Εντοπίστηκε νεκροταφείο στη θέση LIVERA 2 στο πλαίσιο επίβλεψης των εκσκαφικών εργασιών κατασκευής τεσσάρων (4) Φωτοβολταϊκών Σταθμών Παραγωγής Ηλεκτρικής Ενέργειας – Οι κάτοικοι των Λιβερών ζητούν να πληροφορηθούν αν τα ανθρώπινα οστά που βρέθηκαν αφορούν νεότερα ιστορικά γεγονότα του Ολοκαυτώματος του οικισμού των Λιβερών, όταν 63 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και κάτοικοι των Λιβερών εκτελέσθηκαν από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής

Ενημερωθήκαμε από τους εντολείς μας ότι κατά τις έρευνες που διεξάγονται από την ΕΦΑ Κοζάνης στο πλαίσιο εργασιών εγκατάστασης και λειτουργίας  ΦΣΠΗΕ σε θέσεις όμορες του οικισμού των Λιβερών (υπ’αριθμ. 1Α και 1Δ τεμάχια Διανομής έτους 1930 αγροκτήματος Λιβερών Κοζάνη), δυνάμει των υπ’ αριθ. πρωτ. 38000/8.8.2023 και υπ’ αριθ. πρωτ. 38001/8.8.2023 Αδειών Εγκατάστασης, εντοπίστηκαν ευρήματα (ανθρώπινα οστά και ενδείξεις ταφής).

Λαμβανομένου υπόψη ότι τα ως άνω ευρήματα, αν δεν ανάγονται σε παλαιότερη ιστορική περίοδο (και πρέπει κατά τούτο να τύχουν της ανάλογης καταγραφής και προστασίας, το δε έργο να εγκριθεί ή μη ως προς την υλοποίησή του από απόψεως αρχαιολογικού νόμου από την ΥΠ.ΠΟ.  κατόπιν και συναφούς γνωμοδότησης του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου), ενδέχεται σε κάθε περίπτωση να συνδέονται με τα νεότερα ιστορικά γεγονότα του Ολοκαυτώματος του οικισμού των Λιβερών, οπότε και 63 αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης και κάτοικοι των Λιβερών εκτελέσθηκαν από τα Γερμανικά στρατεύματα κατοχής, ιστορικό γεγονός που συνδέεται άμεσα με την τοπική και εθνική ιστορική μνήμη.

Εξ αυτού του λόγου αποστείλαμε σχετικό αίτημα προς την ΕΦΑ Κοζάνης για να μας επιβεβαιώσει τα ανωτέρω.

Η ΕΦΑ Κοζάνης μας απάντησε με το συνημμένο έγγραφο, το οποίο, ωστόσο, εγείρει πλήθος ερωτημάτων και συγκεκριμένα:

(α) η ΕΦΑ Κοζάνης έχει ήδη “περιορίσει” την έκταση των ευρημάτων της από μία και μόνο ημέρα αυτοψίας  και εάν ναι, πως γνωρίζει ότι το “νεκροταφείο” που εντόπισε περιορίζεται σε μία τόσο μικρή έκταση.

(β) θα επιτρέψει την εκτέλεση των εργασιών κατασκευής του ΦΣΠΗΕ δίπλα ή πάνω από τα οστά και λείψανα που ακόμα δεν έχει επιβεβαιώσει την χρονολογία τους;

(γ) εάν τα ευρήματα αφορούν το ολοκαύτωμα των Λιβερών δεν θα πρέπει να διακοπούν κάθε είδους εργασίες στην ευρύτερη περιοχή μέχρι να αποσαφηνιστούν τα δεδομένα, καθώς η περιοχή μπορεί και πρέπει να κηρυχθεί ως ιστορικός τόπος.

(δ) ο Δήμος Κοζάνης που είναι ιδιοκτήτης της έκτασης και που από όσο γνωρίζουμε, έχει ενημερωθεί για τα ευρήματα, θα επιτρέψει να εγκατασταθεί Φωτοβολταϊκός Σταθμός ακόμα και πάνω σε οστά κατά πάσα πιθανότητα αγωνιστών της εθνικής αντίστασης;

 Η απάντηση της ΕΦΑ Κοζανης_13.5.2025, στην οποία αναφέρεται πως σε ό,τι αφορά τη χρονολόγηση του νεκροταφείου δεν υπάρχουν προς το παρόν ακριβή αρχαιολογικά δεδομένα καθώς η έρευνα είναι σε αρχικό στάδιο