«Οι λεπτομέρειες κάνουν τη ζωή» έλεγε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας, φέρνοντας ως παράδειγμα το χτίσιμο ενός τοίχου με πέτρες, και συμπλήρωνε: «Μπορούμε να χτίσουμε ένα ντουβάρι μονάχα με μεγάλες πέτρες; Δε γίνεται…»
Ο Αλέξανδρος Σωτηρίου Μπακαϊμης, καθηγητής επί τιμή της Παδαγωγικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης, πρώην καθηγητής του Γυμνασίου Τσοτυλίου και των Ελληνικών Σχολών της Κωνσταντινούπολης και Πρόεδρος του Συνδέσμου Φοιτησάντων στο Γυμνάσιο Τσοτυλίου, ακολουθώντας πιστά την ρήση του μακαριστού Αθηναγόρα, συνέλεξε από την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου όλο το αρχειακό υλικό που αφορά την Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα και το Γυμνάσιο Τσοτυλίου, και με το νέο του βιβλίο που έχει τίτλο: ΠΑΛΙΝ ΤΕ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑΚΙΣ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΗΣ ΦΙΛΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΣΟΤΥΛΙΟΥ, μας προσφέρει ένα άψογο πνευματικό «οικοδόμημα».
Το έργο ζωής του Αλέξανδρου Μπακαϊμη αφιερώνεται με πολλή αγάπη στα εγγονάκια του, Αννούλα και Αλέξανδρο, με την ευχή: «να αγαπούν και να τιμούν την Ιστορία και την Παράδοση» ενώ χορηγός της έκδοσης του πονήματός του, είναι το ΚΟΙΝΩΦΕΛΕΣ ΙΔΡΥΜΑ ΧΑΡΙΛΑΟΥ Κ. ΚΕΡΑΜΕΩΣ.
Στις σχεδόν 500 σελίδες του νέου βιβλίου του κ. Μπακαϊμη τεκμηριώνεται η συμβολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην ίδρυση και την ασφαλή πορεία της Μακεδονικής Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας και της Τσοτυλίου Σχολής, ενώ παράλληλα επισημαίνεται ο ρόλος των δύο ιερών προσκυνημάτων της Κωνσταντινούπολης, δηλαδή του Ιερού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Μουχλίου, στον αυλόγυρο της οποίας χτίστηκε με πρωτοβουλία της Φ.Μ.Α. το ΚΥΡΙΑΚΟΝ ΣΧΟΛΕΙΟΝ ΤΟΥ ΛΑΟΥ για την παροχή της στοιχειώδους εκπαίδευσης των Δυτικομακεδόνων ηλικίας 15- 30 ετών, και του θαυματουργού Αγιάσματος της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην πλατεία Βεφά, το γνωστό ως Βεφά Μεϊντάν Ιερό Αγίασμα. Τα προσκυνήματα αυτά ανήκουν στην ιδιοκτησία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και εξακολουθούν να λειτουργούν από τα βυζαντινά χρόνια μέχρι σήμερα.
Στο προλογικό σημείωμα του συγγραφέα γίνεται επίσης αναφορά στα πολύτιμα ιερά κειμήλια του παρελθόντος και ειδικότερα στην εικόνα που στολίζει το εξώφυλλο του βιβλίου του. Την εικόνα αυτή είχε δωρίσει η Μ.Φ.Α. στην Εφορία του Γυμνασίου- Οικοτροφείου Τσοτυλίου, το 1886.
Στο πόνημα του Αλέξανδρου Μπακαϊμη καταγράφεται επίσης το δημιουργικό πνεύμα των ξενιτεμένων Δυτικομακεδόνων κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, ενώ η Δυτικομακεδονική συνοικία στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης, γνωστή ως Ντουβαρτζίδικα ή Μακεδονίτικα, ξαναζωντανεύει στο βιβλίο του μαζί με τον κατάλογο των μελών της Μ.Φ.Α. της Κωνσταντινούπολης του έτους 1874.
