ΤΟ οχηρό ΟΧΙ στον Ιταλό εισβολέα έφερε στην πρώτη γραμμή χιλιάδες στρατιώτες και κύμα ενθουσιασμού στο λαό που ξεσηκώθηκε για να συνδράμει τον αγώνα στο μέτωπο. Η υπεροπλία του αντιπάλου δεν φόβισε τους άνδρες των ελληνικών μονάδων, αλλά κυρίως ο άσχημος καιρός στα βουνά της Ηπείρου και της Δυτικής Μακεδονίας. Όταν δόθηκε η εντολή να προωθηθούν οι μονάδες της Καστοριάς, τα τμήματα του στρατού έπρεπε να ξεπεράσουν ένα αντικειμενικό εμπόδιο. Τα ξεχειλισμένα ποτάμια. Στην Πεντάβρυσο οι κάτοικοι έγραψαν ιστορία με τα κάρα τους. Οι βροχές ήταν καταρρακτώδεις και το κρύο θέριζε, όταν έφτασε στο χωριό της Καστοριάς ένα τμήμα του πεζοπόρου Σύνταγματος της Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας. Οι κάτοικοι του χωριού, Πόντιοι πρόσφυγες του 1922, ήξεραν ότι η ελευθερία τους περνούσε μέσα από τον αγώνα κατά του εισβολέα. Είχαν ριζωμένο το αίσθημα του καθήκοντος για την πατρίδα και το απέδειξαν. Όταν αντίκρισαν τους εξαθλιωμένους και βρεγμένους μέχρι το κόκκαλο στρατιώτες τους προσέφεραν καταφύγιο στα σπίτια τους. Τους βοήθησαν να στεγνώσουν τα ρούχα και να ξεκουραστούν. Σχεδόν για μια εβδομάδα, όλο το χωριό τους βοήθησε με οποιοδήποτε τρόπο.
Αυτοσχέδια καρογέφυρα
Οι έντονες βροχοπτώσεις είχαν φουσκώσει τον Αλιάκμονα, έξω από την Πεντάβρυσο. Η στάθμη είχε ξεπεράσει το ένα μέτρο και τα νερά παρέσερναν τα πάντα. Εκείνη την εποχή δεν είχε χτιστεί ακόμη γέφυρα και έτσι ήταν αδύνατο για το πεζοπόρο τμήμα που κουβαλούσε πυροβόλα και άλλο στρατιωτικό εξοπλισμό να περάσει απέναντι και να συνεχίσει την πορεία προς τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Τότε την λύση έδωσαν οι κάτοικοι με την εφευρετικότητα και την αυτοθυσία τους. Με πρωτοβουλία του προέδρου της κοινότητας οργανώθηκε μια δύσκολη επιχείρηση γεφύρωσης του ποταμού. Οι κάτοικοι πήραν τα κάρα τους, που τα έσερναν βόδια και τα έβαλαν μέσα στο ποτάμι, ώστε να σχηματιστεί μια αυτοσχέδια γέφυρα μήκους 153 μέτρων για να περάσουν οι στρατιώτες. Η δύναμη των νερών ήταν τέτοια ώστε κάποιοι χρειάστηκαν να μπουν μέσα στο νερό για να οδηγήσουν τα ζώα στις θέσεις τους και να μην παρασυρθούν. Περίπου εκατό εθελοντές, ηλικίας 15 έως 45 χρόνων βούτηξαν στα παγωμένα νερά του Αλιάκμονα. Άλειψαν τα κορμιά τους με χοιρινό λίπος για να παραμείνουν ζεστοί και να μην λυγίσουν από την υποθερμία. Με τα γυμνά τους χέρια κρατούσαν ενωμένα τα κάρα όσο ο ελληνικός στρατός περνούσε στην απέναντι όχθη. Επειδή υπήρχε κίνδυνος να τους εντοπίσουν τα ιταλικά αεροπλάνα και να τους βομβαρδίσουν, το πέρασμα του στρατού έγινε τις βραδινές και τις πρώτες πρωινές ώρες. Έτσι το τάγμα διέσχισε τον Αλιάκμονα μαζί με τον οπλισμό του χωρίς να βραχεί καθόλου. Μάλιστα κάποιοι Πενταβρυσιώτες έστειλαν τα κάρα τους γεμάτα με τρόφιμα και εξοπλισμό στο μέτωπο. Οι κάτοικοι της Πενταβρύσου βοήθησαν καθοριστικά τον ελληνικό στρατό την εποχή του πολέμου, όταν δεν είχε χτιστεί ακόμη η γέφυρα που περνούσε πάνω από τον Αλιάκμονα ποταμό «Γι’ αυτόν τον ηρωικό λαό πάμε να πολεμήσουμε» Οι κάτοικοι της Πεντάβρυσου Καστοριάς αψήφησαν τα ορμητικά νερά του Αλιάκμονα και βοήθησαν καθοριστικά το πεζοπόρο Σύνταγμα. Πριν την αναχώρησή τους για το μέτωπο, όλοι μαζί έψαλαν τον Εθνικό Ύμνο και ο Διοικητής του Συντάγματος στράφηκε στους άνδρες του και τους είπε : «Γι’ αυτόν τον ηρωικό λαό πάμε λοιπόν αδέρφια να πολεμήσουμε και να υπερασπιστούμε αυτούς και την πατρίδα μας». Στο Αλβανικό Μέτωπο οι μονάδες της Στρατιάς Δυτικής Μακεδονίας κατάφεραν μετά την ελληνική αντεπίθεση να φτάσουν μέχρι την Κορυτσά, αφού πρώτα έκαμψε την σθεναρή αντίσταση των Ιταλών στα υψώματα Ιβάν και Μοράβα. Εκεί πολλοί από αυτούς σκοτώθηκαν…
