Οι ακτές και τα σπήλαια της Mεγάλης Πρέσπας προσέλκυσαν από πολύ παλιά φιλέρημους χριστιανούς και ανθρώπους που ήθελαν να ζήσουν στην ησυχία και την απομόνωση την δική τους πορεία προς τη θέωση (ο αναχωρητισμός εδώ συνεχίστηκε ως τις μέρες μας με ένα ερημίτη νεαρό από την Αθήνα οποίος ζούσε μέχρι πριν χρόνια κοντά στις ακτές της Μεγάλης Πρέσπας).
Τα ασκηταριά -μικρές κηλίδες ευσέβειας πάνω στους λείους ασβεστόλιθους- είναι μνημεία μοναδικής ομορφιάς. Υπάρχουν 7 στη Μεγάλη Πρέσπα, τα 4 σε Αλβανικό έδαφος και 3 στο ελληνικό τμήμα των ακτών της.
Για να τα επισκεφθείτε θα φτάσετε στο χωριό Ψαράδες, απ’ όπου θα βρείτε συνοδούς με μικρά ταχύπλοα βαρκάκια για να τα επισκεφθείτε, φυσικά όσα βρίσκονται επί ελληνικού εδάφους.
Αναμφίβολα το ωραιότερο και σημαντικότερο ασκηταριό (επί ελληνικού εδάφους) είναι η Παναγία Ελεούσα (ή του Αγίου Πέτρου), που βρίσκεται χτισμένο 40 μέτρα ψηλότερα από την ακτή, σε μια εντυπωσιακή σπηλιά με οβάλ άνοιγμα. Θα ανέβετε τα 184 σκαλιά και θα δείτε, κτισμένο πάνω στο πατημένο χώμα της σπηλιάς έναν κομψότατο μονόχωρο βυζαντινό ναό, με θαυμάσια συντηρημένη αρχιτεκτονική και εκπληκτικά πορφυρόχρωμα σχέδια στον δυτικό τοίχο, τα οποία μιμούνται κεραμοπλαστικό διάκοσμο. σαν μια παράξενη ποίηση, έναν κώδικα ξεχασμένο. Ο ναός χτίστηκε πιθανώς το 1409. Στο εσωτερικό θα θαυμάσετε τις μοναδικής τέχνης αγιογραφίες (καλύπτουν όλους τους τοίχους!) που άπλωσε ο τολμηρός χρωστήρας του ζωγράφου-μοναχού Ιωαννίκιου, και ενός δεύτερου άγνωστου αγιογράφου, τον 15ο αιώνα. Οι τοίχοι είναι ιστορισμένοι, ως κάτω στο χωμάτινο πάτωμα!
Προσέξτε τον Άγιο Ρωμανό και την εκπληκτική Αποκαθήλωση, αλλά και τη σκηνή του Μελισμού. Δηλαδή την παράσταση με τον Χριστό να εικονίζεται ως βρέφος γυμνό επάνω στην Αγία Τράπεζα. Ο εικονογραφικός αυτός τύπος συμβολίζει με ρεαλιστικό τρόπο την μετουσίωση του άρτου σε Σώμα και του οίνου σε Αίμα. Παρατηρείται στα βυζαντινά μνημεία από το τέλος του 12ου αιώνα και έπειτα. Πρόκειται για την εικονογράφηση μίας στιγμής της Θείας Λειτουργίας, κατά την οποία ο Ιερέας προβαίνει στο «μελισμό» του Άρτου, ενώ ψάλλει σχετικό τροπάριο. Η σκηνή του μελισμού στην Ελεούσα είναι παρόμοια με εκείνη που βρίσκεται σε δύο άλλες εκκλησίες της Πρέσπας (Το ερημητήριο των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ, στο Αλβανικό τμήμα της Μεγάλης Πρέσπας, και στην εκκλησία της Ανάστασης του κυρίου (Ristotzl), στην περιοχή Μπόργια (Mborja) κοντά στην Κορυτσά). Καθώς οι η Ελεούσα και η Ανάσταση χρονολογούνται τον 14ο αιώνα, η ομοιότητα της τεχνοτροπίας της εικονογράφησης οδηγεί τους μελετητές στην υπόθεση πως το παρεκκλήσι των Αρχαγγέλων θα πρέπει να χρονολογηθεί κι αυτό γύρω στον 14ο αιώνα.
