Ντολτσό σημαίνει «γλυκό». Δεν είναι τυχαίο που οι παλαιοί Καστοριανοί ονόμασαν έτσι την γραφική συνοικία που δεσπόζει επιβλητική στη νότια πλευρά της πόλης, με τα μακεδονίτικα αρχοντικά -ξεχωρίζουν τα ξύλινα χαγιάτια και τα πολύχρωμα βιτρό στις όψεις τους- και τις παλιές εκκλησίες της να καθρεφτίζονται στα νερά της λίμνης Ορεστιάδα.
Μπορεί η ονομασία αυτή να δόθηκε στην περιοχή λόγω του καλού κλίματος που επικρατεί κατά τους χειμερινούς μήνες, σε σχέση με την συνοικία Απόζαρι στο βόρειο κομμάτι της Καστοριάς -επίσης με έντονο παραδοσιακό χρώμα- που όμως κυριαρχούν οι παγωμένοι βοριάδες, αλλά σαν περπατήσεις τα λιθόστρωτα καλντερίμια γύρω από την γραφική πλατεία Αδελφών Εμμανουήλ, νιώθεις την νοσταλγική γλύκα πως ταξιδεύεις πίσω στο χρόνο.
Στο Ντολτσό αποτυπώνεται απόλυτα το λαμπρό παρελθόν της Καστοριάς. Τα μεγαλοπρεπή αρχοντικά, του 17ου και 18ου αιώνα, αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα του οικονομικού πλούτου της εποχής, λόγω της εμπορίας γουναρικών. Αρχοντικά, τριώροφα συνήθως εναρμονισμένα απόλυτα με το περιβάλλον, με κλειστούς εξώστες και παράθυρα, ψηλούς μαντρότοιχους, εσωτερικές αυλές και κήπους.
Στον αναπαλαιωμένο πυρήνα των Αγίων Αποστόλων, ενταγμένο στο δίκτυο πολιτιστικής Κληρονομιάς Europa Nostra, έχουν αναδειχθεί χαρακτηριστικά δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Εδώ βρίσκονται και πολλά από τα μουσεία της Καστοριάς, που στεγάζονται σε αναπαλαιωμένα αρχοντικά. Πολλά από αυτά επίσης, έχουν μετατραπεί σε εξαιρετικά boutique hotels με σύγχρονες ανέσεις, διατηρώντας φυσικά την παραδοσιακή τους μορφή, ή σε γραφικά καφέ και εστιατόρια.
Ολόκληρο το Ντολτσό θυμίζει σκηνικό κινηματογραφικής ταινίας. Δεν είναι τυχαίο πως συχνά επιλέγεται ως φυσικό ντεκόρ για κινηματογραφικές ή τηλεοπτικές παραγωγές.
Περπατώντας στα στενά του Ντολτσό
Ξεκινήστε την γνωριμία σας με το Ντολτσό, από την γραφική πετρόκτιστη πλατεία των «Αφων Ιωάννη και Παναγιώτη Εμμανουήλ», (Καστοριανοί Εθνομάρτυρες και συνεργάτες του Ρήγα Φεραίου) που θεωρείται η παλαιότερη της πόλης. Πάλαι ποτέ εμπορικό κέντρο της Καστοριάς και στις μέρες μας επίκεντρο σημαντικών εκδηλώσεων, όπως το φινάλε των ξακουστών Ραγκουτσαριών, στις αρχές κάθε χρόνου.
Αρχικά κινηθείτε ανατολικά της πλατείας (ακολουθώντας τις οδούς Πηχεών και Καπετάν Λάζου) όπου -εκτός από τα εντυπωσιακά αναπαλαιωμένα αρχοντικά, τα λιθόστρωτα στενά και τις κλίμακες- μπορείτε να δείτε τις συλλογές του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα και του Λαογραφικού Μουσείου Καστοριάς.
Το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα στεγάζεται σε ένα αρχοντικό του 18ου αιώνα που ήταν η οικία του Μακεδονομάχου Αναστασίου Πηχιών (1836-1913). Στους χώρους του εκτίθενται στολές, κειμήλια, έγγραφα και φωτογραφίες Μακεδονομάχων που έδρασαν στην περιοχή της Καστοριάς (www.sfmma.gr/ Tηλ.: 2467021144). Στον πίσω αύλειο χώρο, δεσπόζουν οι προτομές των «πρωταγωνιστών» του Μακεδονικού Αγώνα (Παύλος Μελάς, Γερμανός Καραβαγγέλης, Ίων Δραγούμης κ.α.).
Στη μέση σχεδόν της οδού Καπετάν Λάζου, δεσπόζει επιβλητικό το μακεδονίτικο αρχοντικό του Νεράτζη Αϊβάζη, που στεγάζει τις συλλογές του Λαογραφικού Μουσείου Καστοριάς. Στους εσωτερικούς του χώρους, θα δείτε ένα ολοκληρωμένο παραδοσιακό σπίτι της Καστοριάς του 19ου αιώνα, επιπλωμένο και διαμορφωμένο όπως ήταν εκείνη την εποχή Το μουσείο λειτουργεί υπό την μέριμνα του Μουσικοφιλολογικού Συλλόγου «Αρμονία». (Τηλ. : 2467028603).
