Σε μια περίοδο που η Δυτική Μακεδονία μετασχηματίζεται ριζικά λόγω της απολιγνιτοποίησης και της Δίκαιης Μετάβασης, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας (ΠΔΜ) επιχειρεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο ως ο βασικός ακαδημαϊκός και τεχνολογικός πυλώνας της περιοχής.
Ο Πρύτανης του Ιδρύματος, Θεόδωρος Θεοδουλίδης, μιλά αποκλειστικά στο Alfavita.gr για τα έργα, το όραμα και τη στρατηγική εξωστρέφειας που θέτουν το ΠΔΜ στον χάρτη της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.

alfavita.gr: Κύριε Πρύτανη, ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ως ένα περιφερειακό ΑΕΙ, σε μία περιοχή με ιδιαίτερες ανάγκες αλλά και ευκαιρίες;

Θεόδωρος Θεοδουλίδης (Πρύτανης Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας): Το Πανεπιστήμιό μας, με 21 Τμήματα και επτά Σχολές σε πέντε πόλεις, είναι εκτός από βασικός επιστημονικός οργανισμός της Δυτικής Μακεδονίας και το κέντρο παραγωγής εφαρμοσμένης έρευνας και καινοτομίας στην περιφέρεια η οποία βρίσκεται σήμερα στο επίκεντρο του εθνικού εγχειρήματος της Δίκαιης Μετάβασης.

Έχοντας πετύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης την τελευταία πενταετία, έχουμε μετεξελιχθεί σε ισχυρό Περιφερειακό Πανεπιστήμιο, με κομβικό ρόλο ως στρατηγικός εταίρος της Πολιτείας και ως εγγυητής στην περιοχή όπου συντελείται η μετάβαση και διαμορφώνεται σήμερα το νέο αναπτυξιακό μοντέλο στη Δυτική Μακεδονία.

Επενδύουμε στην παραγωγή γνώσης αιχμής και στην εφαρμοσμένη έρευνα, με επίκεντρο την αναγκαία διασύνδεση με την αγορά εργασίας, την ενδυνάμωση της τοπικής απασχόλησης και την προσέλκυση νέων επενδύσεων στους τομείς αιχμής του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού.

Συγχρόνως, παρακολουθούμε στενά τις ανάγκες της αγοράς, όπου η κουλτούρα αλλάζει. Απαιτείται πλέον, εκτός από εξειδίκευση γνώσης, η ανάπτυξη soft skills για τους αποφοίτους και άμεσες δυνατότητες απευθείας διασύνδεσης με την επιχειρηματικότητα και την αγορά εργασίας.

Στο πλαίσιο αυτό, σε ακαδημαϊκό επίπεδο, επικαιροποιούμε τα προγράμματα σπουδών μας ώστε να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες απαιτήσεις, και σε αναπτυξιακό επίπεδο, πέραν του έργου ορόσημου της Νέας Πανεπιστημιούπολης της Κοζάνης, του πιο σύγχρονου campus στην Ελλάδα που εγκαινιάσαμε το 2023, έχουμε ξεκινήσει την υλοποίηση μίας σειράς εμβληματικών αναπτυξιακών έργων με ευρωπαϊκή, εθνική, περιφερειακή και τοπική υποστήριξη.

Για να υλοποιηθεί με επιτυχία ο σχεδιασμός μας, αποφέροντας ουσιαστικά αναπτυξιακά, οικονομικά και κοινωνικά οφέλη, έχουμε ζητήσει την κρατική αρωγή ώστε να ολοκληρωθούν άμεσα οι δρομολογημένες θεσμικές αλλαγές για να τεθεί σε ισχύ ο νέος Οργανισμός του Πανεπιστημίου μας με την αναγκαία στελέχωση του ακαδημαϊκού και διοικητικού προσωπικού και για να λειτουργήσει η Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας, ΕΑΔΙΠ, του ΠΔΜ, που θα είναι και ο φορέας λειτουργίας εμβληματικών έργων.

alfavita.gr: Ποια είναι τα έργα προτεραιότητας και σε ποια φάση υλοποίησης βρίσκονται;

Θεόδωρος Θεοδουλίδης (Πρύτανης Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας): Η πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση για τις χρήσεις γης στην Πανεπιστημιούπολη της Κοζάνης άνοιξε τον δρόμο ώστε να υλοποιήσουμε τον στρατηγικό αναπτυξιακό μας σχεδιασμό 2025 έως 2030 και να εφαρμόσουμε το επενδυτικό μας πρόγραμμα ύψους 200 εκατομμυρίων ευρώ στο σύνολό του.

