Ἀγαπητοί μου ἀδελφοὶ καὶ ἀδελφές μου,
Ἀφοῦ μᾶς προετοίμασε ἐπὶ τρεῖς ἑβδομάδες ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μᾶς εἰσάγει τώρα στὸν ἀγῶνα. Μπαίνουμε ἀπὸ αὔριο στὴν ηστεία τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Γιὰ νὰ μάθουμε τὴν ἀξία καὶ τὴ σημασία τῆς νηστείας, ὅρισαν οἱ ἱεροὶ Πατέρες νὰ τελεῖται σήμερα ἡ ἀνάμνηση τῆς ἐξορίας τοῦ Πρωτοπλάστου Ἀδὰμ ἀπὸ τὸν Παράδεισο. Ἀκριβῶς διότι ἡ πτώση καὶ ἡ ἔξωση τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Παράδεισο συνέβη ὡς ἀποτέλεσμα παραβάσεως τῆς ἐντολῆς τῆς νηστείας.
Ἦταν ἡ μόνη ἐντολὴ ποὺ ἔδωσε ὁ Θεὸς στὸν ἄνθρωπο ὅταν τὸν δημιούργησε. Ὅλα ὅσα ὑπῆρχαν στὸν Παράδεισο ἦταν στὴ διάθεσή μας «ἀπὸ τοὺς καρποὺς ὅλων τῶν δένδρων μπορεῖς νὰ τραφεῖς», εἶπε ὁ Θεός, ὅμως «ἀπὸ τὸν καρπὸ τοῦ δένδρου τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ, μὴν φᾶς». Ὁ Θεὸς ἔπλασε τὸν ἄνθρωπο ἐλεύθερο, τελείως ἐλεύθερο. Γιὰ νὰ καταλάβει ὅμως, ὁ ἄνθρωπος τὸ πλᾶτος τῆς ἐλευθερίας του, ἔπρεπε νὰ ἔχει δικαίωμα ἐπιλογῆς. Ὅλα ἦταν δικά του μέσα στὸν Παράδεισο, ὅλα ἔγιναν γιὰ χάρη του καὶ ὅλα ἐξαρτῶντο ἀπὸ ἐκεῖνον. Ἤθελε, λοιπόν, ὁ Θεὸς νὰ ὑπάρχει καὶ «κάτι» ποὺ θὰ βοηθοῦσε τὸν ἄνθρωπο νὰ κατανοήσει τὴν ἐλευθερία του. Αὐτὸ ἦταν ἡ ἐντολὴ τῆς νηστείας. Λέγεται ἐντολή ἐπειδὴ προτάθηκε στὸν ἄνθρωπο ὡς δυνατότητα ἐπιλογῆς, ὅμως ἦταν ὅ,τι πιὸ ὡραῖο καὶ ἀξιοπρεπὲς δόθηκε ἀπὸ τὸ Θεὸ στὸν ἄνθρωπο ὡς προῖκα. Πρότεινε ὁ Θεὸς στὸν ἄνθρωπο νὰ ἐπιλέξει τὸ ἐξῆς: τὴν ζωὴ ποὺ εἶχε μπροστά του, ἤθελε νὰ τὴν ἐξερευνήσει μονάχος του ἢ ἔχοντας ὡς παρέα καὶ συντροφιὰ τὸν ἴδιο τo Θεό; Κι ὁ ἄνθρωπος ἐπέλεξε λάθος! Προτίμησε τὴ μοναξιά. Δὲν ἐμπιστεύθηκε τὸ Θεὸ Δημιουργό του.
