Οι κυβερνήσεις αντί να επενδύουν στην δημόσια παιδεία, στον πολιτισμό, στην υγεία και στην ασφάλεια των πολιτών της ακολουθούν την γραμμή της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, χρηματοδοτώντας την πολεμική μηχανή και στηρίζουν ενεργά, χωρίς ντροπή γενοκτονίες και δολοφονίες ανθρώπων. Ακόμα και εντός της χώρας, οι κρατικές δολοφονίες (από εργασιακά “ατυχήματα”, γυναικοκτονίες έως και την τραγωδία των Τεμπών) αυξάνονται σε ραγδαίους ρυθμούς, ενώ χρήματα δίνονται στις ένοπλες δυνάμεις, με όλες τις υπόλοιπες πτυχές της ζωής μας να παρακμάζουν συνεχώς. Με τον καπιταλισμό να λειτουργεί όπως ακριβώς πρέπει και να υπηρετεί μονάχα μία μικρή ελίτ, οι κυβερνήσεις νομιμοποιούν την 13ωρη εργασία, ξανά στα βήματα της ΕΕ. Με την κρατική καταστολή να βρίσκεται παντού, μας θέλουν με σκυμμένο το κεφάλι και υπάκουους, χωρίς καμία ένδειξη αντίστασης ενάντιά τους. Το μόνο που μένει είναι αύριο να είμαστε το κρέας στα κανόνια τους. Εδώ και χρόνια βιώνουμε μια εκπαίδευση κομμένη και ραμμένη στα μέτρα της αγοράς, με ελλιπή χρηματοδότηση και ελάχιστη στήριξη. Είναι υποχρέωσή μας να παλέψουμε για αποκλειστικά Δημόσια και Δωρεάν Παιδεία, χωρίς ταξικούς αποκλεισμούς και με γνώση στην υπηρεσία της κοινωνίας.
Πολύ πιο πριν οι κυβερνήσεις περάσουν στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων και άλλων αποφάσεων που μειώνουν την ποιότητα σπουδών, η εξαθλίωση των δημόσιων δομών εκπαίδευσης ήταν ξεκάθαρη. Από τις κτιριακές εγκαταστάσεις, που όχι μόνο δεν διαθέτουν τον κατάλληλο εξοπλισμό τις περισσότερες φορές, αλλά σπάνια είναι ασφαλής η προσβασή μας σε αυτές, η κατάσταση όσο πάει και χειροτερεύει. Η Σχολή Καλών Τεχνών της Φλώρινας βρίσκεται ακριβώς σε αυτή την θέση, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το κτίριο της κατεύθυνσης της Γλυπτικής στο Μεσονήσι. Η πρόσβαση στο κτίριο αυτό, που στέγαζε τουλάχιστον 40 φοιτητά, που δουλεύουν σε μεγάλες διαστάσεις και διαχειρίζονται ηλεκτρικά εργαλεία, μεταξύ άλλων, κρίθηκε στην αρχή του ακαδημαϊκού έτους 2024-25 ακατάλληλη, καθώς έπεσε η οροφή του. Όλα τα άτομα του εργαστηρίου μεταφέρθηκαν σε διάσπαρτες αίθουσες του κεντρικού κτιρίου, οι οποίες δεν είναι αξιοποιήσιμες ή ασφαλείς για το αντικείμενο, με σοβαρούς τραυματισμούς ήδη να έχουν λάβει χώρο. Τα υπόλοιπα εργαστήρια του τμήματος βρίσκονται σε παρόμοια μοίρα. Έλλειψη θέρμανσης, ύδρευσης, εξοπλισμού και επαρκής χωρητικότητας είναι διαχρονικά ζητήματα που μειώνουν την ποιότητα των σπουδών και δυσχεραίνουν το έργο των φοιτητών. Μέσα σε όλα αυτά, είναι σοβαρό να αναφερθεί και η χρόνια έλλειψη ειδών υγιεινής, όπως χαρτιά υγείας και κρεμοσάπουνα.
