Το υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε την εγγραφή είκοσι ενός (21) νέων στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, όπως και την επικαιροποίηση δύο εγγεγραμμένων, το 2013, στο Εθνικό Ευρετήριο. Ενδεικτικά, κάποιες από τις γνωστές και θαυμαστές νέες εγγραφές είναι η γιαννιώτικη Αργυροτεχνία, οι Αποκριάτικοι Φανοί της Κοζάνης, ο πολιτισμός του φιστικιού Αιγίνης, το ξινόμαυρο της Νάουσας.
Με αφορμή το συγκεκριμένο γεγονός, η πρώην Πρόεδρος του ΟΑΠΝ Φανή Φτάκα έγραψε στο προσωπικό της προφίλ στο facebook: “Επιτέλους ένα όνειρο που ξεκίνησε με συγκεκριμένες δράσεις από τον ΟΑΠΝ Δήμου Κοζανης το 2016 και 2017 ολοκληρώθηκε μόλις φέτος ! Οι Φανοί της Κοζανης και οι Λαζαρινες εντάχθηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο Αυλης Πολιτιστικης Κληρονομιας του ΥΠΠΟ μέσω της καθ’ ύλην αρμόδιας Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO, 2003) μεταξύ 21 αλλων στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς που υποβλήθηκαν το 2021. Το πρώτο και σημαντικό βήμα έγινε! Ακολουθούν δυο άλλα εξίσου σημαντικά βήματα: η ένταξη τους στον Εθνικό πρώτα κατάλογο αυλης πολιτιστικης κληρονομιας και αργότερα στον παγκόσμιο κατάλογο άυλης πολιτικής κληρονομιάς της UNESCO!
Από τη σελίδα του Υπουργείου :
10. Φανοί της Κοζάνης / Αποκριάτικες εθιμικές πυρές
Οι νέοι του Φανού Πηγάδ’ απ΄του Κεραμαργιό με τις γκλίτσες τους γύρω από την πυρά, 8/02/2018. Φωτογράφος-Κάτοχος: Σούλα Παλέντζα.
Πρόκειται για αποκριάτικα εθιμικά ευετηρικά δρώμενα που επιτελούνται στην Κοζάνη, με αποκορύφωμα την τελευταία Κυριακή, αυτή της Τυρινής, όταν ομάδες πανηγυριστών, οι φανικές ομάδες, ανάβουν εθιμικές πυρές σε γειτονιές της πόλης, χορεύουν και τραγουδούν σκωπτικά τραγούδια. Οι Φανοί αποτελούν ζωντανή και ιδιαίτερα δημοφιλή εθιμική πρακτική, άρρηκτα συνδεδεμένη με τη συλλογική ταυτότητα και μνήμη των κατοίκων της Κοζάνης.
18. Οι Λαζαρινες στις κοινότητες Αγία Παρασκευή, Αιανή, Άνω Κώμη, Καρυδίτσα, Καισάρεια, Κήποι, Κάτω Κώμη, Κρόκο, Κτένι, Λευκοπηγή, Μεταμόρφωση και Ροδιανή Δήμου Κοζάνης.
Μοίρασμα «Λαζαρόπιτας», Αγία Παρασκευή Κοζάνης, 31/03/2018. Φωτογράφος: Λάζαρος Μανουσαρίδης. Κάτοχος-Πηγή: Φωτογραφικό Αρχείο Ερευνητικού Προγράμματος «Συγκρότηση Τοπικού Ευρετηρίου ΑΠΚ Δήμου Κοζάνης». Επιστημονική Υπεύθυνος Ζωή Ν. Μάργαρη.
Πρόκειται για τα εθιμικά δρώμενα που επιτελούνται από νεαρά κορίτσια και γυναίκες των συγκεκριμένων δώδεκα τοπικών κοινοτήτων του Δήμου Κοζάνης, με αφορμή την Ανάσταση του Λαζάρου. Το έθιμο ξεκινά το Σάββατο του Ακάθιστου Ύμνου και κορυφώνεται το Σάββατο του Λαζάρου και την Κυριακή των Βαΐων, με τελετουργικούς αγερμούς, χορούς και γλέντια. Αποτελεί εθιμική πρακτική που ενδυναμώνει τόσο τους δεσμούς των κοινοτήτων στις οποίες τελείται, ιδιαίτερα τους δεσμούς μεταξύ των μεγαλύτερων και των μικρότερων σε ηλικία γυναικών, όσο και την αίσθηση της ενιαίας πολιτιστικής κληρονομιάς που συνδέει τις δώδεκα κοινότητες μεταξύ τους.
Είμαι συγκινημένη και περήφανη που οι σχετικές εισηγητικες προτασεις, ημερίδες και συνεδριο ξεκινησαν επι των ημερών μου ως πρόεδρος του ΟΑΠΝ !
Ένα μεγάλο ευχαριστώ αξίζει σε όσους πίστεψαν και συνέβαλαν ποικιλοτροπως στην υλοποίηση της μεγαλης αυτης ιδέας και ιδιαίτερα στις κυρίες Γιαννα Βόμβα και Ζωή Μάργαρη που συντόνιζαν το όλο εγχείρημα”.
