Ψάλθηκε (την Τετάρτη της Ε’ Εβδομάδας της Σαρακοστής, 2-4-2025) στον Άγιο Διονύσιο Βελβεντού, της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης, ο Μέγας Κανών, ποίημα του Υμνογράφου Αγίου Ανδρέου του Ιεροσολυμίτη, αρχιεπισκόπου Κρήτης, σε ήχο πλάγιο του δευτέρου ειρμολογικό (=σύντομο). Οι παλαιότεροι πρακτικοί ψάλτες ‘’έβρισκαν’’ τον ήχο από τα λαοφιλή τροπάρια του Όρθρου του Μεγάλου Σαββάτου, που ψάλλονται στον Κανόνα, το Βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής πριν από τα Εγκώμια: ‘’..ον Παίδες ευλογείτε, Ιερείς ανυμνείτε, λαός υπερυψούτε, εις πάντας τους αιώνας’’, με τη συμμετοχή σχεδόν όλου του εκκλησιάσματος, κυρίως οι φράσεις αυτές.
Διήρκησε από τις 6 μ.μ. μέχρι τις 8:10 μ.μ.. Το εκκλησίασμα αρκετό. Έψαλαν: Ο π. Κωνσταντίνος Παραλής, νέος και φέρελπις Κληρικός της Ι. Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης, Εφημέριος Καστανιάς και Λάβας Σερβίων, ο Βασίλης Καρανώτας βοηθός ψάλτης στην Παναγία Φανερωμένη πόλεως Κοζάνης και στον Άγιο Διονύσιο Βελβεντού και η ακάματη Δήμητρα Κίτση – Βαλωμά βοηθός ψάλτης στον Άγιο Διονύσιο Βελβεντού.
Όλος ο Μέγας Κανόνας είναι συγκλονιστικός, ανατέμνει, διαγνώνει, διαπιστώνει, αφυπνίζει, προτρέπει, ενισχύει, ανατάσσει, θρυμματίζει τα άχρηστα εσωτερικά υλικά στον άνθρωπο, αφήνει βαθύ αποτύπωμα, διαμορφώνει ένα κλίμα ειρήνευσης και καταλλαγής, όχι μόνο στους ψάλλοντες αλλά και στους ακροατές.
‘’Το σώμα κατερρυπώθην, το πνεύμα κατεσπιλώθην, όλος ηλκώθην.. (Τροπάριο 17ο, Ωδής δ’). ‘’Αυτείδωλον εγενόμην, τοις πάθεσι την ψυχήν μου..’’ (Τροπάριο 26ο, Ωδής δ’). ‘’Κατέχρωσα την εικόνα σου, και παρέφθειρα την εντολήν σου, όλον απημαυρώθη το κάλλος, και τοις πάθεσιν εσβέσθη Σωτήρ η λαμπάς..’’ (Τροπάριο 18ο, Ωδής ζ’). ‘’Ο Νόμος ησθένησεν, αργεί το Ευαγγέλιον..’’ (Τροπάριο 3ο, Ωδής θ’).
Ποιητικές – υμνογραφικές βιωματικές φράσεις που μας βγάζουν από την αυταπάτη της αυτοδικαίωσης και της υπεροπτικής θεώρησης και απόρριψης των άλλων, είτε ως μεμονωμένων προσώπων είτε ως πληθυσμιακών οντοτήτων, μας λένε ότι δεν πρέπει να (κατα)κρίνουμε τους άλλους από το ύψος της ‘’υγείας μας’’, που μπορεί να είναι, όπως κατά κανόνα είναι, μια μικροαστική χλαπάτσα.
Αναδρομή στον Άγιο Διονύσιο Βελβεντού: Τη Σαρακοστή του 1985 έψαλα το Μέγα Κανόνα με τον μακαριστό παπα-Γιάννη Παπαδημητρίου. Στη συνέχεια με τον μακαριστό παπα-Γιώργη Κακούλη και ανελιπώς με τους αείμνηστους Αθανάσιο Κουτσιούκη και Γιάννη Παπαγόρα.
Αναδρομή στην Αιανή: Τη Σαρακοστή του 1977 έψαλα το Μέγα Κανόνα στην Αιανή με τους αείμνηστους πρακτικούς ψάλτες: Μανώλη-Αναγνώστη Λανάρα, Φίλλιπο Κακαβέλη, Βασίλειο Τσαγκαδούρα, Κωνσταντίνο Καραντάκο και με τους μικρούς μαθητές μου τότε, με τις μελωδικότατες παιδικές, και πολλά υποσχόμενες φωνές τους, τον Πάρη Γκούνα, σήμερα Άρχοντα Υμνωδό της Μ.τ.Χ.Ε. και Βαγγέλη Ασημίνα, που λαμπρύνουν και οι δύο ως πρωτοψάλτες, αναλόγια Ενοριών στη Θεσσαλονίκη, επιπλέον με τον Πάρη που διδάσκει και διευθύνει τη Σχολή Βυζαντινής Μουσικής ‘’Διονύσιος Ψαριανός’’ της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης.
Και μια όμορφη ποιητική – δοξολογική διατύπωση της πίστης μας: ‘’Τριάς ειμί, απλή αδιαίρετος, διαιρετή προσωπικώς, και Μονάς υπάρχω, τη φύσει ηνωμένη, ο Πατήρ φησιν, ο Υιός, και θείον Πνεύμα’’. (Δόξα, Ωδής στ’).
π. Κωνσταντίνος Ι. Κώστας
παπαδάσκαλος
3-4-2025
