Άννα Διαμαντοπούλου στο iEidiseis: Τώρα υπάρχει τρίτος και, μάλιστα, σοβαρός παίκτης στο πολιτικό σύστημα

Στους στόχους της Επιτροπής για το μέλλον του κοινωνικού κράτους στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναφέρεται η Άννα Διαμαντοπούλου, συνέντευξή της στο iEidiseis.

Η επικεφαλής του Δικτύου-και πρώην Επίτροπος- δηλώνει μάλιστα «διστακτική» να απαντήσει ως προς το εάν οι πολιτικές ισορροπίες στην ΕΕ είναι θετικές ως προς την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, με ειδικές αναφορές στα πρόσωπα Μακρόν, Ντράγκι και Σολτς.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η αναφορά της στις εξελίξεις με την επικράτηση του Νίκου Ανδρουλάκη στο Κίνημα Αλλαγής. «Τώρα υπάρχει τρίτος και, μάλιστα, σοβαρός παίκτης στο πολιτικό σύστημα», αναφέρει χαρακτηριστικά, ενώ για τον Κυριάκο Μητσοτάκη επισημαίνει πως «κανένας σοβαρός πολιτικός δεν έχει βεβαιότητες περί μόνιμης ηγεμονίας». Εξηγεί, μάλιστα, γιατί ψήφισε στις εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ: «Ψήφισα τώρα όπως ψήφισα και στις προηγούμενες, γιατί ανήκω στην παράταξη. Εκτιμώ τον Κυριάκο Μητσοτάκη, για την προσπάθειά του σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για την χώρα, που προκύπτουν διαρκώς πρωτοφανείς κρίσεις. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι εντάσσομαι ή συμφωνώ με τον κομματικό του χώρο». Τέλος, επισημαίνει τα σημεία από τα οποία, κατά τη γνώμη της, θα κριθεί ο Νίκος Ανδρουλάκης.

Το 2021 σας βρήκε υποψήφια στον ΟΟΣΑ και σας αφήνει επικεφαλής της Επιτροπής της ΕΕ για το μέλλον του κοινωνικού κράτους, της κοινωνικής προστασίας και της εργασίας. Ποια ακριβώς είναι η αποστολή σας και με ποια μέσα θα τη φέρετε σε πέρας;

Ενδιαφέρουσα χρονιά! Η απόφαση για τη δημιουργία αυτής της Επιτροπής, ελήφθη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Αποτυπώνει την πανευρωπαϊκή αγωνία και ανησυχία για τις προοπτικές, αλλά και τις δυνατότητες του κοινωνικού κράτους σε όλες τις μορφές του και, μάλιστα, σε μια εποχή συγκλονιστικών αλλαγών σε πλανητικό επίπεδο. Επειδή το εύρος των θεμάτων είναι πολύ μεγάλο, θα εξηγήσω με πολύ απλό τρόπο το πώς δουλεύουμε και το που θα πρέπει να καταλήξουμε.

Σε πρώτη φάση συμφωνήθηκαν οι πλέον σημαντικές αλλαγές που καθορίζουν τον 21ο αιώνα. Αυτές είναι η κλιματική αλλαγή, η ψηφιακή μετάβαση, οι νέες μορφές παγκοσμιοποίησης, το δημογραφικό ζήτημα, και ο αλλαγές στη φύση και στις συνθήκες της εργασίας. Σε δεύτερη φάση καθορίζονται οι κοινωνικοί κίνδυνοι που οφείλονται σε κάθε μία από τις μεγάλες αυτές αλλαγές. Και σε τρίτη φάση θα προταθούν θεσμικά μέτρα , δομικές αλλαγές και οικονομικοί πόροι για να αντιμετωπισθεί η νέα πραγματικότητα, η οποία προστίθεται σε μια ήδη δύσκολη περίοδο λόγω της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας. Ενδεικτικά θα αναφέρω ζητήματα όπως η ανεργία, η στασιμότητα των μισθών, οι νέες μορφές απασχόλησης, η έλλειψη των αναγκαίων δεξιοτήτων, η εργασία στις πλατφόρμες, η τηλεεργασία και οι εργαζόμενοι σε διαφορετικές χώρες σε σχέση με την έδρα της εταιρίας τους. Ουσιαστικά μιλάμε για την ανάγκη μιας νέας «Χάρτας εργασιακών δικαιωμάτων». Αντίστοιχα, θα πρέπει να δούμε νέες μορφές φορολόγησης των πολυεθνικών ψηφιακών επιχειρήσεων, αλλά και νέα εμπορική πολιτική για τα προϊόντα που έρχονται από χώρες που δεν συμμορφώνονται με τους κλιματικούς στόχους της Συνθήκης των Παρισίων.