Παράλληλα, απόφοιτοι φοιτητές του τμήματος ακόμα ψάχνουν το νέο κτίριο στο οποίο θα τελείωναν τις σπουδές τους. Το νέο κτίριο της Καλών Τεχνών Φλώρινας έχει καταλήξει αστικός μύθος. Πραγματοποιήθηκε διαγωνισμός, επιλέχθηκε σχέδιο κτιρίου κατάλληλο για τις ανάγκες των φοιτητών, βρέθηκε η χρηματοδότηση, πάγωσε η χρηματοδότηση, υποσχέθηκε ο Υπ. Παιδείας Πιερρακάκης νέο κτίριο και χρηματοδότηση, ξανα χάσαμε την χρηματοδότηση και ακόμα την ψάχνουμε. Προς το παρόν, το κεντρικό κτίριο ΤΕΕΤ παραμένει μικρό και δυσλειτουργικό για την φιλοξενία ενός τέτοιου τμήματος, καθώς προοριζόταν για την στέγαση σχολείου ΕΠΑΛ. Ταυτόχρονα, ο δήμος, πέρα από την μηδαμινή στήριξη που παρέχει στο τμήμα (κάτι που θα αναλύσουμε και παρακάτω), ζητάει να παραχωρηθούν αίθουσες εντός του κτιρίου για αποθήκες. Οι προσωρινές εναλλακτικές και συμβιβασμοί δεν αποτελούν ουσιαστικές λύσεις. Πλησιάζοντας τα 20 χρόνια λειτουργίας, οι υποδομές και οι εγκαταστάσεις των κτιρίων του ΤΕΕΤ είναι τουλάχιστον θλιβερές. Η απαίτηση νέου κτιρίου με ποιότητα στο ύψος των αναγκών μας είναι ξεκάθαρη, όπως και η βελτίωση των υπαρχόντων έως την ολοκλήρωση των εργασιών για αυτό.
Αστικό μύθο αποτελεί και το κτίριο της Αγίας Όλγας. Η αποκατάσταση του κτιρίου αυτού, που ανήκει στην σχολή, είναι κέντρο συζήτησης εδώ και τουλάχιστον 8 χρόνια. Βρίσκεται επίσημα σε κατάσταση εργοταξίου αυτή την στιγμή ενώ στην πραγματικότητα δεν γίνονται εργασίες στον χώρο και η είσοδος είναι απαγορευμένη. Με χρηματοδοτήσεις να εγκρίνονται, να παγώνουν, και να ξανά εξαφανίζονται και για αυτό το κτίριο, την ώρα που ακούγονται ψίθυροι για μετακίνηση εργαστηρίων εντός εξαμήνου, η κατάσταση μας έχει αφήσει όλα με περισσότερα ερωτήματα παρά ενθουσιασμό για την βελτίωση της ποιότητας των σπουδών μας.
Το Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών στην Φλώρινα, πέρα από τα παραπάνω προβλήματα, φημίζεται για την πληθώρα αντικειμένων εφαρμοσμένων εργαστηρίων (π.χ. Κεραμική, Κόσμημα, Σκηνογραφία, Αγιογραφία, κ.α.). Στην πραγματικότητα, τα εργαστήρια αυτά κλείνουν ένα-ένα και αυτά που παραμένουν ανοιχτά αντιμετωπίζουν άλλες δυσκολίες. Είναι λογικό όμως να κλείνουν εργαστήρια όταν οι μισθοί των διδασκόντων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης σε θέση ΠΔ407, και όχι μόνο, έχουν πέσει 30%-50%, δηλαδή ο μισθός να φτάνει στα 600€ και τα κριτήρια πρόσληψης να αυξάνονται. Τα ποσά αυτά πολλές φορές δεν καλύπτουν καν τις μετακινήσεις από/προς και τη διαμονή στη Φλώρινα, πόσο μάλλον να είναι αρκετά για το σημερινό κόστος ζωής. Καλλιτέχνες που θα μπορούσαν και θα ήθελαν να δουλέψουν εντός ακαδημαϊκού πλαισίου, αποφεύγουν να έρθουν να εργαστούν στην Φλώρινα για όλους αυτούς τους λόγους. Καθηγητές του τμήματος ήδη έφυγαν από την θέση τους λόγω των συνθηκών, όπως και πολλοί άλλοι εξέφρασαν ανοιχτά πως δεν θα παραμείνουν στο τμήμα. Η έλλειψη διδακτικού προσωπικού οδηγεί στην παύση μαθημάτων σε συγκεκριμένα εργαστήρια, το οποίο προκαλεί άλλα ζητήματα. Αρχικά, τα φοιτητά του τμήματος έχουν λιγότερες επιλογές μεταξύ των εργαστηρίων με τα οποία μπορούν να ασχοληθούν, πολλές φορές με το αντικείμενο να αποτέλεσε κινητήρια αφορμή για την εισαγωγή τους στην σχολή. Σε δεύτερο χρόνο, ο αριθμός των φοιτητών αφομοιώνεται σε πολύ μικρότερο αριθμό εργαστηρίων, με τα τμήματα να ξεπερνούν τον διπλάσιο αριθμό που το εκάστοτε εργαστήριο μπορεί να φιλοξενήσει. Αυτό κάνει τα μαθήματα δυσλειτουργικά για καθηγητές και φοιτητά αντίστοιχα.