Ἡ Ἐκκλησία, λοιπόν, προτείνοντάς μας τὴ νηστεία ποὺ ἀρχίζει αὔριο, θέλει νὰ μᾶς βοηθήσει νὰ καταλάβουμε πόση προσοχὴ χρειάζεται κάθε φορὰ ποὺ ἔχουμε νὰ ἐπιλέξουμε μεταξὺ διαφόρων καταστάσεων στὴ ζωή μας. Ἡ ἐλευθερία ἀπαιτεῖ ὑπευθυνότητα. Αὐτὸ ἰσχύει σὲ κάθε ἔκφανση τῆς προσωπικῆς καὶ κοινωνικῆς ζωῆς μας, ὅμως πολὺ περισσότερο ἰσχύει στὴν πνευματική μας ζωή. Ὁ ἕνας λόγος τῆς νηστείας εἶναι παιδαγωγικός, νὰ μάθουμε νὰ πειθαρχοῦμε στὸ Θεὸ καὶ στὴν Ἐκκλησία του, νὰ συνηθίσουμε νὰ στεροῦμε τὸν ἑαυτό μας ἀπὸ μερικὲς ὑλικὲς ἀπολαύσεις προκειμένου νὰ μάθουμε νὰ ἐπιβαλόμαστε στὸν δύσκολο καὶ αὐθαίρετο ἑαυτό μας. Αὐτὸν τὸ λόγο βέβαια δὲν τὸν δέχονται ἐκεῖνοι τῶν ὁποίων Θεὸς εἶναι ἡ κοιλιά. Ὁ ἄλλος λόγος τῆς νηστείας εἶναι οἰκονομικὸς καὶ κοινωνικός, νὰ μάθουμε δηλαδὴ νὰ τρῶμε λιτά, γιὰ νὰ ἔχουμε πάντοτε ἐπάρκεια καὶ νὰ μποροῦμε νὰ δίνουμε σὲ ἐκείνους ποὺ δὲν ἔχουν καὶ πεινοῦν. Κι αὐτὸν τὸ λόγο βέβαια, δὲν τὸν δέχονται ἐκεῖνοι ποὺ στὴ ζωή τους ἐνδιαφέρονται μόνο γιὰ τὸν ἑαυτό τους. Λέγεται σήμερα ὅτι τὰ ἀγαθὰ τῆς γῆς δὲν ἐπαρκοῦν νὰ θρέψει τὸν πληθυσμό της. Δὲν εἶναι ἔτσι. Ἡ γῆ δὲν μπορεῖ νὰ θρέψει τὴν πλεονεξία μας. Τρίτος λόγος τῆς νηστείας εἶναι ὑγιεινός, ἀλλὰ γι’ αὐτὸν μᾶς λένε οἱ γιατροί, ὅταν γιὰ διάφορες ἀσθένειες ὁρίζουν δίαιτα, ἡ ὁποία βέβαια, τότε εἶναι ὑποχρεωτική.
Ἀγαπητοί μου,
Ἡ νηστεία δὲν εἶναι μιὰ ἐξωτερικὴ πράξη γιὰ ἐπίδειξη. Εἶναι πράξη ἐσωτερικὴ, τῆς καρδιᾶς καὶ τῆς διαθέσεώς μας, ποὺ γίνεται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, γιὰ τὸ δικό μας ὄφελος. Ὅ, τι μᾶς ζητάει ὁ Θεός, δὲν ἐξυπηρετεῖ ἐκεῖνον ἀλλὰ ἐμᾶς τοὺς ἴδιους. Ἂν ἀποφασίσουμε νὰ ἀνταποκριθοῦμε, νὰ τὸ κάνουμε μὲ ἀγάπη καὶ χαρά, ὄχι ὡς ἀγγαρεία καὶ στέρηση. Ἡ νηστεία δὲν εἶναι ὁ σκοπός, εἶναι τὸ μέσον γιὰ νὰ ἐπιτύχουμε δύο ἄλλα πιὸ σημαντικά. Τὸ ἕνα εἶναι νὰ μάθουμε νὰ συγχωρᾶμε τοὺς συνανθρώπους μας. Τὸ ἄλλο εἶναι νὰ μὴν κολλάει ἡ καρδιά μας στὰ ἐπίγεια πράγματα. Ὅμως γι ́αὐτά, χρειάζεται νὰ ἔχουμε