Πιστεύετε ότι οι πολιτικές ισορροπίες στην ΕΕ είναι θετικές προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους;

Είμαι διστακτική να απαντήσω. Μέχρι το καλοκαίρι θεωρούσα ότι η τριάδα Μακρόν, Σολτς και Ντράγκι, θα αποτελούσε κινητήρια δύναμη για ισχυρότερη Ευρωπαϊκή πολιτική και αντιμετώπιση των ανισοτήτων στο εσωτερικό της Ευρώπης και των κρατών – μελών. Οι εξελίξεις στην Γαλλία ενόψει των εκλογών του Απριλίου είναι πραγματικά πολύ ανησυχητικές, ενώ στην Ιταλία φαίνεται ότι υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο, ο Ντράγκι να μετακινηθεί στην Προεδρία της Δημοκρατίας. Πέρα όμως από τις πολιτικές ισορροπίες, υπάρχει μία μεγάλη «δύναμη» που κινεί τις κυβερνήσεις και αυτή είναι η ΑΝΑΓΚΗ. Η οικονομική κρίση, η πανδημία, η ενεργειακή κρίση, η φτώχεια και το μεταναστευτικό που είναι πάντα εδώ, δημιούργησαν μεγάλα ζητήματα στο εσωτερικό των κοινωνιών, τα οποία θα επαυξηθούν λόγω των νέων δεδομένων. Το να επικρατήσουν τα πλεονεκτήματα που και υπάρχουν και είναι πολλά, από την ψηφιακή μετάβαση ή την κλιματική αλλαγή, έχουν ως προϋπόθεση την ευρωπαϊκή συνεργασία. Ο σωστός ανταγωνισμός με όρια στα φορολογικά συστήματα, στις παροχές και στην αγορά εργασίας, σημαίνει συνεργασία και αποδοχή κοινών κατευθύνσεων. Εκεί θα κινηθεί η δική μου Επιτροπή, γι’ αυτό και έχω αρχίσει συναντήσεις με ευρωπαϊκούς κοινωνικούς εταίρους, αλλά και επιμέρους χώρες.

Στην ΕΕ και ειδικότερα στη χώρα μας εκτιμάτε πως οι μεταρρυθμίσεις που έγιναν στους τομείς που αναλάβατε είναι στη σωστή κατεύθυνση; Προχωρούν με την ταχύτητα που λέει η κυβέρνηση; Και τι πρέπει σε πρώτο χρόνο να γίνει;

Υπάρχουν χώρες που έχουν ξεκινήσει εδώ και πολλά χρόνια σταδιακές μεταρρυθμίσεις στα εκπαιδευτικά τους συστήματα, στη δια βίου εκπαίδευση, στα συνταξιοδοτικά συστήματα και στον τρόπο παροχής επιδομάτων, αλλά και του βασικού εισοδήματος. Επίσης παίζει πολύ μεγάλο ρόλο η ψηφιοποίηση της λειτουργίας των υπηρεσιών πρόνοιας και των αντίστοιχων ΟΑΕΔ και η σύνδεσή τους με τα φορολογικά δεδομένα, ώστε να ενισχύονται οι πραγματικά αδύναμοι. Επίσης, έχουν γίνει σημαντικές αλλαγές στην αγορά εργασίας και σε κάποιες χώρες, όπως η Γερμανία, υπάρχουν συνδικάτα που εκπροσωπούν εργαζόμενους οι οποίοι δουλεύουν σε πλατφόρμες, όπως και ενώσεις εργοδοτών που λειτουργούν τις πλατφόρμες.

Θα σας πω ένα ενδιαφέρον παράδειγμα: η Φινλανδία, μία από τις χώρες που έχουν προχωρήσει σημαντικά στις μεταρρυθμίσεις τους, θέλει να αλλάξει λόγω των νέων δεδομένων, τη λειτουργία των υπηρεσιών κοινωνικής προστασίας και πρόνοιας. Το Κοινοβούλιό της λοιπόν, συνέστησε πριν από δύο χρόνια μία Επιτροπή με ειδικούς, οι οποίοι συζητούν και δίνουν στοιχεία συνεχώς στους βουλευτές, ώστε η μεταρρύθμιση να γίνει το 2028! Στη χώρα μας έχουν γίνει κινήσεις προς την σωστή κατεύθυνση, δεν έχουν, όμως, προχωρήσει σε βάθος μεταρρυθμίσεις, που θα μπορούν να αντιμετωπίσουν την επόμενη 30ετία, ειδικά αν σκεφτούμε το εκρηκτικό δημογραφικό μας πρόβλημα, αλλά και το θέμα της απολιγνιτοποίησης που δημιουργεί άμεσα κοινωνικά προβλήματα, κυρίως στη Δυτική Μακεδονία.

