Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας κατάφερε να διακριθεί και να εξασφαλίσει χρηματοδότηση 3.000.000 ευρώ για το καινοτόμο έργο ανάπτυξης συστημάτων ανίχνευσης απειλών ασφάλειας σε δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Το πρόγραμμα Ορίζοντας 2020(Horizon 2020), το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία, ενέκρινε την πρόταση SPEAR(Secure and PrivatE smArt gRid), η οποία συγκαταλέγεται ανάμεσα στις 4 εγκεκριμένες προς χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μεταξύ των 63 που υποβλήθηκαν συνολικά στην Πρόσκληση DS-07-2017 CyberSecurityPPP: Addressing Advanced Cyber Security Threats and Threat Actors.
Ο συντονιστής του προγράμματος, Δρ Παναγιώτης Σαρηγιαννίδης, Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, μίλησε στην ThessNews για το πρόγραμμα SPEAR και το πόσο σημαντική είναι αυτή η διάκριση για τη Β. Ελλάδα.
Τι είναι το SPEAR
«To ερευνητικό πρόγραμμα SPEAR είναι μια πλατφόρμα, ένα πολυεπίπεδο λογισμικό, που θα υλοποιήσει και θα αναπτύξει εργαλεία άμυνας απέναντι σε κυβερνοεπιθέσεις σε δίκτυα παραγωγής, διανομής και διαχείρισης ηλεκτρικής ενέργειας. Η δομή του SPEAR αποτελείται από τρία επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο θα υλοποιηθούν κατάλληλα συστήματα έγκαιρης και ορθής ανίχνευσης απειλών χρησιμοποιώντας καινοτόμες τεχνολογικές τεχνικές όπως τα μεγάλα δεδομένα (big data). Στο δεύτερο επίπεδο, το σύστημα SPEAR θα επεκταθεί ώστε είναι ικανό να προσελκύσει και να καταγράψει επιθετικές ενέργειες σε κατάλληλα διαμορφωμένες παγίδες που ονομάζονται βάζα με μέλι (honey pots). Με τον τρόπο αυτό, κάθε κυβερνο-επίθεση καταγράφεται ώστε να συλλεχθούν τα κατάλληλα δεδομένα για την έκθεση του επιτιθέμενου στο δικαστήριο, ώστε να είναι σε θέση το θύμα, που έχει δεχθεί την κυβερνο-επίθεση, να διεκδικήσει αποζημίωση και να εκθέσει την κυβερνο-επίθεση. Στο τρίτο επίπεδο, το SPEAR εισάγει έναν καινοτόμο δίαυλο επικοινωνίας μεταξύ των φορέων που άπτονται των έξυπνων δικτύων, όπου ένα ανώνυμο κανάλι επικοινωνίας θα είναι ικανό να ενημερώνει όλους τους φορείς και τους οργανισμούς που σχετίζονται με τα έξυπνα δίκτυα σχετικά με τα συμβάντα κυβερνο-επιθέσεων, χωρίς να εκθέτει προσωπικά δεδομένα αλλά και τη φήμη των φορέων και των οργανισμών. Αυτό θα έχει σαν αποτέλεσμα την άμεση ενημέρωση στην περίπτωση εκδήλωσης κυβερνο-επιθέσεων σε παγκόσμια βάση, ώστε να λαμβάνονται συλλογικά και άμεσα μέτρα εναντίον τους.
Προστασία από κυβερνοεπιθέσεις
«Η φάση της ψηφιοποίησης των μετρητών κατανάλωσης του ηλεκτρικού ρεύματος σε οικιακό αλλά και σε βιομηχανικό περιβάλλον, εισάγει μία νέα πρόκληση που σχετίζεται με την ευπάθεια των έξυπνων μετρητών σε κυβερνο-επιθέσεις. Κάθε έξυπνος μετρητής περιέχει μια διαδικτυακή διεπαφή, η οποία μπορεί να δεχτεί επιθέσεις από επιτιθέμενους απ’ όλο τον κόσμο. Σε επίπεδο οικιακού χρήστη, ένα απο τα σημαντικότερα θέματα είναι η προστασία των ηλεκτρικών οικιακών συσκευών από επιθέσεις αλλά και η αποτροπή παρεμβολών στη μέτρηση της κατανάλωσης. Θα μπορούσε για παράδειγμα ένας επιτιθέμενος από την Κίνα να παρακολουθεί έναν οικιακό ή βιομηχανικό καταναλωτή στην Κοζάνη και να προβεί σε κακόβουλες ενέργειες, όπως να αλλοιώσει τη μέτρηση κατανάλωσης (για παράδειγμα αν κάποιος καταναλώνει 50 ευρώ ρεύμα τον μήνα, με μια επίθεση στον μετρητή ο επιτιθέμενος μπορεί να αλλάξει το ποσό κατανάλωσης σε πολλές χιλιάδες ευρώ),να εκτελέσει μια κυβερνοεπίθεση στοχεύοντας σε ηλεκτρικές συσκευές όπως ένα ψυγείο ή ένα πλυντήριο ή ακόμα και να υποκλέψει ένα μοτίβο κατανάλωσης του χρήστη (ώρες και διάρκεια κατανάλωσης) και να πουλήσει αυτές τις πληροφορίες σε κάποιον τριτο για διαφημιστικούς λόγους.
