kozan.gr: Πρωτοβουλία από τις παρατάξεις της Αντιπολίτευσης του Περιφερειακού Συμβουλίου με αίτημα την προσφυγή για την ακύρωση του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου (ΠΧΠ) Δυτικής Μακεδονίας

Πρωτοβουλία από τις παρατάξεις της Αντιπολίτευσης του Περιφερειακού Συμβουλίου με αίτημα την προσφυγή για την ακύρωση του Περιφερειακού Χωροταξικού. Η πρωτοβουλία- κείμενο  περί της προσφυγής με τη σχετική αιτιολόγηση έχει σταλεί σε Βουλευτές Δημάρχους, Επιμελητήρια, στην ΠΕΔ Δ. Μακεδονίας και  συλλογικότητες ή πολίτες που έχουν δείξει  ενδιαφέρον για το Θέμα της άναρχης εξάπλωσης των ΑΠΕ.

Στις 19/6/2024, εκδόθηκε σε ΦΕΚ το Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο (ΠΧΠ) της Δυτικής Μακεδονίας.

Το νέο Χωροταξικό επιφέρει μείζονες αλλαγές στο μοντέλο ανάπτυξης της Περιφέρειας, με κυρίαρχο την ανάπτυξη ΑΠΕ σε μεγάλες εκτάσεις, που αλλάζουν ριζικά το τοπίο, τις χρήσεις γης και περιορίζουν τις παραγωγικές προοπτικές της.

Περιοχές φυσικού κάλους (Μπούρινο, Πρέσπες, Πιέρια, Βέρμιο, Βεγορίτιδα κλπ), δάση και δασικές εκτάσεις και γόνιμη αγροτική γη κατακλύζονται από ΑΠΕ.

Φωτοβολταϊκά μέσα στη λίμνη Πολυφύτου, στις παρυφές της Βεγορίτιδας και κοντά στη λίμνη Καστοριάς απεικονίζονται ως «προγραμματιζόμενα». 

Η αντλιοσιοταμίευση δεσμεύει τα νερά για την λειτουργία των Ανεμογεννητριών και περιορίζει, αν δεν καταργεί, τις δυνατότητες της αξιοποίησης τους για τουρισμό, αλιεία, και γεωργία.

Η γεωργική και κτηνοτροφική ανάπτυξη, μειώνονται δραστικά, όπως και οι δυνατότητες τουριστικής ανάπτυξης.

Η γη των ορυχείων με το νέο Χωροταξικό, αλλάζει χρήση και μετατρέπεται σε ένα τεράστιο ενεργειακό πάρκο ΑΠΕ, σε πλήρη αντίθεση με τα προβλεπόμενα από το Χωροταξικό του 2003, στο οποίο ρητά  αναφερόταν «…. Στα εξοφλημένα πεδία των ορυχείων της ΔΕΗ η αποκατάσταση των εδαφών είναι υποχρέωση της ΔΕΗ. Θα γίνει μετά από εκπόνηση ειδικών μελετών τα δε αποκαθιστάμενα εδάφη θα αξιοποιηθούν για το καλό της Περιοχής και του κοινωνικού συνόλου»

Με την ίδια διαδικασία, άλλαξαν και οι Περιβαλλοντικοί Όροι των Ορυχείων και αντί για απόδοση στην τοπική κοινωνία γεωργικής γης, δασών και λιμνών, επίσης μετατρέπονται σε βιομηχανικού τύπου πάρκα ΑΠΕ, χωρίς καμία πρόνοια για την προστασία και αποκατάσταση της γης και κυρίως των νερών. 

Χιλιάδες στρέμματα εύφορης γεωργικής γης στα Ορυχεία Αμυνταίου και Πτολεμαΐδας, γίνονται «θυσία», προς χάριν της Γερμανικής RWE και της ιδιωτικής ΔΕΗ Ανανεώσιμες,  μαζί με τα δεκάδες εκατομμύρια κυβικά νερού το έτος, επιφανειακά και υπόγεια, που χάνονται αναξιοποίητα, λόγω μη αποκατάστασης των Ορυχείων και ρυπαίνουν τους υδροφορείς, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις στη Δημόσια Υγεία. 

Με ένα αδιανόητο «τέχνασμα» προσαρτήθηκαν μη απαλλοτριωμένα εδάφη της Δημοτικής Ενότητας Ακρινής και του Δήμου Αμυνταίου, στα εδάφη των αντίστοιχων Ορυχείων προκειμένου να αυξηθούν εικονικά τα στρέμματα αγροτικής γης και να «κρυφτεί» αυτή η αδιανόητη δέσμευση γης. 

