Την εκτίμηση ότι θα υπάρξει ισχυρό ενδιαφέρον από την αγορά για τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ και ότι οι εξελίξεις θα οδηγήσουν στη δημιουργία 2 – 3 ανταγωνιστικών πόλων προς τη ΔΕΗ, η οποία θα παραμείνει ισχυρός πυλώνας του ενεργειακού συστήματος της χώρας, εκφράζει ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Σταθάκης σε συνέντευξή του προς το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο κ. Σταθάκης επαναλαμβάνει τις δεσμεύσεις για διασφάλιση των θέσεων εργασίας, καθώς και για την εκχώρηση αποκλειστικά λιγνιτικών μονάδων και όχι υδροηλεκτρικών, απαντά στις κατηγορίες της αντιπολίτευσης για τη διαδικασία, ενώ περιγράφει το μέλλον του λιγνίτη στο πλαίσιο των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας για περιορισμό των αερίων του θερμοκηπίου αλλά και με γνώμονα την ενεργειακή της ασφάλεια.
Επιπλέον, ο υπουργός ΠΕΝ επισημαίνει ότι θα υπάρξουν άμεσα εξαγγελίες για την επίσημη έναρξη του προγράμματος Εξοικονομώ κατ’ Οίκον, υπογραμμίζει τη μείωση των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης, ενώ για το θέμα των πλειστηριασμών τονίζει ότι έχει ληφθεί μερίμνα ώστε η πώληση δανείων σε funds «να μην συνεπάγεται οποιαδήποτε βλαπτική μεταβολή για τον δανειολήπτη, είτε ως προς το περιεχόμενο της σύμβασης είτε ως προς το θεσμικό πλαίσιο που τον καλύπτει και φυσικά ως προς το καθεστώς προστασίας εφόσον έχει ενταχθεί σε αυτό».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Γιώργου Σταθάκη στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τον δημοσιογράφο Κώστα Βουτσαδάκη
Έχετε μηνύματα από την αγορά ως προς το ενδιαφέρον που θα συγκεντρώσει το market test για τις λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ; Ποιο θα είναι το επόμενο βήμα σε περίπτωση που δεν υπάρξει ενδιαφέρον ή ικανοποιητικό τίμημα; Ισχύει σε κάθε περίπτωση η δέσμευση πως δεν θα πουληθούν υδροηλεκτρικά;
Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η συμφωνία που έχουμε πετύχει περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στην εκχώρηση λιγνιτικών μονάδων, στο πλαίσιο της απόφασης της Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, που ήταν δεσμευτική και αμετάκλητη. Συνεπώς, θέμα πώλησης υδροηλεκτρικών δεν υπάρχει στη συμφωνία και το επαναλαμβάνουμε κατηγορηματικά. Σε ό,τι έχει να κάνει με το market test, θα έλεγα να κάνετε λίγη υπομονή. Η δική μας ενημέρωση λέει ότι θα υπάρξει ισχυρό ενδιαφέρον και δεν θα δικαιωθούν όσοι υποστηρίζουν το αντίθετο.
Με ποιόν τρόπο διασφαλίζονται οι θέσεις εργασίας στις υπό πώληση μονάδες;
Η διασφάλιση των θέσεων εργασίας είναι μέρος της συμφωνίας. Επιπλέον, η πώληση της άδειας για τη Μελίτη θα δημιουργήσει και νέες θέσεις εργασίας. Όταν θα έρθει η ώρα της νομοθέτησης θα προβούμε σε συγκεκριμένες ανακοινώσεις.
Το βασικό “εργαλείο” για την προώθηση της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας ήταν οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ. Ποιος είναι ο λόγος για τον οποίο δεν επιτεύχθηκαν μέσω των δημοπρασιών οι στόχοι που είχαν τεθεί και ενεργοποιήθηκε έτσι η διαδικασία της πώλησης λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ;
Οι δημοπρασίες NOME είχαν άλλη στόχευση, να μειώσουν το μερίδιο της ΔΕΗ στη λιανική αγορά. Όπως ξέρετε, ενώ η ΔΕΗ παράγει μόνο το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας, κατέχει το 85% της λιανικής αγοράς. Δέσμευσή μας είναι η σταδιακή μείωση του ειδικού βάρους της ΔΕΗ, στη λιανική αγορά, έως το 2020. Δεδομένου, ότι έως τώρα η ΔΕΗ έχει μόνο πρόσβαση στον λιγνίτη και τα υδροηλεκτρικά, τα οποία παράγουν σε χαμηλότερο κόστος από το φυσικό αέριο των ιδιωτών ανταγωνιστών της, τα ΝΟΜΕ τους δίνουν τη δυνατότητα πρόσβασης σε ενέργεια χαμηλού κόστους, ώστε να αυξήσουν τα μερίδια τους στην αγορά. Το 2017, τα ΝΟΜΕ προχώρησαν ικανοποιητικά, με αποκορύφωμα στον τελευταίο διαγωνισμό, όπου διανεμήθηκαν σημαντικές ποσότητες και ταυτόχρονα, η αύξηση του ανταγωνισμού, οδήγησε στη διάθεση των ΝΟΜΕ από τα 32 ευρώ της τιμής εκκίνησης, στην τελική τιμή διάθεσης των 42 ευρώ. Λογικά, οι ιδιώτες θα διεκδικήσουν μερίδια της λιανικής αγοράς, μελλοντικά. Εμείς πετύχαμε, οι ποσότητες των ΝΟΜΕ να αποκλιμακώνονται παράλληλα με τη διαδικασία αποεπένδυσης των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.
