Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας επαναφέρει τα βουβάλια στη λίμνη Χειμαδίτιδα για την αποκατάσταση του οικοσυστήματος

Η λίμνη Χειμαδίτιδα λόγω της σπουδαίας βιοποικιλότητας που παρουσιάζει, έχει ενταχθεί στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Η υπέρμετρη αύξηση του καλαμιώνα απειλεί με χερσοποίηση τη λίμνη και θέτει σε αμφισβήτηση την προστασία και διατήρηση κατ’ αρχάς των ιχθυοπληθυσμών, της ορνιθοπανίδας και της μορφής του τοπίου, που σήμερα με τη χλωρίδα και πανίδα του, στηρίζει την ένταξη των περιοχών στο δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000.

Στα πλαίσια της προστασίας της λίμνης έχει εκπονηθεί μελέτη με τίτλο «Μελέτη διαχείρισης των καλαμιώνων της λίμνης Χειμαδίτιδας» στην οποία περιγράφεται η ανάγκη διαχείρισης των καλαμιώνων καθώς και οι μέθοδοι διαχείρισης αυτών. Σκοπός της μελέτης είναι η διαχείριση με μη μηχανικά μέσα, του καλαμιώνα στη λίμνη Χειμαδίτιδα με τη βόσκηση μεγάλων ζώων. Τα βουβάλια, που διαβιούσαν στην περιοχή μέχρι το 1950 και για τα οποία υπάρχουν ειδικές διατάξεις στην διαχείριση υγροβιοτόπων της λίμνης Κερκίνη, αποτελούν ιδανική λύση.

Για την υλοποίηση της παραπάνω μελέτης υποβλήθηκε πρόταση από το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας η οποία εγκρίθηκε προς χρηματοδότηση από την Ε.Ε. στα πλαίσια του έργου ΝΑΤΜed από το Πρόγραμμα PRIMA HORIZON2020

Το έργο ΝΑΤΜed (Nature-based Solutions on existing infrastructures for resilient Water Management in the Mediterranean) αποτελεί ένα, διαχειριστικό, μη τεχνικό, έργο διαχείρισης καλαμιώνα. Το έργο εντάσσεται στο πλαίσιο της καινοτομίας του προγράμματος Horizon2020 Research and innovation, εφαρμόζοντας λύσεις που βασίζονται στη Φύση (Nature Based Solution, Nbs). Τα βουβάλια βρίσκονται στον καλαμιώνα της λίμνης Χειμαδίτιδας για τη διαχείριση του υγροτοπικού οικοσυστήματος. Είναι περιφραγμένα σε προσωρινή μετακινούμενη περίφραξη με ηλεκτροφόρο σύρμα και μετακινούνται σύμφωνα με τη μελέτη διαχείρισης του καλαμιώνα της λίμνης Χειμαδίτιδας. Από το έργο θα προκύψει η συλλογή, η καταγραφή και η αξιολόγηση των δεδομένων από την ελεγχόμενη βόσκηση του καλαμιώνα από βουβάλια. Η εν λόγω δράση αποτελεί κομβικό τμήμα του σχεδιασμού για την ενίσχυση της οικολογικής λειτουργίας της λίμνης, με στόχο την αποκατάσταση της δομής του, τη μείωση της βιομάζας και την αναζωογόνηση του ενδιαιτήματος για την τοπική πανίδα και χλωρίδα.

Έχει ήδη γίνει η εγκατάσταση ηλεκτροφόρου περίφραξης, προκειμένου να διασφαλιστεί τόσο ο περιορισμός της κίνησης των ζώων σε οριοθετημένη έκταση, όσο η ασφάλεια των ζώων. Η περίφραξη είναι σχεδιασμένη ώστε να μετακινείται δυναμικά, ανάλογα με τις οικολογικές ανάγκες και την κατάσταση του καλαμιώνα. Παράλληλα, τα βουβάλια έχουν εξοπλιστεί με κολάρα GPS, τα οποία επιτρέπουν την ακριβή παρακολούθηση της κίνησης των ζώων, καταγράφοντας σε πραγματικό χρόνο τις περιοχές δραστηριότητάς τους (βόσκηση), καθώς και τυχόν έξοδο από τον περιφραγμένο ή ελεγχόμενο χώρο. Τα δεδομένα που συλλέγονται θα αξιοποιηθούν για την επιστημονική τεκμηρίωση της οικολογικής επίδρασης της παρουσίας των βουβαλιών και τη βελτιστοποίηση της διαχειριστικής στρατηγικής.

Ταυτόχρονα έχει εγκατασταθεί και πολυαισθητήρας μέτρησης αβιωτικών περιβαλλοντικών παραμέτρων των νερών της λίμνης στον υφιστάμενο οικίσκο της λίμνης Χειμαδίτιδας.

Η παρέμβαση αυτή εντάσσεται στη γενικότερη προσπάθεια ανάδειξης της λίμνης Χειμαδίτιδας ως πρότυπο υγροτοπικής αποκατάστασης μέσω φυσικών λύσεων, με στόχο την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του οικοσυστήματος απέναντι στην κλιματική αλλαγή και άλλες ανθρωπογενείς πιέσεις.

                                                                                         Φλώρινα 8/7/2025

                                                                                     ΆΜΠΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ

                                                                                           Επ. Καθηγητής

                                                                             Πανεπιστήμιο Δυτ. Μακεδονίας