Λιγνίτης σε γυναικεία ελληνικά χέρια κόντρα στην ενεργειακή κρίση – Η Αίγλη και Βαρβάρα Ρόζα, τρίτη γενιά ιδιοκτητών στα Λιγνιτωρυχεία Φλώρινας

Η Αίγλη και Βαρβάρα Ρόζα, τρίτη γενιά ιδιοκτητών στα Λιγνιτωρυχεία Φλώρινας, νέες δυναμικές επιχειρηματίες που ζουν μεταξύ Αθήνας και Λονδίνου, μιλούν για την ενεργειακή κρίση, τα τρελά τιμολόγια ρεύματος και τον Πούτιν που ανέτρεψε τα δεδομένα

Μπορεί η ημέρα της γυναίκας να πέρασε, κάποιες κυρίες όμως σαν τις αδελφές Ρόζα εξακολουθούν να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Ειδικά αυτή την εποχή που το θέμα ενέργειας ταλανίζει την Ευρώπη. Για τις δύο αυτές γυναίκες που ασχολούνται με τον λιγνίτη από τα γεννοφάσκια τους, δεν υπάρχουν ανδροκρατούμενοι χώροι. Υπάρχουν μόνο έξυπνα μυαλά και κοινωνικά δεδομένα που αλλάζουν ανά εποχή.

Η οικογενειακή παράδοση του λιγνίτη

Η οικογένεια Ρόζα δραστηριοποιείται στον χώρο της ενέργειας από το 1936, την εποχή που ο Κωνσταντίνος Ν. Ρόζας ξεκίνησε την εκμετάλλευση του πρώτου ιδιωτικού ορυχείου στην περιοχή Αχλάδα της Φλώρινας ιδρύοντας την εταιρεία Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας Α.Ε. Η εταιρεία λειτουργούσε αρχικά εξυπηρετώντας τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας για θέρμανση με τη χρήση λιγνίτη, αργότερα όμως και με την ίδρυση της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού ξεκίνησε η προμήθεια προς τη ΔΕΗ με τη σύναψη συμβάσεων. Η εταιρεία σταδιακά πέρασε στα χέρια της δεύτερης γενιάς δηλαδή στα τρία παιδιά του Κωνσταντίνου Ρόζα, τον Νικόλαο Χαράλαμπο και Θεμιστοκλή Ρόζα. Ο κάθε ένας με τη γνώση του και την εμπειρία του συνέβαλε τα μέγιστα και συνέχισαν το έργο του πατέρα τους αντιμετωπίζοντας κατά καιρούς διάφορα προβλήματα και αντιπαλότητες καθώς την εποχή εκείνη ο λιγνίτης ήταν ακρογωνιαίος λίθος για την ενέργεια της χώρας. Σταδιακά τη διοίκηση ανέλαβε πια η τρίτη γενεά αποτελούμενη από τα έξι παιδιά τους και δίνει σήμερα τον δικό της αγώνα για να συνεχίσει η εταιρεία την απρόσκοπτη λειτουργία της.

«Ο λιγνίτης στην Ελλάδα ήταν πάντα πολύ σημαντικός για την ενεργειακή σταθερότητα της χώρας και η εταιρεία Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας αποτελεί και αποτελούσε σημαντικό τροφοδότη για τη ΔΕΗ καθώς τροφοδοτεί σχεδόν αποκλειστικά τον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό (ΑΗΣ) της Μελίτης. Ο σταθμός αυτός είναι ένας από τους πιο νέους και σύγχρονους σταθμούς της χώρας με τις λιγότερες εκπομπές διοξειδίου του θείου.

Στα 86 περίπου έτη λειτουργίας της η εταιρεία εξορύσσει τα λιγνιτικά της κοιτάσματα έχοντας άριστη τεχνογνωσία, σεβασμό στο δυναμικό προσωπικό της και ακολουθώντας με ευλάβεια τους περιβαλλοντολογικούς όρους που διέπουν τη διαδικασία της εξόρυξης και της αποκατάστασης της περιοχής».