Πώς βλέπετε την επόμενη ημέρα στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας; Θα υπάρχουν δύο ή περισσότεροι πόλοι ανταγωνιστικοί της ΔΕΗ; Η ΔΕΗ θα καταφέρει να βελτιώσει τη θέση της; Θα υπάρξει όφελος για τον καταναλωτή στο νέο περιβάλλον;
Η ΔΕΗ, στο τέλος της ημέρας, θα παραμείνει ισχυρός πυλώνας του ενεργειακού συστήματος της χώρας. Μπορεί και πρέπει να ανταποκριθεί σε προκλήσεις που ανοίγονται τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό της χώρας, να συνεχίσει να είναι καινοτόμα και ανταγωνιστική ευρωπαϊκή εταιρία. Και πιστεύω ότι θα πετύχει τους στόχους της, με την αξιοποίηση του έμπειρου και καταρτισμένου ανθρώπινου δυναμικού της. Στο νέο περιβάλλον που διαμορφώνεται την επόμενη ημέρα στην αγορά της ηλεκτρικής ενέργειας, μετά και τη μετάβαση μας στο μοντέλο-στόχο, το αποκαλούμενο target model, η εκτίμηση μας είναι ότι θα δημιουργηθούν άλλοι δύο-τρεις μεγάλοι καθετοποιημένοι ανταγωνιστικοί πόλοι, όπως τους χαρακτηρίζετε κι αυτό θα καταλήξει προς όφελος του καταναλωτή.
Η Νέα Δημοκρατία (σ.σ. ο Κ. Σκρέκας) θεωρεί ότι η ΔΕΗ το 2019 θα βρίσκεται “στο κατώφλι της ολοκληρωτικής κατάρρευσης”, ενώ η ΔΗΣΥ (Γ.Μανιάτης) μίλησε για ποινικές ευθύνες. Τι απαντάτε;
Νομίζω, ότι η σύγκριση της τωρινής συμφωνίας, με το νόμο της «Μικρής ΔΕΗ», που εμείς ως κυβέρνηση καταργήσαμε, απαντά σε αυτά τα επιχειρήματα. Θυμίζω ότι ο νόμος της «Μικρής ΔΕΗ» προέβλεπε την πώληση του ενός τρίτου όλων των περιουσιακών στοιχείων της Επιχείρησης – άρα και μονάδων φυσικού αερίου και υδροηλεκτρικών μονάδων. Αφορούσε συνολικά, το 22% του σημερινού παραγωγικού δυναμικού της επιχείρησης και επιπρόσθετα, συμπεριελάμβανε και ΝΟΜΕ.
Εμείς θέτουμε προς πώληση μόλις το 9,1% του σημερινού συνολικού δυναμικού, χωρίς να «αγγίζουμε» υδροηλεκτρικές μονάδες και μονάδες φυσικού αερίου και διαθέτοντας λιγνιτικές μονάδες με ακριβώς το ίδιο παραγωγικό δυναμικό. Καταφέραμε, έτσι, η συμφωνία με τους Θεσμούς και η εφαρμογή της απόφασης του Ευρωδικαστηρίου (που επίσης αφορά περίοδο προηγούμενων κυβερνήσεων) να είναι απόλυτα συμβατές με τον στρατηγικό σχεδιασμό της ΔΕΗ για «στροφή» προς τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Επιπλέον, με σειρά άλλων παρεμβάσεων ενισχύουμε τη ρευστότητα της Επιχείρησης: Εξοφλούμε τις οφειλές που συσσωρεύτηκαν επί κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου για τις Υπηρεσίες Κοινής Ωφέλειας, όπου αγγίζουν περί τα 400 εκατ. ευρώ. Εξοφλήσαμε, επίσης, τους λογαριασμούς του Δημοσίου για τα προηγούμενα χρόνια και συμφωνήσαμε να προπληρώσουμε επόμενες χρήσεις, εξασφαλίζοντας παράλληλα έκπτωση για το Δημόσιο.