Οι τοιχογραφίες της επάνω ζώνης στο ασκηταριό της Ελεούσας είναι πιο απλοϊκές, ενώ στην κάτω ζώνη βρίσκονται εκπληκτικές τοιχογραφίες παλαιολόγειας τεχνοτροπίας. Φυσικά επάνω δούλεψε ο μαθητής και κάτω ο ζωγράφισε ο δάσκαλος. Ποιος από τους δυο ήταν ο Ιωαννίκιος; Δεν θα το μάθουμε ποτέ…
To εκκλησάκι χτίστηκε το 1409 από το Σέρβο ηγεμόνα Bουκάσιν (η κτητορική επιγραφή τον αναφέρει ως Bλουκασινό), ο οποίος όμως το 1409 ήταν μακαρίτης, γεγονός που έχει βάλει σε βαθύ προβληματισμό τους μελετητές του ναού. Άλλο αίνιγμα αυτό…
ΔΙΑΜΟΝΗ (Στους Ψαράδες)
- «Χαγιάτι» (6977522197). Τα 4 δωμάτια (2 από αυτά με τζάκι) βρίσκονται σ’ ένα πετρόκτιστο κτίριο που ανακαινίστηκε πρόσφατα. Είναι πεντακάθαρα, περιποιημένα και ζεστά. Σερβίρεται και σπιτικό πρωινό.
- «Αρχοντικό» (23850 46260). Ξενώνας έχει 10 δωμάτια, ωραία διακοσμημένα και με πίνακες του Βασίλη Τσίντσικοφ, σε κορνίζες από κορμούς δέντρων και μοναδική θέα στην λίμνη.
- «Η Συντροφιά» (23850 46107). Τα 6 δωμάτια πάνω από την ομώνυμη ταβέρνα έχουν λιτή διακόσμηση, ενώ στα 4 υπάρχει τζάκι. Έχουν εκπληκτική θέα στην Μεγάλη Πρέσπα, καθώς βρίσκονται μια ανάσα από τις όχθες της.
ΦΑΓΗΤΟ
- «Η Συντροφιά», στους Ψαράδες (23850 46107). Δεν είναι μόνο ο ζεστός χώρος και το καλό φαγητό που κάνουν την διαφορά στην ταβέρνα κοντά στις όχθες της λίμνης: είναι και οι ιδιοκτήτες της που είναι ζεστοί και φιλόξενοι. Ο Γερμανός και η Χριστίνα θα σας υποδεχθούν με ένα ζεστό χαμόγελο και θα σας σερβίρουν νοστιμότατα πιάτα, μανιτάρια με κρεμμύδι και ψητές πιπεριές Φλωρίνης, σαλιγκάρια, τυροκαυτερή, σαγανάκι με πιπεριά, τυρί και αυγά, τσιρόνια τηγανιτά, χωριάτικες πίτες, μεγάλη ποικιλία κρεατικών, πέστροφα στα κάρβουνα και το κορυφαίο γριβάδι σκεπασμένο με φέτες ντομάτας και λαδολέμονο.
- Οι Ψαράδες», (23850 46235). Τσιπουράδικο που σερβίρει ντόπια κρέατα, φασόλια στο φούρνο, ψάρια από τη λίμνη πλακί και ψαρόσουπα, νόστιμες χειροποίητες πίτες και καβουρντιστή πιπεριά με ξερό τσιρόνι.
- «Τα παραγάδια», ( 23850 46240). Συμπαθητικό ταβερνάκι όπου θα φάτε γριβάδι και πέστροφα στη σχάρα, τσιρόνι τηγανιτό και κεφτεδάκια σχάρας.
Διαβάστε περισσότερα στο www.thegreektraveller.com