Η πλατφόρμα SPEAR προστατεύει παράλληλα τόσο τον καταναλωτή όσο και τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας, διότι και οι δυο θα έχουν πλήρη έλεγχο και τα κατάλληλα εργαλεία, έτσι ώστε να προστατευθούν από κυβερνο-επιθέσεις αλλά και να λάβουν την απαραίτητη νομική κάλυψη σε περίπτωση που δεχθούν μία κυβερνο-επίθεση».
Έξυπνο σπίτι
«Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μέχρι το 2020 αναμένεται η αντικατάσταση των παλιών μεθόδων μέτρησης με ψηφιακό τρόπο, δημιουργώντας «έξυπνα» σπίτια από πλευράς διαχείρισης και ελέγχου κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό θα οδηγήσει, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, σε μία μείωση 3% της μέσης κατανάλωσης ενέργειας. Επιπλέον, θα επιτρέψει την εισαγωγή νέων καινοτόμων υπηρεσιών. Λόγου χάρη, ο καταναλωτής θα έχει τη δυνατότητα με ένα κινητό τηλέφωνο να διαχειρίζεται και να ελέγχει σε πραγματικό χρόνο την κατανάλωση ρεύματος στο σπίτι του, αυτοματοποιώντας πολλές διαδικασίες και μειώνοντας την κατανάλωση ρεύματος. Πρωτοπόρες στη μετάβαση σε έξυπνα δίκτυα ηλεκτροδότησης είναι η Δανία, η Σουηδία και η Φινλανδία, ενώ η Ελλάδα, όπως και οι περισσότερες χώρες στην Ευρώπη, είναι ακόμη σε φάση σχεδιασμού.»
Πιλοτική εφαρμογή στη Δυτική Μακεδονία
«Η καινοτόμα αυτή έρευνα, που θα ξεκινήσει 1 Μαΐου 2018, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Μακεδονίας και θα αποτελέσει έναν πυλώνα για περισσότερα έργα στην περιοχή, μιας και στο έργο συμμετέχει το Κέντρο Δοκιμών Ερευνών και Προτύπων (ΚΔΕΠ) της ΔΕΗ. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι στο πλαίσιο του έργου προβλέπεται η εκτέλεση πιλοτικών εφαρμογών στην ευρύτερη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας, ενισχύοντας με αυτόν τον τρόπο τη στρατηγική θέση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας ως ενεργειακού παίκτη στη χάραξη πολιτικών ασφάλειας στα σύγχρονα έξυπνα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας».
Από δέκα χώρες
Στο ερευνητικό έργο SPEAR συμμετέχουν 16 εταίροι από 10 χώρες (Ελλαδα, Κυπρος, Ισπανία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ουκρανία, Λευκορωσία, Λουξεμβούργο, Γαλλία και Βουλγαρία), με σκοπό την αντιμετώπιση κυβερνοεπιθέσεων στον χώρο των έξυπνων δικτύων μεταφοράς ενέργειας (Smart Energy Grid). Συγκεκριμένα, στο πλαίσιο του έργου θα αναπτυχθούν νέα πρωτοπόρα συστήματα ανίχνευσης απειλών ασφάλειας σε δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ θα υλοποιηθούν καινοτόμα σχήματα παροχής ιδιωτικότητας σε έξυπνα συστήματα μετρήσεων κατανάλωσης ενέργειας.
Από το φύλλο της THESSNEWS #92 (10/02/2018-11/02/2018) –
