Ο Γέρμας είναι οικισμός 24χλμ μακριά από την πρωτεύουσα του Δήμου Άργους Ορεστικού κι αποτελεί νέο οικισμό που χτίστηκε μετά από ολοκληρωτική πυρπόληση των Γερμανών κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου. Οι αφηγήσεις των παλαιοτέρων κατοίκων του χωριού φέρνουν ακόμα και σήμερα νωπές τις μνήμες του τραυματικού παρελθόντος διαμορφώνοντας τη μαρτυρική ιστορική κληρονομιά του τόπου.
Σύμφωνα με μαρτυρίες των κατοίκων του χωριού, αλλά και ιστορικές πηγές, Ο Γέρμας κάηκε:
α) μερικώς την 29/4/1943 και
β) ολοσχερώς την 13/04/ 1944 σε ποσοστό που αγγίζει το 100%. (96% για του λόγου το αληθές)
Το χωριό Γέρμας γνώρισε την Ιταλική Κατοχή και βία με βομβαρδισμούς, συλλήψεις και βασανισμούς των ανδρών κατοίκων του, καθώς και κάθε είδους κακοποίησης 2 γυναικών. Κατά τα γεγονότα της 2ης και ολοκληρωτικής πυρπόλησης του χωριού, σκοτώθηκαν κάτοικοι του οικισμού, που είτε εκτελέστηκαν, είτε κάηκαν στις οικίες τους. Επίσης, υπήρξαν και αντίποινα των
Γερμανικών Αρχών Κατοχής στο χωριό. Είναι οι:
1). Σιδέρης Πρώιος (εκτελεσθείς σε αντίποινα)
2). Χρήστος Κίτσος (εκτελεσθείς σε αντίποινα)
3). Θωμαή Τότια
4). Αναστασία Παπαδημητρίου
5). Βασίλης Καλαμάτας (φονευθείς υπό κομιτατζήδων)
6). Νικόλαος Κουμιούμπας (φονευθείς υπό κομιτατζήδων)
7). Βασίλειος Σκαπαριώτης
8). Μητέρα Βασιλείου Σκαπαριώτη
9). Ανδρέας Αλεξίου (φονευθείς υπό κομιτατζήδων)
10). Τριαντάφυλλος Βαδόλας (φονευθείς υπό κομιτατζήδων)
11). Τσίκαλα (Αναστασία) Νέτσου (φονευθείσα υπό κομιτατζήδων)
12). Σοφία Μπούρδα
13). Βασίλειος Σκραπάρας
14).Νικόλαος Παπατζήμος
15). Κωνσταντίνος Δεληχάτσιου
16). Βαγγέλης Ζγκάφας
17). Γυναίκα Γκατζένη (επίθετο)
18). Στέργιος Τσιόγκας (εκτελεσθείς σε αντίποινα)
19). Γυναίκα Γιαννάκα (επίθετο)
Για την επιβεβαίωση των γεγονότων υπάρχουν οι εξής πηγές:
1). Έκθεση του Νομάρχη Κοζάνης με τα αντίστοιχα αρχεία καταστροφής- χαρακτηρισμός του Γέρμα ως ολοσχερώς κατεστραμμένος οικισμός
2). ΤΟ ΑΙΜΑ ΤΩΝ ΑΘΩΩΝ, Στράτος Δορδανάς, η εκκαθαριστική επίθεση στο Γέρμα, δολοφονία 2 χωριανών του Γέρμα για αντίποινα
3). Χάρτης συνημμένος στο ΑΙΜΑ ΤΩΝ ΑΘΩΩΝ, Στράτος Δορδανάς, με αποτύπωση των κατεστραμμένων χωριών
4). Αρχεία Ιστορίας (1940 – 1956), Λήμμα εκ του Διαδικτύου για πυρπόληση του Γέρμα και καταστροφή από τις Ιταλικές δυνάμεις Κατοχής
5). Ληξιαρχική Πράξη Αποβιώσεως του Νικολάου Κουλιούμπα, φονευθέντος υπό των Γερμανών
6). Ληξιαρχική Πράξη Αποβιώσεως του Ανδρέα Αλεξίου, φονευθέντος υπό των Ιταλών
7). Ληξιαρχική Πράξη Αποβιώσεως του Σιδέρη Πρώιου, φονευθέντος υπό των Γερμανών
8). Ληξιαρχική Πράξη Αποβιώσεως της Αναστασίας Παπαδημητρίου, φονευθείσας υπό των Γερμανών
9). Ληξιαρχική Πράξη Αποβιώσεως του Χρήστου Κίτσου, φονευθέντος υπό των Γερμανών
10). Ληξιαρχική Πράξη Αποβιώσεως του Νικολάου Παπατζήμου, φονευθέντος υπό των Γερμανών
11). Χειρόγραφη κατάθεση του κ. Σιδέρη Τζήμα για την πυρπόληση και καταστροφή του Γέρμα από Ιταλούς και Γερμανούς, καθώς και νεκρούς λόγω κατοχής
12). Ονόματα Γερμανιωτών φονευθέντων την περίοδο ‘40- ‘44, κ. Γιώργου Αλεξίου
13). Αναμνήσεις από τον Γέρμα, έτος ‘40- ‘41, αφήγηση για τους βομβαρδισμούς των Ιταλών, λήμμα εκ κ. Γιώργου Αλεξίου
14) ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ. Επιδρομή Ιταλών στρατιωτών στον Γέρμα Καστοριάς κατά την περίοδο της Κατοχής (1941 – 44). Ιστόρηση του αείμνηστου Γιώργου Κ. Κατσάνου (+2016), λήμμα εκ του κ. Γιώργου Αλεξίου
15) Προφορικές υπογεγραμμένες μαρτυρίες κατοίκων για την πυρπόληση και καταστροφή του Γέρμα Κάλεσε δε το Συμβούλιο να εισηγηθεί προς το Δήμο να προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες έτσι ώστε να χαρακτηρισθεί η Τοπική Κοινότητα Γέρμας ως μαρτυρικό χωριό
H συγκεκριμένη πρόταση της Τ.Κ. Γέρμα, εγκρίθηκε, πριν από λίγες μέρες, από το Δ.Σ. του Άργους Ορεστικού προκειμένου προβεί σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες έτσι ώστε να χαρακτηρισθεί η Τοπική Κοινότητα Γέρμας ως μαρτυρικό χωριό.
kozan.gr