Η ανιδιοτελής «πρώτη αγάπη» του συγγραφέα για το Γυμνάσιο Τσοτυλίου εμπλούτισε το πνευματικό «οικοδόμημα» του κ. Μπακαϊμη με όλες τις σημαντικές πληροφορίες που συνέλεγε ο ίδιος επί σειρά ετών από τα αρχεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου, και όχι μόνον.
Έτσι, το παρελθόν στο νέο του βιβλίο γίνεται παρόν και η γενναιοδωρία, η αλληλεγγύη και οι ηθικές αξίες του υπόδουλου ελληνισμού κατά την περίοδο που η Κωνσταντινούπολη μεταλαμπάδευε τα φώτα της στο Τουρκοκρατούμενο Τσοτύλι – μέσω του Οικουμενικού Πατριαρχείου- , αρχής γενομένης από την σύσταση της Φ.Μ.Α., το 1871, ως την απελευθέρωση της Μακεδονίας και την υπαγωγή της λειτουργίας του Γυμνασίου Τσοτυλίου στην ευθύνη του Ελληνικού κράτους, το 1912, συγκινούν ιδιαίτερα τον αναγνώστη.
Βεβαίως, η προσφορά του Ιστορικού Γυμνασίου Τσοτυλίου συνεχίσθηκε και μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας στο νέο διδακτήριο που ανεγέρθηκε για την στέγαση του, κατά την διετία 1928-1930. Επίσης, το 1939 θεμελιώθηκε και το νέο Οικοτροφείο Αρρένων, καθώς το παλιό του 1873 είχε αρχίσει να παρουσιάζει φθορές, αλλά λόγω της μεσολάβησης του πολέμου παρέμεινε ημιτελές για 16 χρόνια. Οι εργασίες αποπεράτωσης του κτιρίου ξανάρχισαν εκ νέου το 1954, με πρωτοβουλία της Εφορίας του Οικοτροφείου και με συνεχείς επίμονες ενέργειες του Μητροπολίτη Σισανίου και Σιατίστης κυρού Ιακώβου, και εν τέλει το 1958 εγκαινιάσθηκε και άνοιξε τις πύλες του στους οικότροφους μαθητές. Το παράδειγμα των ευεργετών στο Γυμνάσιο Τσοτυλίου ακολούθησε και η Ευδοξία Κωτούλα, από την Δάφνη Βοϊου, με την θεμελίωση του Οικοτροφείου Θηλέων στο Τσοτύλι, το 1973.
Το κύρος του Γυμνασίου Τσοτυλίου τεκμαίρεται άλλωστε και από τις επισκέψεις που έκαναν σ’ αυτό μεγάλες προσωπικότητες, όπως οι Πρωθυπουργοί Ελευθέριος Βενιζέλος και Κωνσταντίνος Δεμερτζής, και το 1999, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κ.Κ. Βαρθολομαίος, επίσκεψη που θα μείνει στην ιστορία του Γυμνασίου και της ευρύτερης περιοχής ως το μεγαλύτερο και λαμπρότερο γεγονός.
Αξίζει να σημειωθεί επίσης, πως η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε επίσημα την προσφορά του Ιστορικού Γυμνασίου και Οικοτροφείου Τσοτυλίου, στις 23 Μαρτίου 2021, βραβεύοντας ΤΟ ΤΣΟΤΥΛΙΟΝ ΓΥΜΝΑΣΙΟΝ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΔΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙ ΕΚΑΤΟΝ ΠΕΝΗΝΤΑ ΕΤΗ ΜΕΓΙΣΤΗΝ ΑΥΤΟΥ ΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΝ ΤΕ ΚΑΙ ΕΝΘΝΙΚΩΦΕΛΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΝ.
Κλείνοντας, αισθάνομαι την ανάγκη να συγχαρώ θερμά τον κ. Αλέξανδρο Μπακαϊμη για το εξαιρετικό του πόνημα, και να του ευχηθώ από καρδιάς, καλοτάξιδο!
