Προς επίδοξους περιφερειάρχες ενταύθα και εγκαίρως. Μέρος ΙΙ (του Γιάννη Γκουντιού)

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Η Ελλάδα οφείλει την ανάπτυξή της στην παραγωγή ενέργειας η οποία κατά τα 2/3 παράγονταν στη Δυτική Μακεδονία. Οι καιροί άλλαξαν και τα γλυκανάλατα και συναισθηματικά επιχειρήματα περί «σπλάχνων» και «καρδιάς της ενέργειας» δεν έχουν καμιά βαρύτητα στη εποχή της χρηματοοικονομικής ισοπέδωσης. Ζούμε στον αιώνα της ενέργειας και αν η απόφαση στην ΠΔΜ είναι να συνεχίσει να πρωτοστατεί στο πεδίο αυτό, θα ήταν καλό να γνωρίζουμε τις θέσεις των παρατάξεων για το την ενέργεια τους φυσικούς πόρους και το περιβάλλον της περιοχής.

Λιγνίτης

Ο Λιγνίτης συνεχίζει να υπάρχει παρά τον εξοστρακισμό του από τον πρωθυπουργό και τους «οικολόγους». Η αξία του δεν μηδενίστηκε. Έχει αξία ακριβώς επειδή υπάρχει ζήτηση και πληθώρα χρήσεών του και πέρα από την απ’ ευθείας καύση του. Επίσης είναι εγχώριο προϊόν και αναγκαίο σε περιόδους κρίσης. Αποτελεί παράγοντα εθνικής ενεργειακής ασφάλειας – ανεξαρτησίας. Πώς ακριβώς θα αξιοποιηθεί στο σχέδιο ανάπτυξης της ΠΔΜ;  Τι προτίθεστε να πράξετε για την αποκατάσταση των εδαφών και την επαναπόδοση στις τοπικές κοινωνίες και για ποιες χρήσεις; Έχει ευθύνη η ΔΕΗ για τον κρανίου τόπο που αφήνει πίσω της; Θα γίνουν οι μετεγκαταστάσεις (όπως απαιτούσε ο νόμος τον οποίο κατήργησε ο κ. Μητσοτάκης ακριβώς πριν τις εκλογές (τον ψήφισαν και οι τοπικοί βουλευτές) αντικαθιστώντας τον με καθρεφτάκια (κυριολεκτικά) διασφαλίζοντας συμφέροντα εκτός ΠΔΜ;

Υδροηλεκτρικά

Βεβαίως και τα υδροηλεκτρικά είναι αναπτυξιακά έργα αλλά όχι μόνο για παραγωγή ενέργειας. Η παράλληλη αξιοποίηση τους είναι αυτή που δίνει την απαραίτητη προστιθέμενη αξία στην περιοχή. Τι θα κάνετε (επιτέλους) με τη Βόρεια Ζώνη Πολυφύτου; Πώς θα αξιοποιήσετε τη νέα λίμνη Ιλαρίωνα κάτω από τη σκήτη του Αγίου Νικάνορος; Πώς θα ισορροπήσετε την οικολογική αλλοίωση (π.χ. αύξηση ποσοστού υγρασίας σε συνδυασμό και με τη λίμνη Πολυφύτου) που προφανώς προκαλούν οι τεχνητές λίμνες;

Υδρογόνο

Κανείς εχέφρων δεν θα διαφωνήσει με την εγκατάσταση μεγάλων μονάδων παραγωγής Υδρογόνου (θα παράγεται και οξυγόνο ή θα το πετάμε;).  Αυτό όμως εξαρτάται από την παράλληλη ανάπτυξη των τεχνολογιών χρήσης του, αλλά και την τεχνολογία αποθήκευσης και ασφαλούς μεταφοράς και το μίγμα στους αγωγούς μεταφοράς φυσικού αερίου. Σύμφωνα με τους ειδικούς θα απαιτηθεί τουλάχιστον μια δεκαετία και περισσότερο. Θα πρέπει να υπάρξει ολοκληρωμένο σχέδιο για την μεταβατική περίοδο, τους τρόπους αποφυγής της πιθανής νέας μονοκαλλιέργειας (την υπεστήκαμε με τον λιγνίτη και λόγω εμπειρίας δεν πρέπει να θεωρηθεί το υδρογόνο ως πανάκια) και να διασφαλιστεί η απορρόφηση των παραγόμενων ποσοτήτων σε ανταγωνιστική τιμή.

