Η τεχνητή νοημοσύνη (του Απόστολου Παπαδημητρίου)

   Τον τελευταίο καιρό εντείνεται η αναφορά στην τεχνητή νοημοσύνη από πλείστους όσους επιστήμονες, πολιτικούς, κοινωνικούς αναλυτές και δημοσιογράφους χωρίς όμως να δίνεται κάποια εξήγηση για το τί είναι αυτή. Ίσως στόχος κρυφός είναι ο μέσος πολίτης, ακριβώς επειδή αγνοεί, να καταλαμβάνεται από αίσθημα φόβου για τα επερχόμενα. Άλλωστε δεν είναι άσχετος προς την τεχνητή νοημοσύνη ο σχηματισμός υπουργείου ψηφιακής διακυβέρνησης. Και να μεν μπορεί να προβάλλεται ως στόχος η απλοποίηση της καθημερινότητας με τη θέσπιση νόμων και διατάξεων για την πάταξη της γραφειοκρατίας, όμως  οι ασκούντες την εξουσία στον πλανήτη δεν πείθουν ότι αγρυπνούν για το καλό των λαών που βιώνουν σ’ αυτόν.

  Τεχνητή νοημοσύνη είναι αυτή, με την οποία οι επιστήμονες της πληροφορικής αισιοδοξούν ότι θα προικίσουν τον υπολογιστή.  Ας μη τρέφουμε την ψευδαίσθηση ότι οι επιστήμονες έχουν καταλήξει σε ορισμό της νοημοσύνης. Ούτε αποδέχονται όλοι ότι είναι αποκλειστικό γνώρισμα του ανθρώπου, καθώς κάποιοι προικίζουν με νοημοσύνη και ζώα!  Ως γνωρίσματα του νοήμονος όντος θεωρούνται η μάθηση, η προσαρμοστικότητα, η εξαγωγή συμπερασμάτων, η κατανόηση από τα συμφραζόμενα, η επίλυση προβλημάτων. Καθώς η κοινή λογική, αν βέβαια υπάρχει στον σύγχρονο άνθρωπο, δεν μας επιτρέπει να δεχθούμε ότι ζώο διαθέτει κάποιο από τα γνωρίσματα που εκθέσαμε σε βαθμό υψηλότερο ενός βρέφους ανθρώπου, ας αφήσουμε τα ζώα στη διαχρονική στασιμότητα και ας περάσουμε στην εξέταση των υπολογιστών, στον τομέα κατασκευής των οποίων, κατά τις τελευταίες δεκαετίες έχουν συντελεστεί εκπληκτικές πρόοδοι, τόσο στο κατασκευαστικό όσο και στο λογισμικό μέρος!

  Είναι δυνατόν να κατασκευαστούν υπολογιστές με τα γνωρίσματα, που παραθέσαμε; Ασφαλώς και είναι. Τεχνηέντως όμως οι εισηγητές της «λατρείας της μηχανής» αποκρύπτουν το πλέον ουσιώδες στο θέμα που αναλύουμε: Κανένας υπολογιστής  δεν λειτουργεί χωρίς τον κατασκευαστή και τον προγραμματιστή του. Στον πρώτο χρεωστά τον όγκο απομνημόνευσης και την ταχύτητά του, στον δεύτερο την ευελιξία του. Είναι γενικά αποδεκτό ότι ο υπολογιστής υπερέχει πλέον του ανθρώπου τόσο σε μνήμη όσο και σε ταχύτητα επεξεργασίας της πληροφορίας, αλλά αυτά τα γνωρίσματα δεν σχετίζονται με τη νοημοσύνη. Υπάρχουν υπολογιστές που μαθαίνουν ή επιλύουν προβλήματα; Ναι έχουν κατασκευαστεί. Μάλιστα στο τέλος  ήδη του 20^ου αιώνα υπολογιστής εξήλθε νικητής στο σκάκι σε αναμέτρηση με παγκόσμιο πρωταθλητή. Εδώ πάλι αποσιωπάται το πλέον σημαντικό: Μαθαίνουν βέβαια οι υπολογιστές, οι προγραμματισμένοι ώστε να εμπλουτίζουν το λογισμικό τους. Θα επιλύσουν όμως κάποτε πρόβλημα, που δεν θα έχει επιλύσει προηγουμένως ο άνθρωπος;