Εκκινούμε άμεσα τις διαδικασίες για τη λειτουργία του Τεχνολογικού Πάρκου στη Ζώνη Καινοτομίας στην Πανεπιστημιούπολή μας στην Κοζάνη, που αποτελεί έναν κρίσιμο κόμβο καινοτομίας. Θα φιλοξενήσει νεοφυείς επιχειρήσεις, καταξιωμένες επιχειρήσεις τεχνολογίας και spin off εταιρείες ερευνητικών ινστιτούτων, διασυνδέοντας στην πράξη το Πανεπιστήμιο με τη νέα επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις που προσελκύει η Δυτική Μακεδονία λόγω της Μετάβασης.

Το υπό κατασκευή Green Data Center, το δεύτερο εμβληματικό μας έργο, φέρνει στη Δυτική Μακεδονία τον πρώτο στην Ελλάδα Υπερυπολογιστή τεχνητής νοημοσύνης, μια υποδομή που μας τοποθετεί στον ευρωπαϊκό χάρτη τεχνολογίας.

Συγχρόνως, προχωρούν οι ενεργειακές αναβαθμίσεις των κτηρίων του Πανεπιστημίου, έργο με το οποίο μειώνουμε δραστικά το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα υιοθετώντας πράσινη τεχνολογία στην πράξη.

Τα τρία αυτά εμβληματικά αναπτυξιακά έργα δημιουργούν όχι απλά νέες θέσεις εργασίας αλλά συνολικά νέες ευκαιρίες ανάπτυξης, εσόδων και προόδου στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας.

Συγχρόνως, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη η διαγωνιστική διαδικασία του φιλόδοξου έργου κατασκευής νέων φοιτητικών εστιών μέσω ΣΔΙΤ σε τέσσερις από τις πέντε πόλεις όπου εδρεύει το Πανεπιστήμιό μας.

Ο αναπτυξιακός μας σχεδιασμός περιλαμβάνει και άλλα σημαντικά έργα. Το Αστρονομικό Πάρκο στον Όρλιακα θα φιλοξενήσει ένα από τα μεγαλύτερα τηλεσκόπια της χώρας προσδίδοντας νέες αναπτυξιακές και τουριστικές δυνατότητες στα Γρεβενά. Το νέο κτήριο της Σχολής Καλών Τεχνών στη Φλώρινα θα ενισχύσει την ακαδημαϊκή ανάπτυξη και θα ισχυροποιήσει την πολιτιστική ταυτότητα και φήμη της περιοχής της Φλώρινας.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το mega project της ΔΕΗ στην περιοχή. Ήδη βρισκόμαστε σε στενή επικοινωνία με τη ΔΕΗ εξετάζοντας τη δυνατότητα, μεταξύ άλλων, αξιοποίησης πλήθους ειδικοτήτων σε τομείς σπουδών που προσφέρει το Πανεπιστήμιό μας, το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός κέντρου αριστείας για την ενέργεια και τον ψηφιακό σχεδιασμό και συνολικά μίας ευρύτερης στρατηγικής συνεργασίας με νέα οφέλη στην ανάπτυξη και απασχόληση στην περιοχή.

alfavita.gr: Αναφερθήκατε στον πρώτο AI βελτιστοποιημένο Υπερυπολογιστή της Ελλάδας που θα εγκατασταθεί στο Green Data Center. Πώς θα αξιοποιηθεί;

Θεόδωρος Θεοδουλίδης (Πρύτανης Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας): Ο νέος Υπερυπολογιστής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας θα είναι ο πρώτος στην Ελλάδα με εξειδίκευση στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Σε συνεργασία με την ΕΔΥΤΕ ΑΕ και μέσα από την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία EuroHPC, δημιουργούμε μια πρωτοποριακή για τα ελληνικά δεδομένα υποδομή προϋπολογισμού 30 εκατομμυρίων ευρώ με πρόσβαση σε προηγμένες υπολογιστικές υπηρεσίες και με ώθηση στην εφαρμοσμένη έρευνα.

Η ερευνητική και η φοιτητική μας κοινότητα θα έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν τεχνολογίες υψηλού επιπέδου για να αναπτύξουν εφαρμογές αιχμής σε συνεργασία με πανεπιστήμια και φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα, οι επιχειρήσεις της περιοχής θα αποκτήσουν πρόσβαση σε δυνατότητες που μέχρι σήμερα συναντούσε κανείς μόνο σε μεγάλα διεθνή κέντρα.