Πώς σχολιάζετε τη θέση της διοίκησης της ΔΕΗ ότι ο στόχος που περιλαμβάνεται στη συμφωνία με τους δανειστές για μείωση του μεριδίου της στο 50 % είναι ανέφικτος και αχρείαστος;
Αναφέρεστε στο μερίδιο της λιανικής, που όπως είπα και προηγουμένως, υφίσταται μια αναντιστοιχία, αφού η εταιρία καλείται να εξυπηρετήσει τη ζήτηση των σημερινών πελατών της με παραγωγή ιδιωτών. Η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας επιτάσσεται να γίνει πιο ανταγωνιστική, να ανοίξει σε περισσότερους παίκτες, όπως ισχύει και στην Ευρώπη και υπό αυτήν την έννοια θα μειωθεί το μερίδιο της ΔΕΗ στη λιανική αγορά.
Πολλές δυτικές κυβερνήσεις προχωρούν το τελευταίο διάστημα σε εξαγγελίες για κατάργηση του άνθρακα από την ηλεκτροπαραγωγή. Είναι εφικτή μια τέτοια προοπτική για τη χώρα μας;
Η συζήτηση για τη μετα-λιγνιτική εποχή χρειάζεται να ανοίξει και στη χώρα μας. Και ήδη έχουμε καθυστερήσει αρκετά. Είναι μια αναγκαιότητα που υπαγορεύεται για δύο λόγους: Πρώτον, από τη Συμφωνία των Παρισίων, την οποία έχουμε υπογράψει, συνεπώς, οφείλουμε να συγχρονιστούμε με τις προσπάθειες που έχουν ξεκινήσει στην Ευρώπη, για να μεταβούμε σταδιακά σε ένα μέλλον με πιο καθαρές μορφές ενέργειας. Δεύτερον, γιατί τα λιγνιτικά αποθέματα έχουν πεπερασμένο χρόνο ζωής. ‘Αρα, χρειάζεται να προβλέψουμε έγκαιρα με ποιον τρόπο θα δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας και θα υπάρξουν αναπτυξιακές προοπτικές στις λιγνιτικές περιοχές. Για μας, λοιπόν, το θέμα αυτό είναι μια πρόκληση και έτσι πρέπει να το αντιμετωπίσουμε. Ο λιγνίτης μέχρι την ολοκλήρωση της μετάβασης θα παραμείνει σε επίπεδα συμβατά με τους περιβαλλοντικούς στόχους με τους οποίους έχουμε δεσμευθεί, για λόγους που έχουν να κάνουν πρώτιστα με την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας. Η απάντηση της Ελλάδας στην από-ανθρακοποίηση της Ευρώπης θα αποτυπωθεί στο Εθνικό Μακροχρόνιο Σχεδιασμό, ο οποίος θα περιγράφει τους εγχώριους στόχους για την Ενέργεια και το Κλίμα για τη δεκαετία 2020-2030.
Βρεθήκατε πρόσφατα στην Κύπρο, σε τετραμερή διακυβερνητική συνάντηση για τον αγωγό EastMed. Θεωρείτε ρεαλιστική και ανταγωνιστική προς τις εναλλακτικές λύσεις μεταφοράς του φυσικού αερίου την προοπτική κατασκευής αγωγού σε τέτοια απόσταση και στα δεδομένα θαλάσσια βάθη; Αποτελεί προϋπόθεση για την κατασκευή του αγωγού η ανακήρυξη της ελληνικής ΑΟΖ;
Το έργο αυτό είναι στρατηγικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση κι αυτό αποδεικνύεται και από τη στήριξη που έχει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μην ξεχνάμε ότι έχει χαρακτηριστεί Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI). Οι προκαταρκτικές μελέτες που ολοκληρώθηκαν το 2016, με τη συγχρηματοδότηση και της Ε.Ε., έδειξαν ότι ο αγωγός είναι τεχνικά εφικτός, οικονομικά βιώσιμος και εμπορικά ανταγωνιστικός. Καταλήγουν, επίσης, στη διαπίστωση ότι είναι η πιο ανταγωνιστική επιλογή για τη μεταφορά του φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στις ευρωπαϊκές αγορές. Με τα δεδομένα αυτά, βρίσκονται σε εξέλιξη βαθυμετρικές μελέτες που θα δείξουν τη βέλτιστη και ασφαλή διαδρομή του αγωγού.