 Εκείνο που επίσης αποκρύπτουν οι «λάτρεις της μηχανής» είναι η έλλειψη συναισθηματικού κόσμου στη μηχανή. Βέβαια η κατασκευή ενός ρομπότ που δακρύζει ή αλλάζει χρώμα όψεως δεν είναι εκπληκτική. Παραβλέπεται συνήθως ότι ο άνθρωπος το έχει προγραμματίσει να έχει αυτή ή την άλλη συμπεριφορά, την οποία δεν θα μεταβάλει μέχρι το τέλος του «βίου» του. Δηλαδή για να εκδηλώσει μεταστροφή ή μετάνοια στην εκκλησιαστική γλώσσα, θα πρέπει να επαναπρογραμματιστεί. Αυτή την αδυναμία να αποκτήσει η μηχανή βούληση κατά το ανάλογο του ανθρώπου, που ο Θεός τον προίκισε με ελευθερία, αποσιωπάται από τους ένθερμους οπαδούς της μηχανής. Και ο λόγος είναι απλός: Επιβάλλοντας τον θαυμασμό και τη «λατρεία» της μηχανής διεκδικούν οι ίδιοι τίτλο θεού!

  Ας εξετάσουμε τι μπορεί να προσφέρει υπολογιστής ή ρομπότ εφοδιασμένοι με τεχνητή νοημοσύνη. Αξίζει να επισημάνουμε ότι δεν φανερώνουν οι αρμόδιοι ποιοι είναι συγκεκριμένα οι στόχοι τους. Και βέβαια δεν εννοώ τους αρμοδίους στη χώρα μας, τα παπαγαλάκια, τα εν πολλοίς άσχετα προς το θέμα. Εννοώ εκείνους, που στα ερευνητικά εργαστήρια ετοιμάζουν αυτές τις μηχανές, για να τις θέσουν στη διάθεση των ισχυρών διαφεντευτών του πλανήτη. Ας μη μας διαφεύγει ότι η έρευνα απαιτεί υπέρογκα οικονομικά μεγέθη και οι χρηματοδότες κατευθύνουν την έρευνα προς επίτευξη συγκεκριμένων στόχων, οι πλέον σημαντικοί από τους οποίους είναι οι πολεμικοί εξοπλισμοί και η ευχερέστερη υποταγή των λαών στις αποφάσεις τους. Μήπως ο δεύτερος στόχος επιδιώκεται κυρίως μέσω της τεχνητής νοημοσύνης και της ψηφιακής διακυβέρνησης; Αλλά θα υπάρξει στο μέλλον, ίσως και στο εγγύς, απόφαση νοήμονος υπολογιστού αντίθετη προς τη θέληση του προγραμματιστού του; Μήπως στόχος τους είναι να πεισθούν οι λαοί ότι οι μηχανές, ως στερούμενες συναισθηματικού κόσμου, λαμβάνουν ασφαλείς αποφάσεις, δηλαδή αποφάσεις χωρίς σφάλμα; Είναι τραγικό να πεισθούν οι λαοί ότι θα συμβεί κάποτε αυτό. Η μηχανή θα είναι μέχρι το τέλος της ιστορίας δούλη του αφεντικού που την προγραμμάτισε!

