Οι «πληγές» της λίμνης Βεγορίτιδας – Καμπανάκι από την ΕΕ

Ασυνείδητοι αγρότες καίνε κάθε χρόνο εκατοντάδες στρέμματα καλαμιών γύρω από τη λίμνη Βεγορίτιδα και μετατρέπουν την καμένη γη σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

Οι φωτιές ανάβουν κυρίως από το Νοέμβριο μέχρι και τον Απρίλιο, περίοδος επώασης των αυγών των πουλιών και των ψαριών του οικοσυστήματος, με αποτέλεσμα να προκαλείται τεράστιο πλήγμα στην πανίδα. Την ίδια στιγμή, η στάθμη της λίμνης ακολουθεί κατακόρυφη πτώση και εκτιμάται ότι σύντομα θα περάσει το όριο συναγερμού, ενώ ανεπεξέργαστα λύματα εξακολουθούν να πέφτουν ανεξέλεγκτα από γειτονικά χωριά, αφού οι αρμόδιοι φορείς κωφεύουν στην τεράστια ανάγκη δημιουργίας βιολογικών καθαρισμών. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και η λαθραλιεία, η οποία γίνεται ακόμα και με τη χρήση του ηλεκτρονικού ρεύματος.

Το ethnos.gr, με τη βοήθεια του προέδρου του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας και μέλους του διοικητικού συμβουλίου του Φορέα Διαχείρισης Λιμνών Δυτικής Μακεδονίας, Νίκου Μούλα, παρουσιάζει τις «πληγές» της λίμνης και του ευρύτερου οικοσυστήματος, κάποιες από τις οποίες, κυρίως εξαιτίας της αναλγησίας των αρμόδιων φορέων, παραμένουν άλυτες από το… 1955. 

Να σημειωθεί ότι για τα προβλήματα της λίμνης Βεγορίτιδας κατέθεσε και ερώτηση η ευρωβουλευτής της ΝΔ-ΕΛΚ, Μαρία Σπυράκη, με τον Επίτροπο Περιβάλλοντος Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους να χτυπάει το καμπανάκι του κινδύνου για την κατάσταση που παρουσιάζει το οικοσύστημα. Η Ελλάδα έχει καταδικαστεί από τα ευρωπαϊκά δικαστήρια για τα προβλήματα του οικοσυστήματος της Βεγορίτιδας και όπως φαίνεται, έρχονται νέες καμπάνες.

«Φέτος μπήκαν οι περισσότερες φωτιές»

Το χειρότερο διάστημα σε σχέση με όλα τα προηγούμενα χρόνια, σε ό,τι αφορά την εκδήλωση πυρκαγιών σε καλαμιές γύρω από τη λίμνη, ήταν η περίοδος Νοέμβριος 2020 – Μάϊος 2021, σύμφωνα με τον κ. Μούλα. Κάηκαν πολλές εκατοντάδες στρέμματα με αποκορύφωμα τη φωτιά που άναψε πριν από λίγο καιρό στην περιοχή της Άρνισσας. Κατά τον κ. Μούλα, οι πυρκαγιές μπαίνουν από αγρότες της περιοχής, προκειμένου να μετατραπούν οι καλαμιές σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις.

«Τη φετινή σαιζόν οι φωτιές ήταν σχεδόν καθημερινές και κάηκαν περισσότερα στρέμματα καλαμιών από κάθε άλλη χρονιά. Μόνο στη φωτιά που ξέσπασε στην περιοχή της Άρνισσας κάηκαν εκατοντάδες στρέμματα καλαμιών. Κάθε χρόνο οι φωτιές μπαίνουν από Νοέμβριο μέχρι τέλος Απριλίου – αρχές Μαΐου και σταματούν το καλοκαίρι, αφού τότε δεν είναι καιρός για το όργωμα των χωραφιών. Έχουμε ζητήσει επανειλημμένα από τις Αρχές να κάνουν ελέγχους, αλλά ποτέ δεν έχει συλληφθεί κανένας και αυτό μας παραξενεύει πολύ. Οι φωτιές μπαίνουν σε διάφορα σημεία γύρω από τη λίμνη. Δυστυχώς, την περίοδο αυτή γίνεται και η επώαση των αυγών των πουλιών, με αποτέλεσμα να δημιουργείται τεράστιο πλήγμα στην ορνιθοπανίδα, ενώ από την τεράστια θερμοκρασία που προκαλούν οι φωτιές, καταστρέφονται και τα αυγά των ψαριών που γεννούν στην άκρη της λίμνης», τονίζει ο κ. Μούλας.