Τηλεθέρμανση

Το 2019 μόλις τρεις μήνες μετά τις εκλογές και χωρίς καμία προεκλογική εξαγγελία ή ανακοίνωση στη ΔΕΘ, ο κ. Μητσοτάκης ανήγγειλε (από βήματος ΟΗΕ και άρα δεν απευθυνόταν στον ελληνικό λαό αλλά στην ουσία στην Αμερική και τη Γερμανία) τη βίαιη και απότομη και χωρίς καμία προεργασία απολιγνιτοποίηση. Εξ’ αυτού του λόγου οι τρεις τηλεθερμάνσεις βρέθηκαν  σε δεινή θέση. Χρησιμοποιήθηκαν ηλεκτρολέβητες με πανάκριβο ρεύμα παραγόμενο από ορυκτά καύσιμα (η πλέον καταστροφική επιλογή για το περιβάλλον με τελικό βαθμό απόδοσης κάτω από 20%, δηλαδή το 80% της παραγόμενης ενέργειας – η οποία παράγεται από ορυκτά καύσιμα – χάνεται). Άμεσα όφειλαν να αναπροσαρμόσουν τα επενδυτικά τους σχέδια, τα σχέδια διαχείρισής τους, τους οικονομικούς προϋπολογισμούς τους. Και όπως φαίνεται θα απαιτηθούν επενδύσεις πάνω από 100 (εκατό) εκατομμύρια ευρώ από τι ΔΕΥΑ (και άλλα τόσα περίπου από τη ΔΕΗ) για να συνεχίσουν με αξιοπιστία την λειτουργία τους. Τι ακριβώς θα πρέπει να γίνει για να διασφαλιστεί η ποιοτική και φθηνή τηλεθέρμανση; Είναι λύση το Φυσικό Αέριο (και σε ποιο βαθμό); Υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές τις οποίες μπορεί να προωθήσει η ΠΔΜ; Η χρήση μίγματος συμβατικών καυσίμων, ΑΠΕ, και άλλων λύσεων πόσο θα επιβαρύνει το κόστος θέρμανσης και με ποιες πολιτικές της ΠΔΜ αυτό μπορεί να απορροφηθεί ή να μειωθεί; Η «πράσινες λύσεις» (και μάλιστα στο 100%) είναι όντως φθηνές και ανταγωνιστικές ή απαιτούν παρεμβάσεις και επιδοτήσεις; Πώς, σε ποιο βαθμό και σε τι βάθος χρόνου; Το μίγμα των πηγών ενέργειας δίνει το ασφαλέστερο και φθηνότερο αποτέλεσμα. Γιατί και το σανό που πάνε να μας ταΐσουν πράσινο είναι και αυτό.

Φυσικό Αέριο

Έρχεται το ΦΑ στη ΠΔΜ. Αναμφίβολα θετική εξέλιξη. Το καύσιμο όμως εισάγεται παρά τις τεράστιες ποσότητες τις οποίες διαθέτει η χώρα και δεν τις εκμεταλλεύεται με υπαιτιότητα όλων των κυβερνήσεων). Να μην φτάσουμε όμως και στο άκρο της απόλυτης χρήσης του, γιατί μπορεί να λύσει το πρόβλημα αλλά αποτελεί ταυτόχρονα και απόλυτη δέσμευση. Πώς μπορεί αυτή η μορφή ενέργειας να αποτελέσει παράγοντα βιομηχανικής (τονίζω: βιομηχανικής) ανάπτυξης;

ΑΠΕ

Προφανώς και είναι απαραίτητες στο σύγχρονο μίγμα παραγωγής ενέργειας. Η θεοποίησή τους και η ανεξέλεγκτη εγκατάστασή τους είναι εγκληματικό σφάλμα κατά των ανθρώπων, του περιβάλλοντος, της κοινής λογικής. Δεν υπάρχει σύγχρονος χωροταξικός σχεδιασμός. Απαιτείται  μέτρο και σχεδιασμός με τεχνικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς όρους.

Οι ΑΠΕ δεν προφέρουν μόνο ενέργεια. Έφεραν μαζί τους και σειρά νέων προβλημάτων. Ο ορεινός τουρισμός δέχεται πλήγμα. Η κτηνοτροφία των ζώων ελεύθερης βοσκής, η μελισσοκομία αντιμετωπίζουν νέα προβλήματα.

Τα χωράφια γίνονται οικόπεδα φωτοβολταϊκών. Η παραγωγή μειώνεται. Οι τιμές αυξάνονται. Το διαμορφωμένο μικροκλίμα επηρεάζει την παραγωγή της γύρω περιοχής. Το εύκολο κέρδος κάνει τον αγρότη, καθαριστή τζαμιών. Καταστρέφουμε τα χωράφια και αφήνουμε τις σκεπές των σπιτιών άδειες. Τα δάση καταπατώνται και αποψιλώνονται. Η άγρια ζωή επηρεάζεται. Τα ζώα χάνουν τεράστιο μέρος από το ζωτικό τους χώρο.