Αν τα φοιτητά της σχολής καταφέρουν με νύχια και με δόντια να πάρουν το πτυχίο τους, τα προβλήματα συνεχίζουν και μετά. Εδώ και 10 χρόνια οι κυβερνήσεις προσπαθούν να αποσπάσουν την παιδαγωγική επάρκεια από τα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών με συνεχείς αντίσταση από ολόκληρη την ακαδημαϊκή κοινότητα. Σε μία χώρα που η ανταγωνιστικότητα στην αγορά εργασίας αυξάνεται, τα περισσότερα φοιτητά, άσχετα με το εάν θέλουν ενεργά να εργαστούν στην εκπαίδευση, καταφεύγουν σε αυτόν τον κλάδο για να βγάλουν το ψωμί τους. Η κυβέρνηση μαζί με την ίδρυση των ιδιωτικών πανεπιστημίων, ζητά από τα φοιτητά να δώσουν ακόμα περισσότερα χρήματα για την “δημόσια και δωρεάν” παιδεία σε μεταπτυχιακά και άλλων τύπου (πολλές φορές σεμιναριακού) μαθήματα. Στην δική μας περίπτωση, ο κλάδος του πολιτισμού και των τεχνών που φτάνει σε εξοργιστικά επίπεδα απαξίωσης, τα φοιτητά που μόλις έχουν μπει στην σχολή το τρέχον έτος δεν δικαιούνται παιδαγωγική επάρκεια με το νομοσχέδιο 4957/2022 άρθρο 99 που έχει περάσει το κράτος, ενώ το δεύτερο έτος δεν έχει ιδέα εάν θα έχει ή όχι παιδαγωγική επάρκεια – εφόσον οι εγκαταστάσεις για μεταπτυχιακά και σεμινάρια δεν υπάρχουν αυτή την στιγμή στο ΠΔΜ, τα φοιτητά είναι με κομμένη την ανάσα για το εάν προλάβουν να πάρουν το πτυχίο τους πριν την απόσπαση.
Σε μία πόλη που αυτό-ονομάστηκε “πόλη των καλλιτεχνών”, ο δήμος και η τοπική κοινωνία αδιαφορούν τελείως για τα προβλήματα του τμήματος που φιλοξενεί – εκτός εάν κάποιο δημοτικό σχολείο θέλει βάψιμο. Αντί ο δήμος να τιμήσει τους καλλιτέχνες που της έδωσαν τον “τίτλο” αυτό με την επένδυση στον πολιτισμό και τις τέχνες, προτιμά να αγνοήσει τελείως τις προοπτικές του πολιτιστικού πυρήνα της Καλών Τεχνών – έναν χώρο που παράγει ιδέες, έμπνευση και κινητική δημιουργία. Οι συναντήσεις που έχουν πραγματοποιηθεί μεταξύ δήμου, διοίκησης και φοιτητών του τμήματος πάντα, χωρίς καμία εξαίρεση, καταλήγουν σε κενές υποσχέσεις και αερολογίες. Από το κόστος ζωής, την απαξίωση όλων των προβληματισμών, έως και τον φόβο να κυκλοφορήσουμε έξω στην πόλη για την σωματική μας ασφάλεια λόγω ομοφοβικών και τρανσφοβικών επιθέσεων, έχει γίνει ξεκάθαρο πως δεν είμαστε ευπρόσδεκτοι στην Φλώρινα. Σοβαρό ερώτημα είναι τι μας κρατάει στην Φλώρινα, εάν το τμήμα μπορεί να μεταφερθεί σε άλλη πόλη, όπου το Πανεπιστήμιο μπορεί να προσφέρει λειτουργικούς χώρους.
Μέσα σε όλο τον αγώνα των φοιτητών, ο καθηγητικός σύλλογος και η πρυτανεία δεν είναι πουθενά. Κενά λόγια και ψίθυροι στήριξης δεν μας λένε τίποτα πλέον. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στο τμήμα και κατ΄ επέκταση στην Φλώρινα αφορούν αυτούς όσο και εμάς. Η έμπρακτη στήριξη των καθηγητών και η ξεκάθαρη, δημόσια θέση τους στο πλευρό των φοιτητών είναι απαραίτητη. Η σιωπή και η ουδετερότητά τους δίνει χώρο στην περαιτέρω διόγκωση των ήδη υπαρχόντων προβλημάτων.