Καταρρέει η στάθμη της λίμνης

Κατά τον πρόεδρο του Συλλόγου Προστασίας Βεγορίτιδας, αν και τα προηγούμενα χρόνια η στάθμη της λίμνης διατηρούνταν σε σταθερά επίπεδα, φέτος άρχισε πάλι να μειώνεται και μάλιστα με πολύ υψηλούς ρυθμούς. Όπως αναφέρει, η στάθμη της έχει μειωθεί κατά 1,5-2 μέτρα υψομετρικά, ενώ η πολύ χαμηλή εισροή ύδατος στη Βεγορίτιδα δείχνει ότι σύντομα θα φτάσουμε στα 5,15 μέτρα στάθμης, όριο που πρέπει να ληφθούν προστατευτικά μέτρα.

«Η μείωση της στάθμης της λίμνης ανοίγει και την όρεξη των καταπατητών, οι οποίοι μπαίνουν στα όριά της, για να καλλιεργήσουν. Μάλιστα, πρόσφατα εντοπίστηκε κάποιος, ο οποίος καλλιεργούσε κυριολεκτικά μέσα στο νερό, υποθέτοντας ότι σε 4-5 μέρες τα νερά θα υποχωρήσουν κι άλλο. Επιβλήθηκαν διοικητικά πρόστιμα, αλλά δεν πέρασε από αυτόφωρο. Αν ληφθούν προστατευτικά μέτρα για τη λίμνη, θα σημάνουν και το θάνατο των αγροτών της περιοχής, αφού θα απαγορεύονται καλλιέργειες. Η οικονομία της περιοχής στηρίζεται κυρίως στον αγροτικό τομέα», λέει ο κ. Μούλας.

Συνεχής η εισροή λυμάτων

Ανεξέλεγκτα, κατά τον κ. Μούλα, εξακολουθούν να πέφτουν λύματα στη λίμνη από περισσότερα από 15 χωριά της ευρύτερης περιοχής, αφού δε λειτουργούν βιολογικοί καθαρισμοί. Στην Άρνισσα κατασκευάστηκε αποχετευτικό δίκτυο, αλλά όχι βιολογικός καθαρισμός, αφού οι δύο εργολάβοι βρίσκονται στα δικαστήρια, με αποτέλεσμα να έχει γίνει μία «τρύπα στο νερό».

«Ούτε από την πλευρά της Δυτικής Μακεδονίας υπάρχει βιολογικός καθαρισμός και τα λύματα από περισσότερα από 15 χωριά πέφτουν στη λίμνη μέσω των χειμάρρων και των ρεμάτων. Εδώ και οκτώ χρόνια δήμαρχοι ζητούν την κατασκευή βιολογικού καθαρισμού, αλλά η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας αποπέμπει το αίτημα. Σε μηνύσεις έχουν προχωρήσει και κάτοικοι των χωριών, αφού ταλαιπωρούνται από δύσπνοια και από τα κουνούπια το καλοκαίρι. Τα ρέματα, που μεταφέρουν τα λύματα, περνούν μέσα από τα χωριά τους. Θα προχωρήσουμε σε καταγγελίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Στα προβλήματα της λίμνης πρέπει να προστεθεί και η λαθραλιεία καθώς και η ηλεκτραλιεία. Μάλιστα, ψαράς πέθανε από ηλεκτροπληξία αφού ψάρευε με ρεύμα», σημειώνει ο κ. Μούλας.

