Π. Κουκουλόπουλος: «Η αξιοπρεπής στέγη, από δικαίωμα για όλους, προνόμιο για λίγους»

Σε* πλήρη εξέλιξη βρίσκεται τα τελευταία χρόνια η μετατροπή της αξιοπρεπούς στέγασης, από δικαίωμα για όλους, σε είδος πολυτελείας. Οι αριθμοί για την κλιμακούμενη στεγαστική κρίση στη Χώρα μας, καθιστούν έκθετη την Κυβέρνηση που επιμένει να απορρίπτει την ολοκληρωμένη πρόταση του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής, την οποία κατέθεσε εδώ και τρία χρόνια ο Πρόεδρός μας, Νίκος Ανδρουλάκης.

 Είναι χαρακτηριστικό πως η ιδιοκατοίκηση άγγιξε το ιστορικό χαμηλό του 69,6% πανελλαδικά και 64% στην Αθήνα. Η νέα γενιά παραμένει εγκλωβισμένη στο παιδικό της δωμάτιο, με επτά στους δέκα Έλληνες 18-34 ετών να κατοικούν στους  γονείς τους. Η Ελλάδα διαπρέπει πανευρωπαϊκά στο κόστος στέγασης. Τα ενοίκια εξωπραγματικά, αυξήθηκαν σε τέσσερα χρόνια κατά 42% και για τους φοιτητές 50%. Η στέγαση εξαφανίζει τουλάχιστον το 40% του εισοδήματος για ένα στα τέσσερα νοικοκυριά.

Οι ρίζες του κακού, είναι μεν πολλές και σύνθετες, τροφοδοτήθηκαν όμως όλες τους από συγκεκριμένες κυβερνητικές ενέργειες και παραλείψεις. Οι προκλητικές νομοθετικές παρεμβάσεις για το καθεστώς της golden visa. Η έλλειψη έγκαιρων αντανακλαστικών στην ανεξέλεγκτη επέκταση της βραχυχρόνιας μίσθωσης, στον υπερτουρισμό και στην υπερδόμηση. Η χαμένη ευκαιρία του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας. Η ένδεια ολοκληρωμένου σχεδίου για τις δυσμενείς συνθήκες της ελληνικής πραγματικότητας, με τον γερασμένο πολεοδομικό ιστό, την πληθώρα κλειστών διαμερισμάτων, τη δημόσια περιουσία που ρημάζει αναξιοποίητη, τις δυσλειτουργίες του χωροταξικού και πολεοδομικού θεσμικού πλαισίου, το ασφυκτικό ιδιωτικό χρέος και τα “κόκκινα δάνεια” στην αγορά ακινήτων.

Δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια ούτε ανοχής ούτε αντοχής, όσο τα νέα ζευγάρια στριμώχνουν τα όνειρά τους σε ελλιπή τετραγωνικά αμφιβόλου ποιότητας, όσο φοιτητές επιλέγουν τους σπουδές τους βάσει του πορτοφολιού των γονιών τους και όσο το υπέρμετρο κόστος στέγασης αποτελεί μόνο ένα υποσύνολο του ακανθώδους πολύπλευρου κόστους διαβίωσης. Η πρόταση του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής, με ρεαλισμό και τεκμηρίωση, δίνει πειστικές απαντήσεις για την αποκλιμάκωση των ενοικίων και τον εξορθολογισμό της αγοράς ακινήτων.

Κατ’ αρχάς, κατάργηση -ή έστω προσωρινή αναστολή για ικανό χρονικό διάστημα- της golden visa. Παράλληλα, θέσπιση ρητής απαγόρευσης διάθεσης προς βραχυχρόνια μίσθωση των ακινήτων που έχουν αγοραστεί μέσω golden visa, ώστε να χρησιμοποιούνται μόνο για ιδιοκατοίκηση ή μακροχρόνια μίσθωση.

Ταυτόχρονα, δημιουργία “δεξαμενής” κοινωνικών κατοικιών που θα είναι διαθέσιμες προς ενοικίαση με κοινωνικά κριτήρια και σε χαμηλό αντίτιμο. Ένα μέρος θα ανήκει στο Δημόσιο, είτε με αξιοποίηση υφιστάμενης ακίνητης περιουσίας του δια ανακαινίσεων είτε με νέες κατασκευές. Το μεγαλύτερο μέρος θα είναι ιδιωτικές κατοικίες που σήμερα παραμένουν κλειστές, με κίνητρα ένταξης, όπως χρηματοδότηση ανακαίνισης, υψηλότερες επιδοτήσεις ενεργειακής αναβάθμισης, μείωση του ΕΝΦΙΑ για το συγκεκριμένο ακίνητο και αφορολόγητο του ενοικίου. Ο ιδιοκτήτης θα δεσμεύεται να εντάξει το ακίνητο για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, όχι μικρότερο των δέκα ετών. Στόχος είναι η “δεξαμενή” να περιλαμβάνει 150.000 κατοικίες, δημιουργώντας ανταγωνισμό προς τα κάτω στα ενοίκια, με σημαντικό ρόλο των Ο.Τ.Α. στην εξεύρεση των ακινήτων και στην εφαρμογή του προγράμματος.

Κομβικός, επίσης, πρέπει να είναι ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη βραχυχρόνια μίσθωση, για τον καθορισμό της φέρουσας ικανότητας κάθε περιοχής, των διαθέσιμων ακινήτων και των δυνατοτήτων διάθεσής τους προς ενοικίαση μέσω των ψηφιακών εφαρμογών.

      Η ανισότητα πρόσβασης σε αξιοπρεπή στέγη αναδεικνύεται σε κορωνίδα των ακραίων ανισοτήτων που διαπερνούν οριζόντια και κάθετα την πατρίδα μας, πυροδοτώντας το δημογραφικό αδιέξοδο. Η Κυβέρνηση, έστω αργά, οφείλει επιτέλους να αποδεχτεί τις προτάσεις μας, για να θωρακίσουμε άμεσα και αποτελεσματικά τους ευάλωτους συμπολίτες μας και τη νέα γενιά στο στοιχειώδες και αναφαίρετο δικαίωμα της καθημερινότητάς τους.

* Άρθρο στο τεύχος Δεκεμβρίου του Περιοδικού «Οικονομικά Χρονικά» του Οικονομικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας, που αφορά τους μήνες Ιούλιο – Αύγουστο – Σεπτέμβριο 2024, σύνταξη άρθρου Οκτώβριος 2024.