Ο Υπερυπολογιστής σε συνδυασμό με τα έργα της Ζώνης Καινοτομίας, το Τεχνολογικό Πάρκο και το Green Data Center, βάζουν τις βάσεις για να αναπτυχθεί για πρώτη φορά ένα ολοκληρωμένο οικοσύστημα προηγμένης τεχνολογίας στη Δυτική Μακεδονία.

alfavita.gr: Το Πανεπιστήμιο έχει παρουσιάσει εντυπωσιακή αύξηση στην έρευνα. Ποια είναι τα σημεία που ξεχωρίζετε;

Θεόδωρος Θεοδουλίδης (Πρύτανης Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας): Τα τελευταία πέντε χρόνια υπερτριπλασιάσαμε τις επιστημονικές δημοσιεύσεις σε έγκριτα διεθνή περιοδικά, ενώ 13 μέλη ΔΕΠ του Ιδρύματος βρίσκονται στο 2% των πλέον επιδραστικών επιστημόνων παγκοσμίως στη διεθνώς αναγνωρισμένη λίστα του Πανεπιστημίου Stanford.

Επιτυγχάνουμε με γρήγορα βήματα την άνοδό μας στις παγκόσμιες κατατάξεις. Στην καταξιωμένη λίστα Webometrics το 2024 έως 2025 αναρριχηθήκαμε σε έναν χρόνο 200 θέσεις διεθνώς, με ένα παράλληλο άλμα από την εικοστή στη δωδέκατη θέση κατάταξης των ελληνικών πανεπιστημίων.

Η ραγδαία αυτή ανέλιξη όχι μόνο ενισχύει τη διεθνή φήμη και ορατότητα του Πανεπιστημίου μας, αλλά αναδεικνύει το παραγόμενο έργο μας, την αριστεία του ανθρώπινου δυναμικού μας και δημιουργεί νέες προοπτικές ακαδημαϊκών και ερευνητικών συνεργασιών στον παγκόσμιο χάρτη.

Διαθέτουμε 47 σύγχρονα ερευνητικά εργαστήρια με εξοπλισμό τελευταίας τεχνολογίας και δυνατότητες που ενισχύονται ακόμη περισσότερο με την εγκατάσταση του Υπερυπολογιστή.

Παράλληλα, μέσω του Γραφείου Μεταφοράς Τεχνολογίας υποστηρίζουμε περισσότερες από 10 εταιρείες τεχνοβλαστούς (spin offs), ένα εξαιρετικό επίτευγμα για ένα σχετικά νέο Πανεπιστήμιο.

Πολύ θετική εξέλιξη είναι η επερχόμενη πρόσκληση για τα βιομηχανικά διδακτορικά με δικαιούχο το Πανεπιστήμιό μας και με χρηματοδότηση από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Τα διδακτορικά αυτά ενισχύουν τον εφαρμοσμένο χαρακτήρα της έρευνας, συνδέουν με ακόμη πιο άμεσο τρόπο την παραγωγή γνώσης με την τοπική οικονομία και ωφελούν τις τοπικές επιχειρήσεις.

alfavita.gr: Ποιος ο ρόλος του Πανεπιστημίου στην αντιμετώπιση κρίσιμων ζητημάτων σήμερα σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, όπως η κλιματική κρίση και η λειψυδρία;

Θεόδωρος Θεοδουλίδης (Πρύτανης Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας): Σε αυτήν την κομβική περίοδο, με τα ζητήματα των κλιματικών καταστροφών και της λειψυδρίας να κυριαρχούν στην Ευρώπη και παγκοσμίως, είμαστε στην πρώτη γραμμή της παραγωγής έρευνας και γνώσης μέσα από τα σύγχρονα εργαστήριά μας και συγκεκριμένα έργα που υλοποιούμε ώστε να προσφέρουμε ουσιαστικά στην κοινωνία και την οικονομία.

Για παράδειγμα, μέσα από το έργο URBANFLOODS προωθούμε ένα ολοκληρωμένο, προηγμένο σύστημα λήψης αποφάσεων για τη διαχείριση και πρόληψη των πλημμυρικών φαινομένων σε αστικές περιοχές, μέσω του διακρατικού προγράμματος INTERREG στην περιοχή της Αδριατικής και Ιονίου.

Συντονίζουμε την ελληνική πιλοτική εφαρμογή στη Μικρή Πρέσπα μέσω του έργου UNIVERSWATER ως μια καθολική και διαλειτουργική πλατφόρμα διαχείρισης υδάτων στη Γεωργία, με χρηματοδότηση από το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Horizon Europe και σε συνέχεια έργων όπως το ΑΥΓΕΙΑΣ, ένα ευφυές οικοσύστημα αξιοποίησης ανακτημένου νερού εξόδου βιολογικού καθαρισμού για άρδευση στη γεωργία ακριβείας, που ολοκληρώθηκε το 2023 με χρηματοδότηση μέσω ΕΣΠΑ.

Αντίστοιχα, υλοποιούμε έργα για την ανθεκτικότητα και πρόληψη απέναντι στις πυρκαγιές, όπως το RES2FIRE στον Δήμο Μαραθώνα Αττικής και στο δάσος του Βελβεντού Κοζάνης.