Το Περιφερειακό Συμβούλιο με ομόφωνες αποφάσεις του, γνωμοδότησε αρνητικά για τους νέους Περιβαλλοντικούς Όρους των Ορυχείων και κατατέθηκαν προσφυγές για τις μη σύννομες διαδικασίες από την Αντιπολίτευση.

Επίσης ομόφωνα το Περιφερειακό Συμβούλιο και η Επιτροπή Περιβάλλοντος απέρριψαν και την ΣΜΠΕ των ΕΠΣ των πυρήνων των ΖΑΠ των Ορυχείων, για μια σειρά σοβαρών παρατηρήσεων, αλλά και για το γεγονός ότι, δεν είχε προηγηθεί η έγκριση της αναθεώρησης του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου. 

Τον Φεβρουάριο του 2024, κοινοποιήθηκε στον Περιφερειάρχη η Απόφαση του ΥΠΕΝ για τον Περιβαλλοντικό Προέλεγχο για την προσαρμογή του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου (ΠΧΠ) Δυτικής Μακεδονίας, με βάση το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ). Η απόφαση αυτή, είναι αρνητική ως προς την απαίτηση υποβολής σε Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση (ΣΠΕ) της τροποποίησης του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου (Π.Χ.Π.)  Δυτικής Μακεδονίας με βάση το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ) (μελέτη η οποία ανατέθηκε με ΑΔΑ ΨΗΑ64653Π8-Ν5Ξ23/24.12.2021 στα γραφεία ΔΟΞΙΑΔΗΣ – ΓΕΩΧΩΡΟΣ).

Ωστόσο όπως είναι εμφανές και τεκμηριώνεται εύλογα, αυτό δεν ισχύει, καθώς η τροποποίηση του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου Δ. Μακεδονίας με βάση το ΣΔΑΜ, έχει θεμελιώδεις διαφορές σε σχέση με την έγκριση της οριστικής παραλαβής της μελέτης «Αξιολόγηση αναθεώρηση και εξειδίκευση Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου ανάπτυξης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (ΑΔΑ:76Ν94653Π8-ΕΜΝ) από 11.8.2016 (!!!). Οι μεταβολές που το ΣΔΑΜ, έχει εισάγει στο Αναπτυξιακό Πρότυπο της Περιφέρειας, τόσο στο Κεφάλαιο 1 «Σκοποί και Στόχοι» όσο και στο Κεφάλαιο Γ «Πρότυπο Χωρικής Ανάπτυξης», καθώς και στις εξειδικευμένες κατευθύνσεις/μέτρα και ρυθμίσεις, καθιστούν επιβεβλημένη την επικαιροποίηση της ΣΜΠΕ με όλα τα νέα περιβαλλοντικά, κλιματικά, κοινωνικά, δημογραφικά και οικονομικά δεδομένα που υπάρχουν στην Περιφέρεια με την μεσολάβηση μιας 10ετίας! από την αρχική μελέτη και την εκ νέου διαδικασία διαβούλευσης.

Αποκορύφωμα αυτών των κατά συρροή αυθαίρετων ενεργειών του αρμόδιου Υπουργείου, υπήρξε η δημοσίευση σε ΦΕΚ του Χωροταξικού Πλαισίου, χωρίς το Περιφερειακό Συμβούλιο να έχει λάβει γνώση εκ των προτέρων και να γίνει η διαβούλευση που προβλέπει ο Νόμος.

Η υποχρεωτική εκ του νόμου σχετική μελέτη, δεν διαβιβάστηκε προκειμένου να τεθεί σε διαβούλευση, όπως σαφέστατα ορίζουν :

• Ο νόμος για την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Ν3852/2010 άρθρο 186 κεφ ΣΤ ΠΑΡ 25.
• Ο νόμος Ν4447/2016 άρθρο 7 ΠΑΡ β 
• Ο νόμος Ν 4759/2020 Άρθρο 8 παρ 7α και 7β

Το θέμα τέθηκε στο πρώτο Περιφερειακό Συμβούλιο που ακολούθησε, κατά τη διαδικασία της λογοδοσίας, από την επικεφαλής της Παράταξης ΕΛΠΙΔΑ, όπου ζητήθηκε ενημέρωση, σχετικά με το εάν αυτή η διαδικασία παράκαμψης του Περιφερειακού Συμβουλίου ήταν σε γνώση του Περιφερειάρχη ή όχι. 