Καμπανάκια από την Ευρωβουλή

Για πολυετή προβλήματα της λίμνης Βεγορίτιδα, η οποία είναι η τρίτη μεγαλύτερη σε έκταση της Ελλάδας, που προκαλούν υποβάθμιση του οικοσυστήματος, κάνει λόγο σε ερώτησή της προς τον Ευρωπαίο Επίτροπο Περιβάλλοντος Βιργκίνιους Σινκεβίτσιους η ευρωβουλευτής της ΝΔ-ΕΛΚ, Μαρία Σπυράκη. Σε αυτήν κάνει λόγο για συνεχείς διακυμάνσεις στη στάθμη των υδάτων και σημειώνει ότι μόνο τον τελευταίο μήνα έχουν καεί συνολικά περίπου 35 στρέμματα καλαμιώνες στην παραλίμνια ζώνη, η οποία συνιστά προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου Natura 2000. Παράλληλα, η ευρωβουλευτής επισήμανε τους κινδύνους για τα προστατευόμενα είδη, καθώς «οι διακυμάνσεις της στάθμης, σε συνδυασμό με την υπεράντληση υδάτων από υφιστάμενες γεωτρήσεις στη λεκάνη απορροής της Βεγορίτιδας, καθιστούν ιδιαίτερα δυσχερή τη διάκριση του ορίου μεταξύ καλλιεργήσιμων εκτάσεων και λίμνης».

Στην απάντησή του ο κ. Σινκεβίτσιους, υπενθύμισε ότι η Ελλάδα καταδικάστηκε  το Δεκέμβριο του 2020 από το Δικαστήριο της Ε.Ε. για μη συμμόρφωση με την οδηγία για τους οικοτόπους, ενώ για τη λίμνη Βεγορίτιδα σημείωσε ότι «δε βρίσκεται σε καλή οικολογική κατάσταση, κυρίως λόγω των πιέσεων που δέχεται από τη γεωργία, τη διάχυτη ρύπανση και τη βιομηχανία». Ο ίδιος σημείωσε ακόμα ότι «η άντληση υδάτων με σκοπό την παραγωγή ενέργειας φαίνεται πως αποτελεί τη βασική αιτία για τις διακυμάνσεις της στάθμης των υδάτων».

«Η διαφύλαξη και η αποκατάσταση της βιοποικιλότητας αποτελεί βασική προτεραιότητα του «κλιματικού νόμου» της ΕΕ  και σημαντική παράμετρο του Green Deal. Στην Επιτροπή ENVI του Ευρωκοινοβουλίου,  για το Περιβάλλον και τη Δημόσια Υγεία  δουλεύουμε εντατικά ώστε το 2030 να προστατεύεται από την Ευρωπαϊκή νομοθεσία  τουλάχιστον το 30% των εδαφών και των θαλασσών μας. Η λίμνη Βεγορίτιδα φιλοξενεί ένα μοναδικό ,για την περιοχή της Μακεδονίας , οικοσύστημα και συγχρόνως είναι αντικείμενο χρόνιας υπερεκμετάλλευσης και συνεχών παραβιάσεων της περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Η ρύπανση από τη βιομηχανία  και η υπεράντληση υδάτων για την παραγωγή ενέργειας καταστρέφουν τη λίμνη επί δεκαετίες. Η αποκατάσταση του φυσικού περιβάλλοντος και της βιοποικιλοτητας επείγει καθώς η λίμνη εντάσσεται στις περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως Ειδική Ζώνη Διαχείρησης. Τα  έργα που χρηματοδοτούνται με κονδύλια  από ευρωπαικούς και εθνικούς πόρους είναι απαραίτητο να οδηγήσουν στην αποκατάσταση του οικοσυστήματος στην περιοχή . Η Βεγορίτιδα μπορεί να εξελιχθεί σε πνεύμονα για τους κατοίκους και πόλο έλξης  για   επισκέπτες με σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον και τη βιοποικιλότητα», ανέφερε στο ethnos.gr η κ. Σπυράκη.