Στο παρόν ερευνητικό κείμενο επιχειρείται η διατύπωση μιας συνεκτικής και ρεαλιστικής πρότασης για την Δυτική Μακεδονία για την περίοδο μετά την απολιγνιτοποίηση. Στόχος είναι να αποφευχθεί ο οικονομικός μαρασμός και η φτωχοποίηση της Περιφέρειας.
Στο πρώτο μέρος διατυπώνονται οι προτάσεις για την αναγκαία περιβαλλοντική αποκατάσταση των εκτάσεων των ορυχείων. Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία και τις βέλτιστες πρακτικές, προτείνονται μέθοδοι και λύσεις με κριτήριο την αποκατάσταση του περιβάλλοντος, το οποίο έχει υποστεί χρόνιες βλάβες, και την ανάπτυξη δραστηριοτήτων που δε θα πλήττουν την περιβαλλοντική ισορροπία.
Σε ό,τι αφορά την οικονομική αποκατάσταση της Περιφέρειας, προτείνεται ένα μίγμα δράσεων που αναφέρεται σε όλη την αλυσίδα παραγωγής: από τον πρωτογενή μέχρι τον τριτογενή τομέα της οικονομίας. Η δράση που αναμένεται να «ξεκλειδώσει» την παραγωγική δυναμική της περιοχής είναι η δημιουργία επώνυμων προϊόντων, κάτω από μία ενιαία εμπορική επωνυμία, που θα συνενώνει οικειοθελώς, στο πλαίσιο συνεργειών, αγροτοκτηνοτροφικές και μεταποιητικές δραστηριότητες. Τα διαθέσιμα ποσά από το λογαριασμό του Ταμείου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης αρκούν για να δημιουργήσουν τις απαραίτητες υποδομές για την πραγματοποίηση αυτών των δράσεων.
Συνολικά, εκτιμάται ότι χρονική προθεσμία που έχει τεθεί για την απολιγνιτοποίηση το 2023, είναι πολύ πρόωρη ώστε να ξεκινήσουν όλες εκείνες οι δραστηριότητες που θα επιτρέψουν την οικονομική μετάβαση της Περιφέρειας, και να αποκλειστεί το ενδεχόμενο ενός μαζικού κύματος μετανάστευσης. Γι’ αυτό το λόγο προτείνεται η παράταση της απολιγνιτοποίησης, για ένα διάστημα που θα κινείται εντός των ευρωπαϊκών στόχων για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050.
Η έρευνα στηρίχθηκε σε επίσημα στατιστικά και διοικητικά στοιχεία όπως επίσης σε επιτόπια επίσκεψη και συνεντεύξεις με παραγωγούς και διοικητικά στελέχη της περιοχής.
Το παραδοτέο υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του έργου «Παρεμβάσεις της ΓΣΕΒΕΕ για τη συστηματική παρακολούθηση και πρόγνωση αλλαγών του παραγωγικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος των μικρομεσαίων επιχειρήσεων» με κωδικό ΟΠΣ 5003864. Το έργο συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα & Καινοτομία 2014-2020».
