T
έσσερα είναι τα βασικά ζητήματα που θα τεθούν σήμερα επί τάπητος, κατά την πρώτη τηλεδιάσκεψη του νέου υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας Κώστα Σκρέκα με τους θεσμούς. Το σίριαλ με τις Βρυξέλλες για το μονοπώλιο της ΔΕΗ στους λιγνίτες, η ορθή λειτουργία των αγορών του Target Model, η πρόοδος των αποκρατικοποιήσεων, η υλοποίηση του master plan της απολιγνιτοποίησης σε Δ.Μακεδονία.
Κάθε ένα από αυτά συζητήθηκε την περασμένη εβδομάδα μεταξύ της ΓΓ Ενέργειας Αλ. Σδούκου και των τεχνικών κλιμακίων, έχει τα δικά του ζητήματα, μικρότερα ή μεγαλύτερα και πλέον μένει να φανεί κατά πόσο η Κομισιόν θα επαναλάβει τα εύσημα στην Αθήνα για την λειτουργία του Target Model, όπως είχε κάνει τον περασμένο Νοέμβριο, αλλά και θα πιέσει, προκειμένου να πάρει μπροστά το market test σχετικά με την συμφωνία πρόσβασης ιδιωτών στην λιγνιτική παραγωγή της ΔΕΗ.
Η αλήθεια είναι ότι το τελευταίο αυτό θέμα, όσο και αν θεωρείται ήσσονος σημασίας – το ενδιαφέρον προμηθευτών για απόκτηση λιγνιτικής ενέργειας είναι εξαρετικά αμφίβολο- εντούτοις «στοιχειώνει» επί μήνες το ΥΠΕΝ. Οχι για κανένα άλλο λόγο, παρά επειδή για την βρυξελλιώτικη γραφειοκρατία, το antitrust case είναι μια χρόνια εκρεμμότητα με την Αθήνα, με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για άλλα θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος που «τρέχουν» αυτή την περίοδο.
Αν και η λύση για την καταδίκη της Ελλάδας ότι η ΔΕΗ έχει το λιγνιτικό μονοπώλιο, έχει συμφωνηθεί από τον Οκτώβριο, εντούτοις η υπόθεση έχει «κολλήσει» μετά την απόφαση της προηγούμενης ηγεσίας του ΥΠΕΝ να τη συνδέσει με το αίτημα καταβολής αποζημίωσης στην επιχείρηση, για όσο διάστημα εκείνη θα κρατά ζωντανές τις λιγνιτικές της μονάδες. Απόφαση την οποία μένει να φανεί κατά πόσο ακολουθεί και ο νέος υπουργός Κώστας Σκρέκας, με κάποιες πληροφορίες να θεωρούν ότι δεν έχει αλλάξει στάση.
Αν και φαινομενικά τα δύο ζητήματα ορθώς συνδέθηκαν από τον Κ.Χατζηδάκη – στη λογική ότι δεν μπορεί η Κομισιόν να ακολουθεί δύο μέτρα και δύο σταθμά, δηλαδή να συμφωνεί με Ολλανδία, Γερμανία και άλλες χώρες στην καταβολή αποζημίωσης και να κάνει τα «στραβά μάτια» για την ΔΕΗ – εντούτοις το μέχρι σήμερα αποτέλεσμα δεν δικαιώνει τη συγκεκριμένη στρατηγική. Οι κοινοτικές υπηρεσίες, αφού πρώτα άκουσαν θετικά το ελληνικό αίτημα, εν συνεχεία ζήτησαν τεκμηρίωση από το ΥΠΕΝ, εκείνο την απέστειλε, ωστόσο οι κοινοτικοί απάντησαν με νέα ερωτηματολόγια και εδώ και πολλούς μήνες η υπόθεση καθυστερεί. Κάποιοι εκτιμούν ότι κακώς συνδέθηκε η συμφωνία για το antitrust case με το αίτημα αποζημίωσης στη ΔΕΗ. Κατά την άποψή τους, πρώτα θα έπρεπε να είχε κλείσει το ένα θέμα και μετά να ανοίξει το άλλο. Σημειωτέον ότι κατά την προηγούμενη έκθεση της Κομισιόν, του Νοεμβρίου, η τελευταία καλούσε την Ελλάδα να ανεβάσει ταχύτητες ώστε να μπει μπροστά η συμφωνία για τους λιγνίτες : Δηλαδή να διαθέτει η ΔΕΗ σε προκαθορισμένη τιμή και επ’ ουδενί κάτω του κόστους, ποσότητα ίσης με το 40% της εκάστοτε παραγόμενης λιγνιτικής της ενέργειας, με αποδέκτες αποκλειστικά ιδιώτες προμηθευτές. Στο ερώτημα αν η συμφωνία ενδιαφέρει και σε τι βαθμό τον ιδιωτικό τομέα – το πιθανότερο είναι πως όχι- η απάντηση θα δοθεί μόνο όταν διεξαχθεί το market test, το οποίο όμως και έχει «παγώσει».