Η αυθεντική αύρα της οδού Βυζαντίου
Επιστροφή στην πλατεία «Αφών Εμμανουήλ». Στο κάτω δυτικό άκρο, ακολουθήστε την οδό Βυζαντίου, που καταλήγει στον παραλίμνιο κεντρικό δρόμο. Εδώ θα νοιώσετε την αυθεντική αύρα του παρελθόντος του Ντολτσό, αλλά και της Καστοριάς γενικότερα.
Το στενό καλντερίμι διασχίζει παραδοσιακά σπίτια και οδηγεί σε ένα τρίστρατο, όπου βρίσκονται τα αρχοντικά Εμμανουήλ, στεγάζει το Ενδυματολογικό Μουσείο (Τηλ. : 2467028603), με συλλογές παραδοσιακών ενδυμασιών της ευρύτερης περιοχής, καθώς και τα αρχοντικά Μπασάρα και Νατζή.
Σε μικρή απόσταση βρίσκονται επίσης ο ναός του Αγίου Νικολάου Καρύδη, ξυλόστεγη μονόχωρη βασιλική των αρχών του 18ου αιώνα, καθώς και το «Δεληνάνειο Μουσείο Καστοριανής Γυναίκας», όπου εκτίθενται φορέματα, υφαντά, εργόχειρα, αντικείμενα και κειμήλια που φύλασσαν για χρόνια στα σεντούκια τους οι Καστοριανές των περασμένων αιώνων (Τηλ.:2467028155).
Ολοκληρώστε την γνωριμία σας με το Ντολτσό, περνώντας την χαμηλή πόρτα της εκκλησίας της Αγίας Παρασκευής, επί της οδού Νικ. Κοσομούλη δυτικά της πλατείας των «Αφών Εμμανουήλ». Πρόκειται για πετρόκτιστη βασιλική του 1899, με υπέροχο ξυλόγλυπτο τέμπλο και εικόνες, η οποία ήταν η τελευταία εκκλησία που κτίστηκε επί τουρκοκρατίας στην πόλη της Καστοριάς
Διαμονή, προϊόντα και φαγητό
Στο Ντολτσό θα βρείτε εστιατόρια και παραδοσιακές ταβέρνες όπου μπορείτε να εντρυφήσετε στην καστοριανή γαστρονομία, που αποτελεί ακόμη έναν βασικό λόγο για να επισκεφθείτε σύντομα την πόλη. Τα τοπικά πιάτα περιλαμβάνουν σαρμάδες με λάχανο τουρσί, «αρμιά» όπως τα λένε οι ντόπιοι, αρμιόπιτα (πίτα με λάχανο τουρσί), κεφτέδες με μακάλο (σάλτσα με αλεύρι, ντομάτα και σκόρδο), καθώς και λιμνίσιο γριβάδι, είτε ως σούπα «γκαρούφα», το κεφάλι του ψαριού με μέρος από τον λαιμό και το χαβιάρι του, είτε στον φούρνο («γριβάδι ταβάς»).
Προτείνουμε το «Καλντερίμι» (Τηλ. 2467401195), στην αρχή της οδού Βυζαντίου, την πιο γραφική γωνιά του Ντόλτσο. Ένας καλαίσθητος χώρος που δένει αρμονικά με το περιβάλλον της παραδοσιακής συνοικίας. Επιλέξτε κεφτέδες μακάλο, ριζότο με αποξηραμένα μανιτάρια, φασόλια γίγαντες, τυρί μπάτζο ή σαλάτα με μανούρι και ντόπια μοσχαρίσια μπριζόλα ωρίμανσης. Συνοδεύστε τα με ντόπιο κρασί και ικανοποιήστε απόλυτα τους ουρανίσκους σας.
Στα τοπικά προϊόντα, εκτός από τα φασόλια και τα μήλα, θα βρείτε καστοριανούς μαλλιαρούς (νηστίσιμους κουραμπιέδες), παραδοσιακά ζυμαρικά, λικέρ, μαρμελάδες, γλυκά κουταλιού, κ.α. Στο κατάστημα παραδοσιακών προϊόντων «Ρίζες» (Τηλ. : 2467100357) θα βρείτε γλυκό του κουταλιού από φασόλια γίγαντες καθώς και από τα φημισμένα μήλα της περιοχής που ξεχωρίζουν από το γυαλιστερό χρώμα και το ευωδιαστό άρωμα.
Για την διαμονή σας επιλέξτε το διπλανό πολυτελές boutique hotel «Αρχοντικό Ωρολογόπουλος», οίκημα του 18ου αιώνα, και νοιώστε το αυθεντικό πνεύμα του Ντολτσό. Οι άνετοι και προσεγμένοι χώροι του -ξεχωρίζουν από την ιδιαίτερη παραδοσιακή αισθητική τους- προσφέρουν άνεση και χαλάρωση στον επισκέπτη, ταξιδεύοντάς τον πίσω στο χρόνο (www.orologopoulos.gr / Tηλ.:2467021604).
