Λ. Ιωαννίδης: Τι δεν ειπώθηκε στη σύσκεψη με τον Πρωθυπουργό για τη Δίκαιη Μετάβαση

Η καθυστερημένη κατά 2 χρόνια και δυστυχώς ολιγόωρη επίσκεψη του Πρωθυπουργού στην περιοχή, θα έπρεπε να είναι μια ευκαιρία για να καταδειχθούν συγκεκριμένα προβλήματα που παρουσιάζονται στο σχεδιασμό που ετοιμάζει η κυβέρνηση για τη Μετάβαση της περιοχής, και τα οποία έχουν πολλές φορές καταγραφεί στον τοπικό δημόσιο διάλογο.

Δυστυχώς όμως, πολλά από αυτά που έχουν καταγραφεί ως μείζονα προβλήματα δεν ακούστηκαν, ούτε όμως παρουσιάστηκε ένα κατ΄ ελάχιστον κοινό πλαίσιο προτάσεων και διεκδικήσεων, που να εκφράζει το σύνολο των φορέων της αυτοδιοίκησης της περιοχής.

Τι λοιπόν δεν ειπώθηκε:

1. Δεν αναδείχθηκε το σοβαρό έλλειμα συμμετοχικότητας στην εκπόνηση των σχεδίων σχετικά με τη δίκαιη μετάβαση, ούτε όμως και το εντελώς προβληματικό μοντέλο διακυβέρνησης που περιγράφει το σχετικό νομοσχέδιο, με τον ρόλο των τοπικών φορέων να είναι εντελώς διακοσμητικός, τόσο στον ειδικό φορέα διαχείρισης, όσο και στη Μετάβαση Α.Ε.
   Δεν υπάρχει κανένα παράδειγμα επιτυχημένης παραγωγικής μετάβασης στον κόσμο, όταν από το σχεδιασμό και την υλοποίηση του απουσιάζουν οι τοπικοί φορείς.

2. Το ζήτημα των απαλλοτριωμένων εδαφών από τη ΔΕΗ και ο τρόπος που έχει επιλεγεί να γίνει η διαχείριση τους, με τις μονομερείς αποφάσεις της ΔΕΗ, την απουσία διαβούλευσης και ενημέρωσης των πολιτών και την επιλογή η ΔΕΗ να απαλλαγεί επι της ουσίας από τις ευθύνες αποκατάστασης, διατηρώντας όμως τα φιλέτα των εκτάσεων για τις δικές της ανάγκες.

Είναι απαράδεκτο να μεθοδεύονται οι Ειδικές Πολεοδομικές Μελέτες για τους Πυρήνες των Ζωνών Απολιγνιτοποίησης χωρίς διαφάνεια και συμμετοχή των φορέων και των πολιτών της περιοχής.

Τέλος, είναι ακόμα άγνωστο το κενό χρηματοδότηση του κόστους των αποκαταστάσεων και πως αυτό θα καλυφθεί, μετά το 2025!

3. Δεν τέθηκε στη συζήτηση το αίτημα για την σταθερή χρηματοδότηση της περιοχής από τα έσοδα δημοπρασιών των εκπομπών CO2 (Εθνικό Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης), ώστε να πάψει το ασανσέρ κάθε χρόνο του ποσοστού κατανομής για τις λιγνιτικές περιοχής.
   Το 6% θα πρέπει να είναι το ελάχιστο ποσοστό κατανομής και θα πρέπει να υπάρξει σαφής δέσμευση από την κυβέρνηση για τα επόμενα χρόνια.

4. Το ότι εδώ και 2 χρόνια κανείς δεν έχει φροντίσει να οργανώσει μια σωστή και ολοκληρωμένη καμπάνια ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης και ενεργοποίησης των πολιτών, με αποτέλεσμα οι πολίτες να απουσιάζουν εμφατικά από όλη αυτή τη διαδικασία!

5. Δεν τονίστηκε το πρόβλημα με τα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρινής ενέργειας που πλέον παρουσιάζουν κορεσμό, με την ανάπτυξη κοινωφελών έργων από τοπικές Ενεργειακές Κοινότητες και μικρές τοπικές επιχειρήσεις να καθίσταται ιδιαίτερα δύσκολη. Ενώ, ακόμα υφίστανται μια σειρά σοβαρών θεσμικών προβλημάτων που εμποδίζουν την ανάπτυξη Ενεργειακών Κοινοτήτων Μη κερδοσκοπικού Χαρακτήρα. Ενεργειακή Μετάβαση μόνο για λίγους δεν μπορεί να είναι δίκαιη.

Η παρουσία του Πρωθυπουργού, όπως και η προ λίγου καιρού η επίσκεψη της επιτρόπου κας. Φερέιρα, ήταν μια ευκαιρία να παρουσιαστούν τα σοβαρά δομικά προβλήματα που εμφανίζει η όλη διαδικασία εκπόνησης του σχεδίου για τη μετάβαση της περιοχής μας, η απουσία συμμετοχικότητας, η έλλειψή ενημέρωσης των πολιτών, η απουσία διαφάνειας στην διαχείριση πολλών ζητημάτων σχετικά με την απολιγνιτοποίηση με πιο ζωτικό από όλα αυτό των απαλλοτριωμένων εδαφών.

Η απολιγνιτοποίηση είναι μια πραγματικότητα που μας ξεπερνά όλους, πέρα από τις όποιες και υπαρκτές διαφωνίες υπάρχουν σε πολλά επιμέρους ζητήματα, η ανάγκη ενός σοβαρού σχεδιασμού για την επόμενη μέρα είναι αδιαπραγμάτευτη. Απαιτείται να βρεθεί σε τοπικό επίπεδο ένας κοινός βηματισμός, ένα κοινό όραμα και ένα συμφωνημένο σχέδιο για την επόμενη μέρα.

Ο κατακερματισμός των προτάσεων, οι τοπικές περιχαρακώσεις και η απουσία ολιστικών θέσεων, δίνουν το δικαίωμα στην κυβέρνηση να εφαρμόζει μια προσέγγισή στον σχεδιασμό της μετάβασης που ενίοτε αγνοεί τις τοπικές ανάγκες.

Έχουμε επισημάνει από την αρχή αυτής της περιπέτειας για την περιοχή μας, πως η διαχείριση αυτής της ιστορικής πρόκλησης απαιτεί να διαμορφωθούν τοπικές πολιτικές συναινέσεις, δυστυχώς όμως αυτή η αναγκαία συνθήκη αγνοήθηκε.