Τα προβλήματα των νέων αγορών
Στην έκθεση του Νοεμβρίου, η Κομισιόν απένειμε εύσημα στο ΥΠΕΝ για το target model, λέγοντας ότι η ελληνική κυβέρνηση έβαλε μπροστά μια μεγάλη ενεργειακή μεταρρύθμιση. «Οι νέες αγορές θα επιτρέψουν καλύτερη διαμόρφωση των τιμών και ευρύτερη συμμετοχή με πρόσβαση σε διαφορετικές υπηρεσίες προς όφελος της ευελιξίας», αναφέρονταν χαρακτηριστικά. Το ερώτημα είναι κατά πόσο τα σοβαρά προβλήματα που προέκυψαν κατά τους δύο πρώτους μήνες εφαρμογής του Target Model, έχουν αλλάξει την άποψη των Βρυξελλών. Οπως είναι γνωστό, η ΡΑΕ- με την οποία επίσης θα συναντηθούν οι θεσμοί- εξετάζει μια εναλλακτική πρόταση συγκράτησης των τιμών, η οποία προβλέπει ναι μεν την επιβολή ορίων, τα οποία όμως θα αποτελούν ποσοστό της χονδρεμπορικής τιμής στην Day Ahead Market. Αντί δηλαδή να τεθούν εξαρχής απόλυτα όρια για τις προσφορές στην αγορά, όπως ήταν η αρχική ιδέα της Αρχής, συζητείται να προσδιοριστεί ένα κυμαινόμενο ανώτατο όριο στις προσφορές ενέργειας εξισορρόπησης, το οποίο θα προκύπτει ως ποσοστό της Τιμής Εκκαθάρισης της προημερήσιας αγοράς (DAM). Η ΡΑΕ φαίνεται να έχει ζητήσει από τον ΑΔΜΗΕ να εξειδικεύσει τις παραμέτρους μιας τέτοιας λύσης, έτσι ώστε να αξιολογηθεί κατά πόσο είναι τεχνικά και ρυθμιστικά αποδεκτή. Ταυτόχρονα, η Αρχή φαίνεται να έχει εντοπίσει το πρόβλημα στον όγκο των απαιτούμενων εφεδρειών, ο οποίος συνδέεται ευθέως με τις προβλέψεις του ΑΔΜΗΕ για τις ανοδικές και καθοδικές ανάγκες του συστήματος.
Ποιές ιδιωτικοποιήσεις «τρέχουν», ποιές όχι
Στο κεφάλαιο αυτό, κάποιες αποκρατικοποιήσεις προχωρούν, κάποιες όχι. Για παράδειγμα στην περίπτωση της πώλησης του 49% του ΔΕΔΔΗΕ, κατόπιν αιτημάτων κάποιων ενδιαφερομένων, ανακοινώθηκε ότι η προθεσμία εκδήλωσης ενδιαφέροντος μη δεσμευτικού χαρακτήρα, παρατείνεται για τις 19 Φεβρουαρίου (από 29 Ιανουαρίου). Ταυτόχρονα, όπως έγινε πρόσφατα γνωστό, εκτός διαγωνισμού βρέθηκαν λόγω σύγκρουσης συμφερόντων, δύο κινεζικές εταιρείες, εκ των οποίων μάλιστα η μία είναι η State Grid, στρατηγικός επενδυτής στον ΑΔΜΗΕ. Σε κάθε περίπτωση, το ενδιαφέρον από funds και ευρωπαικές εταιρείες για το ΔΕΔΔΗΕ ακούγεται ότι είναι μεγάλο.
Στην περίπτωση της ΔΕΠΑ Εμπορίας το πρόβλημα δεν είναι το ενδιαφέρον. Το αντίθετο, και εδώ οι ενδιαφερόμενοι είναι πολλοί και ισχυροί. Η ανησυχία συνδέεται με την δικαστική διαμάχη ΔΕΠΑ- ELFE, η οποία εξελίσσεται σε αστάθμητο παράγοντα για τον διαγωνισμό και δεν αποκλείεται να μεταθέσει τις προσφορές για τον Σεπτέμβριο του 2020. Κρίσιμη στην κατεύθυνση αυτή είναι η αυριανή εκδίκαση της έφεσης της ΔΕΠΑ κατά της ELFE που πρωτόδικα είχε δικαιωθεί, περιορίζοντας το ποσό που διεκδικεί στα 60 εκατ ευρώ. Το σενάριο να μετατεθεί η δικάσιμος για τον Σεπτέμβριο, προκειμένου να συμπέσει με την έφεση που είχε ασκήσει και η ELFE κατά της πρωτόδικης δικαστικής απόφασης, θεωρείται αρκετά πιθανό. Σίγουρα όλο αυτό επηρεάζει την αποκρατικοποίηση. Αρμόδιοι παράγοντες δεν αποκλείουν το σενάριο μετάθεσης της ημερομηνίας δεσμευτικών προσφορών για μετά τον Σεπτέμβριο.
Το ενεργειακό πρόγραμμα συμπληρώνουν η ΔΕΠΑ Υποδομών, για την οποία τον Δεκέμβριο το ΤΑΙΠΕΔ προκήρυξε εκδήλωση ενδιαφέροντος για ανεξάρτητο αποτιμητή και η ΛΑΡΚΟ, όπου ο διαγωνισμός έχει παραταθεί μέχρι την 1η Φεβρουαρίου.
Το στοίχημα απολιγνιτοποίηση
Τέλος στο φλέγον ζήτημα της απολιγνιτοποίησης, το σχέδιο περνάει στην επόμενη φάση. Οι στόχοι που έχουν τεθεί μέσω του master plan είναι συγκεκριμένοι και τα χρονοδιαγράμματα σφιχτά. Δεκαέξι εμβληματικές προτάσεις έχουν ήδη ξεχωρίσει μέσα από την ειδική πλατφόρμα, οι οποίες αναμένεται να δημιουργήσουν πάνω από 8.000 άμεσες και έμμεσες θέσεις εργασίας. Τα ζητήματα κι εδώ είναι πολλά και σύνθετα, όπως η διαχείριση των εκτάσεων που έχουν παραχωρηθεί στην ΔΕΗ, η έγκριση από την Κομισιόν μιας σειράς ειδικών κινήτρων για τις νέες επενδύσεις και μια πληθώρα αδειοδοτικών ζητημάτων.