δυνατὸ χαρακτῆρα. Δὲν συγχωρᾶμε τοὺς ἄλλους καὶ ζοῦμε μαζί τους σχέσεις φθονερῆς πίκρας καὶ σκληρῆς κακίας, ἐπειδὴ δὲν μάθαμε νὰ νηστεύουμε τὸν ἐγωϊσμό μας, νὰ τὸν περιορίζουμε καὶ νὰ ξεπερνᾶμε ἔτσι τὶς κακίες τῶν ἄλλων συνανθρώπων μας, γιὰ νὰ μὴν μᾶς γονατίζουν ἢ νὰ μᾶς ἐξουθενώνουν. Ὅποιος νηστεύει τὸν ἐγωϊσμό του, αὐτὸς εἶναι πάντα χαρούμενος καὶ νικητὴς στὴ ζωή. Καὶ τὸ δεύτερο: μένει ἡ καρδιά μας κολλημένη σὲ πλούτη, ὅταν δὲν ἀφήνουμε ἀνάλαφρη τὴν ψυχή μας νὰ πετάξει ψηλὰ καὶ νὰ δεῖ τὴν ἀλήθεια: ὅτι ὅλα ὅσα ἀποκτοῦμε σ’ αὐτὴν τὴ ζωή, δὲν μᾶς ἀνήκουν, ἐδῶ θὰ μείνουν, ἄλλοι θὰ τὰ πάρουν μετὰ ἀπὸ μᾶς, κι ἔπειτα ἄλλοι, κι ἄλλοι. Ἐκεῖνο ποὺ ἀξίζει εἶναι ἡ σχέση μας μὲ τὸ Χριστὸ καὶ ἡ μόνιμη κατοικία μας ποὺ εἶναι ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ψευδαίσθηση εἶναι ὁ πλούτος, ἡ δύναμη καὶ ἡ ἐπιτυχία μας. Σὰν τὴν πρωϊνὴ πάχνη χάνονται καὶ ξεχνιοῦνται κι ὅσο πιὸ κολλημένος εἶναι κανεὶς σ ́αὐτά, τόσο πιὸ δυστυχὴς γίνεται, ἐπειδὴ πολὺ γρήγορα θὰ νιώσει ὅτι φεύγει ἀπὸ τὴ ζωὴ καὶ τὰ ἀφήνει πίσω. Ἐκεῖνο ποὺ ἀξίζει νὰ θησαυρίσουμε ὅσο ζοῦμε, εἶναι νὰ μάθουμε νὰ χαιρόμαστε τὴν κάθε ἡμέρα μας, νὰ ἐμπιστευόμαστε τὸ Χριστὸ καὶ νὰ ἀγαπιόμαστε μεταξύ μας. Αὐτὸς εἶναι θησαυρὸς μὲ σταθερὴ ἀξία.
Ἂς κινήσουμε λοιπόν, τὸ πρῶτο βῆμα μας γιὰ τὴν Μεγάλη Τεσσαρακοστὴ ἀπὸ ἀπόψε. Ἡ Ἐκκλησία ὑπάρχει γιὰ ἕνα λόγο στὴ γῆ, γιὰ νὰ συγχωρεῖ ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς μέσῳ τῆς Ἐκκλησίας του ὅλους μας ἀνεξαιρέτως. Ὅποιοι κι ἂν εἴμαστε, μᾶς δέχεται ὁ Χριστός, ὅ,τι κι ἂν ἔχουμε κάνει μᾶς συγχωρεῖ. Ἄρκεῖ νὰ τὸ θέλουμε ἐλεύθερα καὶ πρόθυμα. Ποιὸς δὲν θὰ συγχωρέσει τὸν ἀδελφό του ὅταν ἔτσι θὰ κερδίσει τὴ συγχώρηση τοῦ Θεοῦ; Τί εἶναι ἡ στέρηση τῶν τροφῶν μπροστὰ στὶς δωρεές τοῦ Θεοῦ; Τί ἀξίζει στὴ ζωή μας περισσότερο ἀπὸ τὸ Χριστὸ καὶ τὴν ἀγάπη του;
Καλὴ Σαρακοστή, ἀγαπητοί μου, καλὴ δύναμη στὸν πνευματικό σας ἀγῶνα, στὴν κορυφὴ τοῦ ὁποίου στέκεται καὶ μᾶς περιμένει ὁ Χριστός.