Να πάμε και λίγο στα δικά μας. Ψηφίσατε στις εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ. Με ποιο σκεπτικό; Ορισμένοι, μάλιστα, σας είχαν ταυτίσει με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και άσπονδοι φίλοι σας κάθε θέση που άδειαζε προεξοφλούσαν πως θα την καταλαμβάνατε…

Ψήφισα τώρα όπως ψήφισα και στις προηγούμενες, γιατί ανήκω στην παράταξη. Εκτιμώ τον Κυριάκο Μητσοτάκη, για την προσπάθειά του σε μια πολύ δύσκολη περίοδο για την χώρα, που προκύπτουν διαρκώς πρωτοφανείς κρίσεις. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι εντάσσομαι ή συμφωνώ με τον κομματικό του χώρο. Όταν ως Πρωθυπουργός με πρότεινε ως ελληνική υποψηφιότητα για τη θέση του Γραμματέα του ΟΟΣΑ, στην επίσημη επιστολή του αναφέρθηκε στο ότι προτείνει μία πολιτικό που προέρχεται από άλλο πολιτικό χώρο. Αυτό το εκτίμησα. Όπως θα θυμάστε και εσείς, αυτά τα δύο χρόνια αρνήθηκα τόσες φορές δημόσια το ότι είχα οποιαδήποτε σχέση με κρατικά αξιώματα, που στο τέλος έκανα χιούμορ και έλεγα συχνά ότι περιμένω την πρόταση για Αρχιεπίσκοπος (γέλια).

Ο κ. Μητσοτάκης, πάντως, πιστεύει πως έχει ηγεμονεύσει στο χώρο του κέντρου και πως δεν κινδυνεύει να τον χάσει…

Κανένας σοβαρός πολιτικός δεν έχει βεβαιότητες περί μόνιμης ηγεμονίας. Ο χώρος του κέντρου ιστορικά κινείται πότε δημιουργώντας κεντροαριστερή πλειοψηφία και πότε κεντροδεξιά. Όσοι κεντρώοι ψηφοφόροι δάνεισαν την ψήφο τους, το έκαναν γιατί κάποιοι από αυτούς δέχθηκαν το κεντρώο προφίλ του κ. Μητσοτάκη και άλλοι γιατί δεν ήθελαν επουδενί να συνεχιστεί η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Τώρα υπάρχει τρίτος και, μάλιστα, σοβαρός παίκτης στο πολιτικό σύστημα.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης από πού θα κριθεί; Τι πιστεύετε;

Ξεκινά με εξαιρετικές προϋποθέσεις και με πολύ καλή πολιτική συγκυρία. Θα κριθεί σε τρία επίπεδα:

Το πρώτο είναι η διαχείριση του εσωτερικού του κόμματος ώστε να συνεχίσει με μία «ειρηνική» ενότητα. Αυτό φαίνεται μάλλον σχετικά εύκολο, γιατί η μεγάλη συμμετοχή του κόσμου στις εκλογές για την ηγεσία, έλυσε και το θέμα της ενότητας.

Το δεύτερο είναι η ποιότητα της αντιπολίτευσης, η οποία φυσικά και πρέπει να είναι δυναμική, αλλά όχι υστερική και μακριά από την αγοραία γλώσσα που είδαμε να εγκαθίσταται τα τελευταία χρόνια στο πολιτικό σύστημα.

Το τρίτο και πιο σημαντικό, η διατύπωση ενός πολιτικού διακυβεύματος και όχι ενός κυβερνητικού προγράμματος, για το πού θέλει να πάει η χώρα τον 21ο αιώνα, με ποιους και πώς. Απαιτούνται δηλαδή, νέες ιδέες και νέος πειστικός λαϊκός και πατριωτικός λόγος για τα μεγάλα προβλήματα που έχει η χώρα, οι πολίτες και προσωπικά ο καθένας.

(Η Άννα Διαμαντοπούλου είναι Πρόεδρος του Δικτύου – Πρόεδρος της Επιτροπής της ΕΕ για το μέλλον του κοινωνικού κράτους – πρ. Επίτροπος ΕΕ – πρ. Υπουργός)