Απαντώντας ο Περιφερειάρχης επιχειρηματολόγησε ότι, η γνωμοδότηση του Περιφερειακού δεν ήταν απαραίτητη, καθώς, επί του θέματος είχε γνωμοδοτήσει το Περιφερειακό Συμβούλιο προηγούμενων περιόδων κατά τα έτη 2013 και 2015!

Ως μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου, έχουμε πλήρη γνώση της επιχειρούμενης de facto νομιμοποίησης του πλήθους των ΑΠΕ που κατασκευάστηκαν ήδη χωρίς να προβλέπονται από κανένα Χωροταξικό Σχεδιασμό και ενώ είναι ακόμη υπό εκπόνηση και το νέο ειδικό χωροταξικό των ΑΠΕ, το οποίο βέβαια «καθυστερεί» χαρακτηριστικά εδώ και πέντε (5) χρόνια να βγει σε διαβούλευση και να ψηφιστεί από την Ελληνική Βουλή (!) και ενώ παράλληλα εκκρεμεί και η έγκριση από το ΥπΑΑΤ δημοπράτησης των διαχειριστικών σχεδίων βόσκησης, που θα διασφάλιζαν τα βοσκοτόπια για την κτηνοτροφία μας,  παρόλο που η Περιφέρειά μας ήταν έτοιμη από το 2020! Η καταληκτική ημερομηνία για την ολοκλήρωσή τους βάση Ευρωπαϊκής οδηγίας έχει παρέλθει από το 2019.

Το ΠΧΠ, είναι ένα αναπτυξιακό εργαλείο, στη διάθεση της Πολιτείας, της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, καθώς και κάθε άλλου εμπλεκόμενου Πολιτειακού Θεσμού, με σκοπό τη χάραξη των στόχων και μέσων ανάπτυξης της Περιφέρειας, τουλάχιστον για την επόμενη δεκαετία. 

Στο πλαίσιο αυτό η Διαβούλευση είναι αυτή, που με δημοσιότητα και υπευθυνότητα, διασφαλίζει την κατάθεση απόψεων, αντιτιθέμενων ή όχι και αντιλήψεων και σχεδιασμών για το μέλλον, προκειμένου εν τέλει να προκύψει η κοινή συνισταμένη για την Ανάπτυξη της Περιφέρειας που θα είναι αποδεκτή από όλους και θα ενσωματώνει στον Εθνικό Αναπτυξιακό Σχεδιασμό το Όραμα της Κοινωνίας των Πολιτών  για την Περιφέρεια που θέλουν να ζήσουν οι ίδιοι και οι μελλοντικές γενιές.

Η διαβούλευση διασφαλίζει την πολλαπλή θέαση των ίδιων πραγμάτων και τον εντοπισμό λαθών και παραλείψεων και για όλους αυτούς τους λόγους είναι υποχρεωτική από τους Νόμους που θέσπισε η Πολιτεία και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Εν κατακλείδι, το ΠΧΠ είναι ένα εργαλείο μακροπρόθεσμου στρατηγικού σχεδιασμού και όχι εργαλείο νομιμοποίησης βραχυπρόθεσμων επιχειρηματικών επιλογών που έγιναν ερήμην της Τοπικής Κοινωνίας . 

Μέσω της Διαβούλευσης πρέπει να αποφασισθεί το νέο Παραγωγικό Μοντέλο, που θα αποτρέψει την εντεινόμενη με ταχείς ρυθμούς μείωση και γήρανση του πληθυσμού της Περιφέρειας, τη συρρίκνωση του παραγωγικού τομέα και κυρίως του πρωτογενούς τομέα, χαράσσοντας τις σημερινές και αυριανές προοπτικές της. 

Με βάση τα σημερινά παραγωγικά και πληθυσμιακά δεδομένα της Περιφέρειας, το πρόσφατο ΠΧΠ είναι το σημαντικότερο που υπήρξε ποτέ. 

