικές μονάδες τις χρειαζόμαστε, δεν πρέπει να τις κλείσουμε. 

ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟ ΣΟΥ, ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΛΟ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ

*Ο κ. Πρόδρομος Εμφιετζόγλου είναι Πρόεδρος ΔΣ του Ομίλου Εταιρειών Μηχανικής