Φτηνό ρεύμα; Γιατί όχι;

Τα τελευταία χρόνια όμως λόγω των ρήτρων που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ένωση στις χώρες με υψηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και θείου και της προσπάθειας να αντικατασταθεί ο λιγνίτης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας η ζήτησή του από τη ΔΕΗ μειώθηκε και αντικαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό από το φυσικό αέριο.

«Τον τελευταίο μήνα βέβαια παρατηρείται μια σαφώς αυξημένη χρήση του λιγνίτη στους ατμοηλεκτρικούς σταθμούς λόγω του σαφώς χαμηλότερου κόστους του σε σχέση με τις τιμές του φυσικού αερίου αυτή τη στιγμή» αναφέρει στο Lemon Social Eye η Αίγλη Ρόζα. Και η Βαρβάρα Ρόζα συμπληρώνει «Οι νέες συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί παγκόσμια στον τομέα της ενέργειας λόγω του πολέμου μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας κάνουν πιο επίκαιρο από ποτέ το ζήτημα της ενεργειακής ανεξαρτησίας της χώρας μας. Η Ελλάδα έχει αποθέματα λιγνίτη για να πετύχει αυτή την πολυπόθητη ανεξαρτησία.

Η δαιμονοποίησή του τα τελευταία χρόνια είναι λανθασμένη και οδηγεί σε πλήρη εξάρτηση της χώρας μας αλλά και ολόκληρης της Ευρώπης από άλλες χώρες όπως η Ρωσία για την παροχή φυσικού αερίου.

Κάθε μορφή ενέργειας έχει θετικά και αρνητικά. Ο λιγνίτης έχει υψηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα όμως και αυτό με τα κατάλληλα φίλτρα για την επεξεργασία των αερίων που εκπέμπονται από την καύση του θα μπορούσε να βελτιωθεί σε ικανοποιητικό βαθμό. Στον αντίποδα είναι εγχώριο προϊόν που το καθιστά σαφώς πιο οικονομικό (ειδικά σήμερα που οι τιμές του φυσικού αερίου αγγίζουν τα 200€/ MWh!)».

Σήμερα οι δύο αδελφές προτιμούν ως μόνιμο τόπο κατοικίας τους το Λονδίνο. Η Αίγλη ασχολείται αποκλειστικά με τα ενεργειακά -η εταιρεία τους διαθέτει γραφεία στη βρετανική πρωτεύουσα, ενώ η Βαρβάρα μοιράζει τον χρόνο της μεταξύ ενέργειας και τέχνης.

Τα τελευταία χρόνια εργάζεται και ως art dealer αφού μέσω της Gallery 8 που στεγάζεται στην περίφημη Duke Street, στη λονδρέζικη οδό με τις περίφημες γκαλερί, η Βαρβάρα Ρόζα προωθεί την ελληνική ζωγραφική στην υπόλοιπη υφήλιο. Οι τζίροι της είναι εξίσου επιτυχημένοι μ’ αυτούς της οικογενειακής επιχείρησης.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παίρνει πιο συγκαταβατική στάση για τον λιγνίτη κάτι που θεωρείται λογικό με τα νέα δεδομένα καθώς η ενεργειακή κρίση έχει χτυπήσει κόκκινο. Το ίδιο συμβαίνει σε όλο τον πλανήτη γι’ αυτό και η Αίγλη και Βαρβάρα Ρόζα τονίζουν ότι αυτή την εποχή έχουν μεγάλη ζήτηση για εξαγωγές: «Μεγάλη είναι η ζήτηση για σταθμούς σε Βόρεια Μακεδονία και Σερβία όμως συζητήσεις γίνονται σε πρώιμο στάδιο ακόμα και για εξαγωγή του λιγνίτη σε Κίνα και Ινδία. Πάντα όμως πρέπει να έχουμε προβλέψει και εξασφαλίσει την ενεργειακή ανεξαρτησία της δικής μας χώρας».

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν σχεδιάζουν προσεκτικά και τα επόμενα βήματα. Τα Λιγνιτωρυχεία Αχλάδας, για παράδειγμα, μελετούν ήδη την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε κάποιες από τις εκτάσεις της.