Παρά ταύτα, το παρόν ΠΧΠ, 

• σε ευθεία αντίθεση με το προηγούμενο, τροποποιεί αναιτιολόγητα τη μεταχείριση των γαιών των ορυχείων και τις θέτει εκ νέου στην εκμετάλλευση της ΔΕΗ, χωρίς αποκατάστασή τους.
• Έπεται, αντί να προηγείται των ΕΠΣ, ιδρύοντας ένα θεμελιώδες παράδοξο: το ειδικό να προηγείται του γενικού και να το καθορίζει.
• Συμπεριλαμβάνει το σύνολο των μελετών ΕΠΣ, τα οποία, το Περιφερειακό Συμβούλιο και η Επιτροπή Περιβάλλοντος, ομόφωνα απέρριψε κατά τη συζήτηση της ΣΜΠΕ των ΕΠΣ των πυρήνων ΖΑΠ, δηλαδή των Ορυχείων. 
• Με την σύμφωνη γνώμη του Περιφερειάρχη, όπως στο Περιφερειακό Συμβούλιο της Λογοδοσίας προέκυψε, παρακάμφθηκε η ομόφωνη απόφαση απόρριψης τους και δια της πλαγίας οδού ενσωματώθηκαν στο εγκριθέν ΠΧΠ.
• Είναι ΔΕΗ-κεντρικό: το ΠΧΠ συντάχθηκε από την ίδια τη ΔΕΗ. Τόσο η καθυστέρηση της ψήφισής του, όσο και η ίδια η ψήφισή του, δυνάμει των ΕΠΣ που προηγήθηκαν, έπονται του στρατηγικού επιχειρηματικού σχεδιασμού της ΔΕΗ, τον οποίο υπηρετεί και «νομιμοποιεί» ως μη όφειλε, δημιουργώντας εύλογες υπόνοιες για την απαράδεκτη καθυστέρηση της ψήφισής του και την μεθόδευση παράκαμψης της Διαβούλευσης.
• Παραδίδει το σύνολο των εκτάσεων της Περιφέρειας (δασικών, γεωργικών, κτηνοτροφικών), όπως και τη λίμνη Πολυφύτου στην εκμετάλλευσή τους για την εγκατάσταση ΑΠΕ, χωρίς να υπάρχει ανάγκη γι’ αυτό, δεδομένου ότι η παραγωγή ρεύματος από ΑΠΕ βρίσκεται ήδη πάνω από τους εθνικούς στόχους για τη χώρα μας.
• Ως θετικές, πρέπει να χαιρετιστούν τρεις προβλέψεις του: ι) η πρόβλεψη της σιδηροδρομικής σύνδεσης, ιι) ο Κάθετος Άξονας Λάρισα – Νίκη ως τμήμα του Διευρωπαϊκού Δικτύου Άξονα Χ και ιιι) η μετεγκατάσταση της Ακρινής, η οποία αποτελεί πολιτειακή υποχρέωση
• Και οι τρεις ως άνω θετικές προτάσεις ωστόσο ακυρώθηκαν τοις πράγμασι: οι δύο πρώτες πριν την έκδοση του ΦΕΚ του ΠΧΠ με επίσημες κυβερνητικές δηλώσεις και η τρίτη λίγες μέρες μετά, με την τακτική της έκδοσης νέου ΦΕΚ «ορθής επανάληψης». Είναι προφανές, ότι η αφαίρεση της πρόβλεψης για μετεγκατάσταση της Ακρινής ΔΕΝ αποτελεί «ορθή επανάληψη», αλλά απαράδεκτη τροποποίηση του ΠΧΠ, αμέσως με την έκδοσή του.
• Τέλος, το Χωροταξικό δίνει κατευθύνσεις σε προγραμματικό επίπεδο. Οι προγραμματικές κατευθύνσεις, όπως έχουν δημοσιευθεί, είναι αφ’ ενός μεν ελλιπείς σε σχέση με τους διακηρυγμένους στόχους που υπηρετούν όπως η συμπερίληψη πολιτιστικών – ιστορικών προορισμών (π.χ όλης της  παραλίμνιας ζώνης Πολυφύτου) ή η ιεράρχηση των χωρικών οδικών δικτύων, συνδυασμένων Μεταφορών κ.ά., αφ’ ετέρου δε, αντιφατικοί: δεν μπορεί πρωτογενής τομέας και τουριστική ανάπτυξη να συνυπάρξουν με τις απέραντες εκτάσεις φωτοβολταϊκών πάρκων και ανεμογεννητριών σε γεωργική γη, δασικές εκτάσεις, σπάνια οικοσυστήματα, λίμνες και βοσκοτόπια.

