kozan.gr: Xύτρα ειδήσεων: Οι TWh σώθηκαν, οι άνθρωποι χάθηκαν

Πέρασαν, ακριβώς, έξι χρόνια από τότε που ο Πρωθυπουργός, από το βήμα του ΟΗΕ, ανακοίνωσε με στόμφο την «οριστική απεξάρτηση από τον λιγνίτη». Το Green Tank, με αφορμή αυτή την «επέτειο», ανακοίνωσε με υπερηφάνεια πως μέσα σε έξι χρόνια η Ελλάδα μείωσε δραστικά την εξάρτησή της από τον λιγνίτη και συγκεκριμένα από τις 7,4 TWh ηλεκτρικής ενέργειας το 2019, στις μόλις 1,8 TWh το 2025. Αριθμοί που δείχνουν «πρόοδο», χαμηλότερες εκπομπές, περισσότερες ώρες ηλεκτροπαραγωγής χωρίς καμία λιγνιτική μονάδα. Όμως, πίσω από τα στατιστικά, υπάρχει μια άλλη πραγματικότητα, που αποφεύγει να δει και δύσκολα αποτυπώνεται σε TWh και ποσοστά. Η πραγματικότητα της Δυτικής Μακεδονίας. Η «Δίκαιη Μετάβαση», που ευαγγελίστηκαν όλοι αυτοί, δεν έχει ακόμη δικαιώσει το όνομά της. Τα μεγάλα έργα δεν έχουν προχωρήσει, οι επενδύσεις που θα δημιουργούσαν νέες θέσεις εργασίας καθυστερούν, ενώ οι πολίτες ζουν την καθημερινότητα της ανεργίας, της ανασφάλειας και της ερήμωσης. Η «βίαιη απολιγνιτοποίηση» βαφτίστηκε «πρόοδος». Και ναι, για τα γραφήματα στις παρουσιάσεις των think tanks, ίσως είναι. Όμως για τις τοπικές κοινωνίες δεν υπάρχει καμία στατιστική. Ούτε για τους νέους που φεύγουν από τη Δυτική Μακεδονία επειδή δεν έχουν τι να κάνουν στον τόπο τους, ούτε επίσης και για τις επιχειρήσεις που έκλεισαν ή θα κλείσουν.

Η Δυτική Μακεδονία, όμως, απέκτησε καθαρό αέρα. Και στο φόντο, αντί για καμινάδες, τώρα βλέπεις ανεμογεννήτριες και πάνελ να καλύπτουν τον ορίζοντα. Μια «πράσινη ανάπτυξη» που όπως αποδεικνύεται, στην πράξη, είναι αποκλειστικά και μόνο ελάχιστες, περιστασιακές, θέσεις εργασίας. Κάποιοι, πονηρά, θα πουν: «Μα καλά, δεν αυτό δεν θέλατε τόσα χρόνια; Γι’ αυτό δεν αγωνίζεστε τώρα που αντιδράτε απέναντι στην καύση των απορριμάτων. Για το περιβάλλον δε νοιάζεστε, γιατί διαμαρτύρεστε;». Aσφαλώς και το θέλαμε. Θέλαμε λιγότερο λιγνίτη, λιγότερους ρύπους, καθαρό αέρα για εμάς και τα παιδιά μας. Αυτό που δεν θέλαμε ήταν να γίνει η απολιγνιτοποίηση βίαια (το φωνάζαμε και το φωνάζουμε), χωρίς, πραγματικό, σχέδιο, χωρίς δουλειές, χωρίς πραγματική «δίκαιη μετάβαση».  Δεν θέλαμε να χάσουμε μια ολόκληρη περιφέρεια για να σωθούν τα διαγράμματα των think tanks ή για να μείνουν πίσω μόνο πάνελ κι οι ανεμογεννήτριες. Καθαρό περιβάλλον ναι, αλλά με ζωή γύρω του. Γιατί αλλιώς, ποιο το νόημα; Να καμαρώνουμε ότι ο αέρας της Δυτικής Μακεδονίας είναι καθαρός, όταν δεν θα μείνει κανείς να τον αναπνεύσει;

Εγκληματικά λάθη. Έκλεισαν και θα κλείσουν εργοστάσια και μετά σκέφτηκαν ή θα σκεφτούν τι θα γίνει με τον κόσμο. Χάθηκαν χιλιάδες θέσεις εργασίας και μετά άρχισαν να αναρωτιούνται πως μπορούν να δημιουργήσουν νέες (θέσεις εργασίας). Ενώ η «συμφωνία» ήταν διαφορετική. Για κάθε θέση εργασίας που θα χάνεται θα δημιουργείται μια νέα. Αυτοί αποδείχτηκαν αφερέγγυοι, όχι οι πολίτες. Γιατί οι πολίτες κράτησαν το δικό τους μερίδιο της συμφωνίας. Δέχτηκαν, χωρίς ουσιαστική αντίσταση, να μπουν σε μια δύσκολη μετάβαση με την ελπίδα ότι θα υπάρξει μέλλον. Αντί για αυτό, πήραν κλειστά εργοστάσια, πόλεις και χωριά που αδειάζουν και χωράφια/βουνά γεμάτα πάνελ και ανεμογεννήτριες που ανήκουν, κυρίως, σε λίγους μεγάλους ομίλους.  Και στο τέλος, για αυτούς τους πονηρούς που προαναφερθήκαμε, η ευθύνη γυρνά πίσω στους πολίτες. Σαν να φταίνε αυτοί που πίστεψαν στις υποσχέσεις. Όμως όχι  δεν φταίνε οι πολίτες. Αυτοί τήρησαν τη συμφωνία. Άλλοι την αθέτησαν. Αυτοί που μοίρασαν μεγάλα λόγια και άδειες υποσχέσεις αλλά κι αυτοί που, τοπικά, προώθησαν και στήριξαν, με «νύχια και με δόντια», τα ερασιτεχνικά σχέδια τους. Και σε όσους θα πουν ότι για τη Δυτική Μακεδονία έχουν προγραμματιστεί εκατομμύρια, η απάντηση είναι.  Ναι, λεφτά, ως φαίνεται, υπάρχουν. Και κάποια από αυτά ως «ασπιρίνες», μέσω προγραμμάτων στήριξης, εργασιακών ή για επιχειρήσεις, ίσως ανακουφίσουν. Όμως είναι προφανές, πως, δε θα «θεραπεύσουν» κάτι που διαρκώς δείχνει να χειροτερεύει.

Για εμάς, στη Δυτική Μακεδονία, η 23η Σεπτεμβρίου δεν μοιάζει με γιορτή.  Ευχόμαστε, μάλιστα, να μη μείνει και στην τοπική ιστορία ως μια μαύρη επέτειος. Γιατί αν μαζί με το λιγνίτη χαθεί και το μέλλον των ανθρώπων, τότε δεν θα έχουμε πετύχει απολιγνιτοποίηση αλλά ερημοποίηση κι ας το θυμούνται καλά όσοι από αυτούς – και τοπικά – συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την πραγματικότητα ως ένα παιχνίδι ή πείραμα είτε γιατί οι ίδιοι δεν έχουν καμία ανάγκη είτε επειδή δεν τους ενδιαφέρει.

Η Χύτρα