Συγχρόνως, αναπτύσσουμε μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών και προγράμματα δια βίου μάθησης προσαρμοσμένα στις ανάγκες της αγοράς στα κρίσιμα ζητήματα της βιώσιμης μετάβασης, όπως για παράδειγμα το Μεταπτυχιακό για τις Τεχνολογίες Υδρογόνου, η Ακαδημία Ηλεκτροκίνησης και το Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης για την Αντλησιοταμίευση και την Αποθήκευση Ενέργειας.

Το Πανεπιστήμιό μας επιδιώκει διαρκείς πρωτοπόρες συνεργασίες, προγράμματα και έργα ως σημείο αναφοράς για λύσεις πράσινης τεχνολογίας, πράσινης ενέργειας, κλιματικής ανθεκτικότητας και ψηφιακών λύσεων.

alfavita.gr: Πόσο εύκολο είναι για ένα περιφερειακό Πανεπιστήμιο να πετύχει στην εξωστρέφεια και τη διεθνοποίηση;

Θεόδωρος Θεοδουλίδης (Πρύτανης Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας): Θέσαμε ως στρατηγική προτεραιότητά μας τη διεθνοποίηση, η οποία είναι μονόδρομος για τα ελληνικά πανεπιστήμια, ειδικά μετά την είσοδο των ξένων μη κρατικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα.

Αξιοποιώντας τα ανταγωνιστικά μας πλεονεκτήματα, επιδιώκουμε να βρισκόμαστε στην καρδιά της πράσινης μετάβασης και, με τη μεγάλη εξέλιξη στην παραγωγή εφαρμοσμένης έρευνας, εστιάζουμε στην παροχή εξειδικευμένων ξενόγλωσσων προπτυχιακών και στην παροχή κοινών προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών με κορυφαία αμερικανικά, βρετανικά και άλλα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.

Ξεκινήσαμε το 2023 και 2024 με τα δύο πρώτα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών Economics and Sustainable Development και Creative Writing, προσελκύοντας φοιτητές και φοιτήτριες από ξένες χώρες.

Πρόσφατα εγκρίθηκαν τα κοινά μεταπτυχιακά Craniofacial Engineering με το Boston University των ΗΠΑ, Welding Engineering and Non Destructive Inspection με το University of Leicester από το Ηνωμένο Βασίλειο και το Energy Storage Technologies and Systems με το Czech Technical University της Τσεχίας.

Συγχρόνως, ενισχύουμε τα θερινά σχολεία με πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Κίνας, συνεργασίες με την Ομογένεια, ακαδημαϊκά μνημόνια συνεργασίας και την κινητικότητα μέσω Erasmus. Ενδεικτικά, με το Πανεπιστήμιο China Three Gorges υλοποιήσαμε θερινό σχολείο με επίκεντρο την πράσινη ενέργεια και έχουμε θέσει τις βάσεις για την ανταλλαγή καθηγητών/τριών και φοιτητών/τριών και τη μελλοντική υλοποίηση κοινών διδακτορικών προγραμμάτων.

alfavita.gr: Ποιο είναι το όραμά σας για το Πανεπιστήμιο και τη Δυτική Μακεδονία μέχρι το 2030;

Θεόδωρος Θεοδουλίδης (Πρύτανης Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας): Μέσα από τον στρατηγικό μας σχεδιασμό 2025 έως 2030 και με ένα νέο Πρυτανικό Σχήμα, μοιραζόμαστε το όραμά μας να αναδειχθούμε σε ένα πρότυπο Ακαδημαϊκό Κέντρο ή Hub στην Πράσινη Ανάπτυξη και Καινοτομία στην ευρύτερη περιοχή, που θα πρωταγωνιστεί στη διασύνδεση στην πράξη με τα επαγγέλματα του μέλλοντος και την επιχειρηματικότητα.

Με νέα κουλτούρα αριστείας, την ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού του Πανεπιστημίου, με τις κομβικές υποδομές που θα αποκτήσουμε, με την ενίσχυση της έρευνας και της διεθνοποίησης, συνδιαμορφώνουμε το οικοσύστημα γνώσης και καινοτομίας που θα αλλάξει ουσιαστικά την αναπτυξιακή ταυτότητα της περιοχής και θα παρέχει στους αποφοίτους και στις απόφοιτες γνώση, εξειδίκευση, εμπειρία και προοπτικές καριέρας αμέσως μετά τις σπουδές τους.

Στοχεύουμε ώστε έως το 2030 το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας να είναι κεντρικός πυρήνας του μετασχηματισμού της Δυτικής Μακεδονίας, σε αυτήν την ιστορική στιγμή, προς το βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο του μέλλοντος.