Η διαχείρισή των ΑΠΕ πρέπει να γίνεται με ευφυία, με καινοτομίες και όχι κενολογίες. Οι ΑΠΕ δεν πρέπει να αναπτυχθούν για το κέρδος των «νταβατζήδων» που είπε κάποιος πρωθυπουργός.

Ενεργειακός χώρος

ΟΙ άδειες που δόθηκαν για ΑΠΕ είναι πολύ περισσότερες από τις ανάγκες της χώρας για ηλεκτρικό ρεύμα. Στήνεται έτσι η απατηλή εικόνα της έλλειψης ενεργειακού χώρου. Η κατάσταση αυτή οδηγεί στη δημιουργία ολιγοπωλίου και ελέγχου των ΑΠΕ από τα πράσινα κοράκια. Όταν οι Γερμανοί θα ζητήσουν χώρο θα τον βρουν πάραυτα. Στη ΠΔΜ ο γεωμορφολογικός χάρτης έχει χαθεί από τον γεωπληροφορικό χάρτη της ΡΑΕ (https://geo.rae.gr/). Πώς προτίθεστε να αντιδράσετε;

ΕΞΟΡΥΞΕΙΣ

Θα αξιοποιηθεί επιτέλους ο ορυκτός πλούτος της ΠΔΜ (https://www.pdm.gov.gr/enimerosi-ependyton/orykta-kai-metalla/?doing_wp_cron=1694510658.1112821102142333984375); Πώς προτίθεστε να το κάνετε; Με ποιους τρόπους ώστε το αποτύπωμα στο περιβάλλον να είναι διαχειρίσιμο;

ΛΙΜΝΕΣ

Στην ΠΔΜ βρίσκονται οι περισσότερες και σημαντικότερες λίμνες στην Ελλάδα καθώς και περισσότερο από το 50% των επιφανειακών γλυκών νερών της χώρας.

Ποια είναι η πρόθεσή σας για την ορθή διαχείριση των υδάτινων αποθεμάτων της περιφέρειας και ταυτόχρονα ποια προοπτική ανάπτυξης προκρίνετε για την αλιεία, τον τουρισμό και την ενέργεια η οποία μπορεί να αντληθεί από τις λίμνες.

ΒΟΥΝΑ

Η ΠΔΜ είναι η μόνη ελληνική περιφέρεια η οποία δεν βρέχεται από θάλασσα. Έχει όμως βουνά. Βουνά ιδιαίτερου κάλους και πολύ παραγωγικά.

Η ξύλευση, τα άγρια βότανα και μανιτάρια, η ορεινή μετακινούμενη κτηνοτροφία (η οποία επιδοτείται) είναι η βάση της ανάπτυξης με παραγωγικό προσανατολισμό.

Τόσος πηγαίος πλούτος θα πρέπει επιτέλους με φειδώ και σεβασμό στο περιβάλλον να αξιοποιηθεί. Εξάλλου η ενασχόληση με το δάσος είναι ο καλύτερος προληπτικός τρόπος αντιμετώπισης πυρκαγιών ή άλλων καταστροφών.

Ο δωδεκάμηνος τουρισμός επίσης μπορεί να δώσει υπεραξία στην περιοχή. Υπάρχουν δράσεις και μοντέλα ανάπτυξης στην Ευρώπη. Στην περιοχή μας αναπτύχθηκαν άναρχα και χωρίς σχεδιασμό τουριστικές επιχειρήσεις βασισμένες στα ευρωπαϊκά προγράμματα χωρίς να υπάρχουν σοβαρά ολοκληρωμένα σχέδια τουριστικής ανάπτυξης.

Τα σχεδόν εγκαταλελειμμένα χωριά της Πίνδου μπορούν να γίνουν εστίες εξοχικών οικιών;

Για να είναι αξιόπιστες οι απαντήσεις απαιτούνται ο τρόπος χρηματοδότησης, το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης και η προσδοκώμενη αποτελεσματικότητα της κάθε πρότασης.

                                                                                                                     Γκουντιός Γιάννης

Υ.Γ. Προς επίδοξους περιφερειάρχες ενταύθα και εγκαίρως. Μέρος ΙΙΙ και τελευταίο (συνεργασίες, αξιοποίηση χώρων, ποιότητα ζωής)