Σύμφωνα και με τις αποφάσεις του ΣΤΕ, το ΠΧΠ σαν στρατηγικό σχέδιο σε συνδυασμό και με τα Ειδικά Χωροταξικά, παρέχουν το στρατηγικό πλαίσιο της εφαρμογής τους, με προστασία των διαφόρων υπό προστασία αγαθών. 

Άρα, η Πολιτεία, σε συνεργασία με τη Περιφερειακή  και Τοπική  Αυτοδιοίκηση, οφείλουν να προστατέψουν την αγροτική και τη δασική γη, τα νερά και τις ευαίσθητες περιοχές Natura, τις προστατευόμενες περιοχές και τα τοπία φυσικού κάλλους.

Από τα ως άνω προκύπτει ότι, ο Περιφερειάρχης, ενώ εκ της θέσεως του είναι υποχρεωμένος να λειτουργεί υπέρ των συμφερόντων του Κοινωνικού συνόλου της Περιφέρειας, αποδέχθηκε αποφάσεις και κεντρικούς κυβερνητικούς σχεδιασμούς, χωρίς καμία εξουσιοδότηση του Περιφερειακού Συμβουλίου, του οποίου αποτελεί εκτελεστικό όργανο των αποφάσεων του εκ του Νόμου.

Στο θέμα του Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδίου, ανέχτηκε τη σκόπιμη παράκαμψη της Διαβούλευσης λέγοντας ότι «δεν γίνεται να συζητάμε συνεχώς…», παραβλέποντας σκόπιμα ότι εκείνη η διαβούλευση αφορούσε άλλη μελέτη, πριν την Απολιγνιτοποίηση, άλλη πραγματικότητα, άλλο Σώμα Περιφερειακού Συμβουλίου, ουσιαστικά μια άλλη Περιφέρεια, η οποία δεν υπάρχει σήμερα.

Το ΠΧΠ, παρά τα κάποια θετικά στοιχεία που περιλαμβάνει, όπως η αναφορά στον Σιδηρόδρομο, τον Κάθετο Άξονα, στη Μετεγκατάσταση της Ακρινής, αλλάζει  ραγδαία τις χρήσεις γης, ειδικά στις ΠΕ Κοζάνης και Φλώρινας, προς όφελος της εγκατάστασης των ΑΠΕ και ολοκλήρωσης ενός εγκλήματος σε βάρος της ανάπτυξης της Περιφέρειας, με την αποτύπωση του χάρτη ΑΠΕ, που συμπεριλαμβάνει και νομιμοποιεί.

Τέλος με την εντός ολίγων ημερών τροποποίησή του, προέκυψε και νέα παράβαση της ισχύουσας Νομοθεσίας και ειδικότερα της παραγράφου 9 του Ν 4759/2020 σύμφωνα με την οποία τα Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια δεν αναθεωρούνται πριν παρέλθει πενταετία από την έγκριση ή την αναθεώρηση τους

Ωστόσο στην περίπτωση της Δυτικής Μακεδονίας, παραβιάστηκε και αυτή τη διάταξη καθώς μια ουσιαστική πρόβλεψη που συμπεριλήφθηκε στο ΠΧΠ του 2024 και αφορούσε την Μετεγκατάσταση της Ακρινής, η οποία ορθώς συμπεριλήφθηκε ως εκτελεστέα απόφαση του ΣτΕ το 2023, θεωρήθηκε ότι αποτέλεσε λάθος και με σύμφωνη γνώμη αποκλειστικά του Περιφερειάρχη, αυθαίρετα αφαιρέθηκε με νέο ΦΕΚ.

Με βάση τα παραπάνω, θεωρούμε ότι η εφαρμογή του μόλις ψηφισθέντος ΠΧΠ όχι μόνον θα νομιμοποιήσει ήδη τετελεσμένες βλαπτικές για την ανάπτυξη της Περιφέρειας καταστάσεις, στον τομέα κυρίως των ΑΠΕ,  αλλά θα δημιουργήσει και νέες, εις βάρος των προοπτικών επιβίωσης του συνόλου της Περιφέρειας, για το λόγο αυτό , πρέπει να προσβληθεί, σύμφωνα με τα νομίμως ισχύοντα, με στόχο την αντικατάστασή του από ένα νέο, πράγματι σύγχρονο και συγχρονισμένο με τις ανάγκες της Περιφέρειας Χωροταξικό Πλαίσιο.

Με εκτίμηση, 

οι Παρατάξεις της Αντιπολίτευσης του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Μακεδονίας