                Πολύς ο λόγος στις ημέρες μας για την κλιματική αλλαγή και την στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Πολλοί ήδη έχουν πεισθεί στη χώρα μας ότι οι αποφάσεις που έχουν ληφθεί είναι ορθές. Αγνοούν ότι εντείνεται η χρήση στερεών καυσίμων σε χώρες με πολύ μεγάλο πληθυσμό, όπως Κίνα, Ινδία και ΗΠΑ, ενώ η «φίλη» μας Γερμανία συνεχίζει τη χρήση, που απαγόρευσε, μέσω των προστίμων, σε μας. Κάποιοι εξακόντισαν τα μέτρα προτείνοντας να μειωθεί το ζωικό κεφάλαιο και κάποιοι άλλοι, υπέρμαχοι της «σωτηρίας» του πλανήτη, ενοχοποίησαν και τα βρέφη για την κλιματική αλλαγή, προτείνοντας μείωση των γεννήσεων! Βέβαια ουδείς κάνει λόγο για την αποψίλωση τεραστίων δασικών εκτάσεων στη Λατινική Αμερική, στην Αφρική και στην Άπω Ανατολή είτε για «αξιοποίηση» της ξυλείας είτε για παράδοση της γης στην καλλιέργεια προς διατροφή δήθεν των αποκλήρων του πλανήτη! Εμφανίζονται οι καταστροφείς ως πονόψυχοι, ενώ με εκβιαστικές συμβάσεις αγοράζουν την παγκόσμια παραγωγή βασικών ειδών διατροφής  και, στη συνέχεια, εκτινάσσουν τις τιμές στα ύψη! Εμφανίζονται ως σωτήρες, ενώ επιβάλλουν σε Βουλές – αθύρματα να ψηφίζουν νόμους για τον έλεγχο των σπόρων καλλιεργειών, προκειμένου να αποκτήσουν το μονοπώλιο, όπως γίνεται ήδη με τους σπόρους διαφόρων υβριδίων! Και το μόνο σύνθημα, που δεν διαχέεται είναι: «Φυτέψτε δένδρα, καλλιεργείστε όλες τις εκτάσεις και προστατέψτε τες από τη διάβρωση, που επιφέρει η αποψίλωση λόγω εκκοπών ή πυρκαγιών». Τονίζεται ο κίνδυνος από τον υπερπληθυσμό του πλανήτη, ο οποίος αδυνατεί δήθεν να μας διαθρέψει και αποσιωπάται ότι η τροφή, που σπαταλάται από τους οικονομικά ευημερούντες λαούς, αρκεί για τη διατροφή όλων των αποκλήρων του πλανήτη! Υπερβολικές οι διακηρύξεις για την επικράτηση της ειρήνης και όμως οι πόλεμοι ξεσπούν ο ένας μετά τον άλλο. Και γνωρίζουμε, όσοι δεν είμαστε οικειοθελώς αφελείς, γιατί γίνονται πόλεμοι. Γνωρίζουμε γιατί οι απόκληροι του πλανήτη ωθούνται βάσει σχεδίου προς τις ευημερούσες χώρες, γιατί δεν λαμβάνονται μέτρα παραμονής στις χώρες τους, γιατί αφήνουν τη χώρα μας να αντιμετωπίσει το πρόβλημα δεχόμενη και επικρίσεις για την αδυναμία επίλυσής του.

                Άραγε σ’ αυτά και σε τόσα άλλα δεινά της πλανητικής κοινωνίας μας θα δώσει λύση η ανάθεση σε υπολογιστές με τεχνητή νοημοσύνη της λήψης αποφάσεων; Αλίμονό μας τι μας περιμένει, αν το αποδεχθούμε και μάλιστα αν το προσδοκούμε. Η μηχανή είναι πιστή δούλη του αφεντικού και είναι το αφεντικό που καταδυναστεύει τους λαούς του πλανήτη, μέσω των υποταγμένων κυβερνήσεων. Ο υπολογιστής με τεχνητή νοημοσύνη θα τεθεί μάλλον στην υπηρεσία εκείνων που επιδιώκουν την πλήρη υποταγή των λαών στις αποφάσεις των ισχυρών και την καταδίωξη των αντιφρονούντων. Όχι με συλλήψεις και εγκλεισμούς, δαπανηρούς για το σύστημα, αλλά με κοινωνική απομόνωση. Εισερχόμαστε σε εποχή «βελούδινης» δικτατορίας!

                                                                                                «ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ»