Όπως κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα έτσι και σήμερα 2 Φεβρουαρίου 2020 η είσοδος στα μουσεία, τα μνημεία και τους αρχαιολογικούς χώρους του κράτους είναι δωρεάν. Στην περιοχή ευθύνης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης μεταξύ άλλων σήμερα ήταν ανοικτό το Αρχοντικό Γρηγορίου Βούρκα στην Κοζάνη. Βέβαια εδώ ούτε τις άλλες ημέρες τίθεται θέμα εισιτηρίου..
Πήραμε τα εγγόνια μας και πήγαμε. Μας υποδέχθηκε ο ευγενικός υπάλληλος Γιώργος Κάτανας, που μας ξενάγησε, μαζί με άλλους επισκέπτες , στο κτίριο και μας έδωσε σχετικές πληροφορίες . ” Εδώ δούλεψαν μαζί μου-ήμουν τεχνίτης πρώτα- στην συντήρηση του αρχοντικού , προκειμένου να γίνει επισκέψιμο και οι συγχωριανοί σας τεχνίτες Γκουλιάφας Τάκης (ο κουνιάδος μου) και Στέργιος Βαβλιάρας” μας είπε ο Γ.Κ.
Η αποκατάσταση του κτίσματος έγινε με ευθύνη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καστοριάς με την συγχρηματοδότηση Ελλάδας Ευρωπαϊκής Ένωσης απο το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μακεδονίας-Θράκης 2007-2013.
-Βούρκας; ποιο σόι είναι; ρωτήσαμε.
-Πρόγονοι των οικογενειών που έχουν το εργοστάσιο μαρμάρων. Του Γρηγόρη και της Αφροδίτης. Από τις οικογένειες τους πέρασε στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Το Αρχοντικό Γρ. Βούρκα είναι κτίσμα του 18 ου αιώνα., Σύμφωνα με μαρμάρινη επιγραφή, που βρίσκεται εντοιχισμένη στο αρχοντικό και η οποία φέρει χαραγμένο σταυρό, το αρχοντικό χτίστηκε στις 10 Ιουνίου του 1748 και ανήκε στο Δημήτριο Μήσιου Νετιάνη. Προφανώς αργότερα πέρασε στους Βουρκαίους , οι οποίοι ήταν έμποροι με αγοροπωλησίες στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Σε μια εσωτερική ξύλινη πόρτα όμως υπάρχει ο αριθμός -του έτους προφανώς- 1746. ‘Άρα έχει τουλάχιστον 272 χρόνια απο τότε. Ένα χρόνο νωρίτερα 1745 είχε ανεγερθεί το διπλανό Επισκοπείο της Ιεράς Μητρόπολης και είχε μεταφερθεί η Επισκοπική έδρα απο τα Σέρβια στην Κοζάνη. Το κτίσμα παρουσιάζει ενδιαφέρον από αρχιτεκτονικής κυρίως άποψης και έχει χαρακτηρισθεί ως ιστορικό μνημείο. Διασώζει τον περίβολο και την αυλή του και αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αστικής μακεδονικής αρχιτεκτονικής Στο εσωτερικό του κτηρίου υπάρχουν ενδιαφέρουσες ξύλινες διακοσμημένες οροφές και μουσάντρες ( ζωγραφιστές ντουλάπες). Το μάτι πάντως ικανοποιείται με όσα βλέπει.
Απο την εξωτερική του μορφή είχα επηρεαστεί και όταν αναθέσαμε στην ΑΝΚΟ Α.Ε. το 2008 να μας ετοιμάσει μελέτη για το Πολιτιστικό Κέντρο Αιανής θέσαμε υπόψη των μελετητών , αυτό να έχει ανάλογη μορφή. Σημειωτέον ότι η μελέτη είχε προχωρήσει αρκετά , είχαμε πληρώσει 67.000,00€ , αλλά για λόγους που δεν είναι της στιγμής δεν ολοκληρώθηκε. Κάποτε θα ξανατεθεί τι θέμα αυτό.
Για ένα διάστημα το Αρχοντικό ήταν η έδρα της 17ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Εκεί είχε το γραφείο της η Διευθύντρια Μαρίζα Τσιάπαλη , όταν την επισκεπτόμουνα στα πλαίσια της συνεργασίας μας για τα βυζαντινά του Δήμου Αιανής.
Με το επώνυμο Βούρκας είναι αρκετοί στην Κοζάνη. Μεταξύ άλλων εκτός των παραπάνω Γρηγόρη και Αφροδίτης , η οικογένεια με τα λατομεία και ο δερματολόγος γιατρός Γιάννης.
Συγχαρητήρια πάντως σε όλους όσους συνέβαλαν διαχρονικά , οικογένειες , Δήμος , Υπουργείο Πολιτισμού κ.α. στη διάσωση του Αρχοντικού , χαρακτηριστικού δείγματος της πλούσιας πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Στην Π.Ε. Κοζάνης στην περιοχή ευθύνης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης ανήκουν και είναι καθημερινά ανοιχτά και μπορεί να επισκεφθεί κάποιος, όπως ανακοίνωσε η ίδια : το Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής, τον Αρχαιολογικό Χώρο Αιανής , την Αρχαιολογική Συλλογή Κοζάνης και το Αρχοντικό Πούλκως στη Σιάτιστα .
Σε όλους τους χώρους αρμοδιότητας της ΕΦΑ Κοζάνης, που την Κυριακή 2 Φεβρουαρίου είχαν ελεύθερη είσοδο, όπως και κάθε πρώτη Κυριακή του μήνα, από τον Οκτώβριο έως και το Μάρτιο (Αρχαιολογικό Μουσείο και Αρχαιολογικός Χώρος Αιανής, Αρχαιολογική Συλλογή Κοζάνης, Αρχοντικά Γρ. Βούρκα και Πούλκως), τις άλλες ημέρες ισχύουν εισιτήρια (κανονικά, μειωμένα και ελευθέρας).
Καλώς τα περί εισιτηρίου τις άλλες ημέρες.
Πρέπει να μπουν επιγραφες με τα ονόματα των αρχικών ιδιοκτητών σε όλα τα αρχοντικά. Δεν γίνετε να λέγονται όλα τα αρχοντικά Βούρκα. Πάρολο που διασώθηκαν απο αυτούς.