Έχετε εξαγγείλει την προκήρυξη του προγράμματος “Εξοικονομώ κατ’ Οίκον”. Θα γίνει μέχρι το τέλος του έτους ή το 2018;
Η προκήρυξη μαζί με τον Οδηγό Εφαρμογής του προγράμματος είναι έτοιμα και ο συντονισμός με τις τράπεζες έχει ολοκληρωθεί. Θα υπάρξουν άμεσα εξαγγελίες για την επίσημη έναρξη του προγράμματος.
Ποια είναι η επόμενη μέρα μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης; Θα μπορεί η χώρα από τον Αύγουστο του 2018 να καλύπτει τις ανάγκες της από τις αγορές;
Ήδη, έχουν υπάρξει δύο δοκιμαστικές έξοδοι στις αγορές, με πολύ καλά αποτελέσματα. Το, δε, κόστος δανεισμού, όπως προκύπτει από τις τιμές στη δευτερογενή αγορά ομολόγων, έχει υποχωρήσει σημαντικά για το Ελληνικό Δημόσιο, παραπέμποντας σε επιτόκια που τελευταία φορά είδαμε το 2008 (4,5% στη δεκαετία). Μπροστά μας έχουμε τη συζήτηση για την εφαρμογή των μεσοπρόθεσμων παρεμβάσεων στο χρέος και για τις μακροπρόθεσμες παρεμβάσεις. Προφανώς όλα αυτά μόνο θετικά μπορεί να επηρεάσουν το αξιόχρεο του Δημοσίου. Σημαντική βελτίωση καταγράφεται και στην πρόσβαση των τραπεζών σε κεφάλαια, είτε αυτά αφορούν τη διατραπεζική αγορά είτε τα τακτικά εργαλεία χρηματοδότησης από την ΕΚΤ. Οι καταθέσεις αυξάνονται και η χρήση του Έκτακτου Μηχανισμού Χρηματοδότησης (ELA) περιορίζεται σταθερά. ‘Αρα νομίζω είμαστε στο σωστό δρόμο, ώστε τον Αύγουστο να έχει αποκατασταθεί η ομαλή χρηματοδότηση της οικονομίας από τις αγορές.
Εισηγηθήκατε ως υπουργός Οικονομίας στη Βουλή το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο για τους πλειστηριασμούς. Θεωρείτε ότι είναι επαρκής η προστασία της πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς, όπως και η προστασία των δανειοληπτών από την πώληση των δανείων τους σε funds; Μέχρι πότε θα ισχύσει το προστατευτικό πλαίσιο;
Το πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας που έχουμε διαμορφώσει ως κυβέρνηση είναι το αυστηρότερο που ισχύει στην Ευρώπη. Με το νόμο Κατσέλη-Σταθάκη η πρώτη κατοικία είναι πλήρως καλυμμένη για τη συντριπτική πλειοψηφία των δανειοληπτών, για χρέη προς τράπεζες αλλά και το Δημόσιο. Οι δανειολήπτες θα έχουν ακόμα στη διάθεσή τους ένα έτος, έως το τέλος του 2018, για να υποβάλλουν αίτηση υπαγωγής στο προστατευτικό αυτό πλαίσιο. Επιπλέον, σε συνεργασία με την Τράπεζα της Ελλάδος έγιναν παρεμβάσεις στον Κώδικα Δεοντολογίας των Τραπεζών, ευνοϊκές για τους δανειολήπτες και διαμορφώσαμε τον Εξωδικαστικό Μηχανισμό Ρύθμισης Οφειλών Επιχειρήσεων, που αφορά όλα τα χρέη, προς εφορία, ταμεία, τράπεζες και λοιπούς ιδιώτες. Για τους εμπόρους που δεν καλύπτονται από τον νόμο Κατσέλη – Σταθάκη, υπάρχει η δυνατότητα προσφυγής στον Εξωδικαστικό. Παράλληλα, για μια μεταβατική διετή περίοδο (2016-17) εξασφαλίσαμε καθεστώς προστασίας από την πώληση στεγαστικών δανείων σε funds σχεδόν για το σύνολο των δανειοληπτών. Τώρα που εκπνέει η περίοδος αυτή, έχουμε διαμορφώσει το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο, ώστε η πώληση δανείων σε funds να μην συνεπάγεται οποιαδήποτε βλαπτική μεταβολή για τον δανειολήπτη, είτε ως προς το περιεχόμενο της σύμβασης είτε ως προς το θεσμικό πλαίσιο που τον καλύπτει και φυσικά ως προς το καθεστώς προστασίας εφόσον έχει ενταχθεί σε αυτό. Στην τελική ευθεία, τέλος, βρίσκεται η νομοθετική ρύθμιση για τη δημιουργία αρχής αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας.
